«خواب زمستانی» در مبارزه با خواب طولانی سینما

«خواب زمستانی» دهمین فیلم سینمایی «سیامک شایقی» پس از آثاری چون «جهیزیه برای رباب»، «راه و بیراه»، «در کمال خونسردی»، «مادرم گیسو»، «شراره»و «باغ فردوس پنج بعدازظهر» است.
«خواب زمستانی» روایت بخشی از زندگی سه خواهر از سه فصل مختلف است، زنانی مستقل و مقتدر که می کوشند در مقابل مشکلات و ناکامی ها مقاومت کنند.
«شایقی» تلاش کرده در این درام شخصیت محور، با تمرکز شخصیت ها و روابط و مناسباتشان قصه را پیش ببرد که با توجه به فضاسازی مناسب و بازی های خوب، تا حدود زیادی موفق هم بوده است.
جالب است بدانید «خواب زمستانی» اولین قسمت از سه گانه زنانه «شایقی» خواهد بود و سیامک شایقی تلاش دارد دو قسمت دیگر این سه گانه را نیز بسازد، همه چیز در این سینمایی پیرامون سه شخصیت زن صورت می پذیرد، سه زن در سه سن مختلف با درگیری های مربوط به خودشان. برای شخصیت پردازی این سه خواهر به فراخور سه مقطع سنی که قرار دارند، دل مشغولی و دغدغه هایی طراحی شده که نمی توان گفت فقط زنانه است.
اما جذاب و دلنشین روایت شده و توانسته به خوبی ذهن بیننده را درگیر کند.
خواهر بزرگ تر که زمانی معلم مدرسه بوده بر اثر یک تصادف فلج شده است و با ویلچر حرکت می کند، او با شرایطی که برای خانواده به وجود آمده (مرگ پدر و مادر) هم مسئولیت مادر خانواده را بر عهده دارد و هم حکم پدر را دارد و با معلولیت جسمی که دارد، این مسئولیت ها بر دوشش سنگینی می کند.او علاوه بر مسئولیت های خانوادگی، دغدغه فردی نیز دارد که هر چند وقت ذهنش را مشغول می سازد، کشمکش های عاطفی و فردی او به علت احساس مسئولیتش در حاشیه بوده و هیچ گاه جدی گرفته نشده است.
خواهر دوم نیز که حسابدار یک کارخانه است، درگیری های کاری و فشار محیط را به تصویر می کشد، این کاراکتر در فیلم کسی است که به تنهایی بار مسئولیت مالی خانه را بر عهده دارد و مسئولیتش در قبال خانواده به او اجازه نمی دهد جدی به ازدواج و شرایط خواستگارش فکر کند.خواهر سوم هم که در مسئولیت پذیری سهم کمتری نسبت به دو خواهر بزرگ ترش دارد، دل مشغولی های پراکنده و غیر منسجمی داشته و بی نهایت اصرار دارد به گونه ای باری از دوش خواهرانش بردارد و...
«خواب زمستانی» سینمایی می باشد که در دنیای پر از اغراق و پر رنگ سینمای ایران از این شاخصه به دور است و از هر گونه غلو و غیر واقعی بودن پرهیز کرده است.
متن به سادگی و روزمرگی یک زندگی عادی نوشته و تصویرشده است و به تعبیری زندگی ساده و بی تکلف بیشتر ایرانیان را به تصویر کشیده است.
این سینمایی از همه زرق و برق های موجود در سینما که منجر به افزایش مخاطب می شود دوری کرده و سعی کرده مخاطب را به هر قیمتی (حتی بی ارزش کردن اثر) نگه دارد.
(شاید با این روش آثاری قابل تامل در سینما تولید شود، بدون در نظر گرفتن مخاطب)
«خواب زمستانی» از سری فیلم های در حاشیه و گوشه نشین سینما می باشد زیرا بدون هیچ گونه جنجال و حاشیه اکران شده و اکنون نیز توسط «تصویر دنیای هنر» رسانه ای شده است.
اما بازیگران سینمایی: اگر بخواهیم به مبحث بازیگری «خواب زمستانی» بپردازیم باید به طور کلی گفت همه بازیگران خوب و تاثیرگذار نقششان را ایفا کرده اند و به طور کلی فیلم از لحاظ بازیگری ضعف چشم گیری ندارد و از آن جایی که بازیگران، ویترین هر فیلم یا تولید تصویری می باشند می شود اظهار داشت فیلم قابل تامل و پذیرش است و ارزش بالایی از این لحاظ دارد.
«فاطمه معتمدآریا» بازیگر نقش خواهر بزرگ می باشد که با توجه به اشراف کاملی که به تکنیک های بازیگری دارد، توانسته به خوبی از عهده نقشی که به او واگذار شده برآید، هر چند که شخصیت و کاراکتر «فریده» دچار نقص ها و کاستی های فاحشی می باشد و به طور کامل و گسترده معرفی نشده است، اما «معتمدآریا» در این نقص نقشی نداشته و آن چیزی که به او واگذار شده به خوبی انجام داده است.
کاراکتر «فریده»در سینمایی«خواب زمستانی» علامت سوال های زیادی را در ذهن بیننده ایجاد می کند که هیچ پاسخی تا پایان فیلم به آن داده نمی شود.
البته یکی از نکات فوق و قابل تمایز «خواب زمستانی» نسبت به دیگر تولیدات سینمایی، ارزش نهادن و جدی گرفتن مخاطب (البته نه برای جذب) است، شایقی سعی نکرده همه چیز را برای بیننده توضیح دهد، بلکه ذهن و فکر بیننده را درگیر کرده و مواردی را برای درک نیز گذاشته و به قول معروف: لقمه ای جویده و آماده خوردن نساخته و تمام ماجرا را تا پایان به تصویر نکشیده، بلکه ذهن بیننده را نیز در هر صحنه و ماجرایی دخیل کرده است.
امیدواریم این روند، «سیامک شایقی» سبکی شود برای دوری از سازه های، هنری واری که سعی دارند همه چیز (حتی کوچک ترین قضیه) را به مخاطب القا کند.«فریده» شخصیت محوری سینمایی «خواب زمستانی» می باشد و به تعبیری محور تمام قضایا و ماجراها می باشد.
«فاطمه معتمدآریا» یکی از اسطوره های بازیگری در سینمای ایران می باشد، نقش او در سینمایی «گیلانه» فوق العاده و قابل ستایش است، جالب است بدانید معتمدآریا برای بازی در «خواب زمستانی» به عنوان کسی که دچار سانحه و قطع نخاع شده مشاوره های پزشکی عمومی داشته است.«لادن مستوفی» از بازیگران مورد علاقه «سیامک شایقی» می باشد، او در سینمایی باغ فردوس وپنج بعدازظهر نیز با این کارگردان همکاری داشته است.
مستوفی از بازیگرانی می باشد که می شود در دنیای تصویر به توانایی هایش امیدوار بود، البته بازی او در آخرین ساخته «داوود نژاد» سینمایی زیر تیغ همه مخاطبانش را ناامید ساخت، البته که «زیر تیغ» از بنیاد مشکل داشت و اصلا نمی توان آن را به عنوان عرصه ای معتبر و حساب شده مطرح کرد.«لادن مستوفی» از بازیگرانی بوده که دو روز قبل از فیلم برداری پروژه، به علت نیامدن بازیگر، در نظر گرفته شده است و به گروه می پیوندد.
البته که اول و در اصل نیز بازی این کاراکتر به مستوفی پیشنهاد شده است، اما به علت های متعدد و درگیری های شخصی نپذیرفته تا این که در نهایت این کاراکتر را بازی می کند.
در هر صورت اکنون که فیلم را تماشا می کنم نمی توانم کس دیگری غیر «لادن مستوفی» را در جایگاه فرزانه (خواهر دوم) در نظر بگیرم.
«پگاه آهنگرانی» را شاید بتوان بهترین و برجسته ترین اتفاق بازیگری این سینمایی دانست.او متفاوت ترین نقش فیلم را بر عهده دارد.
«آهنگرانی » از چهره های جوان و نوظهور تلویزیون است که کارگردانان زیادی به آینده کاری او امید بسته اند.او در فیلم بر عکس دو خواهر دیگر، نمادی از امید و نشاط می باشد و کاملا این حس را به بیننده منتقل می کند. کاراکتری که امید، خنده و سر زنده بودن را سلاحی در برابر مشکلات می داند.
«پگاه آهنگرانی» را که به خاطر دارید؟ همان هنرپیشه ای که سر صحنه فیلم «آتش سبز» صدمه دید و از ناحیه کمر دچار مشکل شد.
جالب است بدانید آهنگرانی که در خراسان جنوبی صدمه دید شش ماه در خانه بستری بود و یک ماه نیز دستش گچ گرفته شد.
صدمات وارده بر او به قدری می باشد که در خواب زمستانی هنوز کمربند طبی دارد و این کاملا در فیلم دیده می شود.
او برای بازی در «دختری با کفش های کتانی» و «زندان زنان» موفق به دریافت جایزه شد و فضاسازی و طراحی لباس در این سینمایی کاملا با متن داستان هم خوانی داشته و سنجیده شده انتخاب شده است.
بیشتر فیلم در خانه ای قدیمی و کوچک می گذرد و قسمت هایی نیز در کارخانه ای که خواهر دوم در آن مشغول کار است، اما در همه این ها نوعی هارمونی و هماهنگی موجود می باشد که مرهون زحمات طراحان لباس و دکور است.
در تمام فیلم رنگ های شاد و خاص حذف شده و به جای آن ها از رنگ های پخته و تیره استفاده شده است.
مهمترین اصل در طراحی خانه استفاده از وسایل چوبی و قدیمی می باشد، فضای خانه خاکی از این واقعیت دارد که مدت هاست برای خانه وسیله ای جدید خریداری نشده و حتی از هیچ گونه وسایل مدرن و به روز نیز استفاده نشده است.
چرا که مطمئنا فضای حاکم نشان دهنده وضعیت مالی و زندگی متوسط شان بود.
در فیلم می بینیم که به غیر از فرزانه (خواهر دوم)، فرد دیگری نان آور خانه نیست، پس فرسوده بودن وسایل خانه توجیه بی تردیدی دارد. فضای کارخانه نیز فضای واقعی یک کارخانه را به تصویر می کشد.
در هر صورت «خواب زمستانی» در سینمای امروز ایران غنیمتی می باشد که جایش در بین دیگر سازه های تصویری خالی است.
مطمئنا شما نیز از این همه عشق های احمقانه و حرف های بیهوده خسته شده اید (اشاره: عشق هایی که در سینمایی «خواب زمستانی» به تصویر کشیده می شود، قابل باور و به دور از اغراق می باشد و خبری از ماشین های مدل بالا و پسران خوش قیافه و ثروتمند نیست.)
تولیدات تجاری به حق دری در سینمای ما زیاد شده اند، که نه تنها اجازه انتخاب و تصمیم به بیننده را نمی دهند، بلکه اجازه دیده شدن به آثار برتر و البته کم را هم نمی دهند.
تماشاگر که عشق های پر رنگ و موقعیت های آن چنانی و در مقابل خیانت های رنگارنگ را بسیار دیده است، شایدآثاری چون «خواب زمستانی» را نپسندد.
«سیامک شایقی» در این سینمای تجارت زده و وهم انگیز، جسارت کرده و بدون توجه به مسائل مالی و میزان مخاطب، پادر راهی نهاده است که شاید سرچشمه امید برای سینمای ایران باشد.امیدوارم راهش سبز باشد و امیدش پایدار بماند(!!!)
قابل توجه خواننده محترم، در حال حاضر این سینمایی در ویدئوکلوپ ها موجود می باشد.

منبع : روزنامه خراسان