دوحه در ترازو

روند تحولا‌ت لبنان به مرحله‌ای رسیده که شکنندگی و افزایش تنش‌های سیاسی و قومی، غیر‌قابل کنترل و مهار شده است. لبنان که سابقه جنگ‌های داخلی مصیبت‌باری را در تاریخ معاصر خویش پشت سر نهاده است به دلیل تنوع قومی، ‌مذهبی و سیاسی می‌رفت تا بار دیگر به دامن مهیب جنگ‌های میهنی فروافتد. تصمیم نادرست و غیر‌منطقی دولت سنیوره در برکناری فرمانده امنیتی فرودگاه بیروت و دستور به جمع‌آوری شبکه مخابراتی حزب‌الله، بیش از آنکه برای امنیت لبنان یک اولویت باشد دربردارنده منافع اسرائیل بود. دولت سنیوره آگاهانه و یا ناخواسته پا در مسیری نهاده بود که در خوشبینانه‌ترین حالت به‌عنوان گروگانی در دستان دولت‌های تاثیر‌گذار و قدرت‌های جهانی عمل می‌کرد. آمریکا به هیچ‌وجه از برتری و استیلا‌ی حزب‌الله و مقاومت در لبنان خرسند نبود.
نتیجه جنگ‌های ۳۳ روزه نه‌تنها اسرائیل را به اهداف خویش نرساند، ‌بلکه حتی سبب شد پرستیژ و سابقه نادرست روانی برتری اسرائیل بر دولت‌های عرب، در نتیجه مقاومت جوانان مسلمان در هم شکسته شود. هرچند اسرائیل با استفاده از ماشین جنگی خویش لبنان را از زیربناهای اقتصادی محروم نمود، اما هزینه‌ای را پرداخت که قابل مقایسه با دستاوردهایش نیست. زلزله حزب‌الله چنانچه دولت اسرائیل به قدرت آمریکا تکیه نداده بود، ‌ثبات سیاسی و بین‌المللی اسرائیل را به نابودی می‌کشاند لذا حمایت آمریکا و متحدانش برای سرپا نگه داشتن اسرائیل و تخریب وجهه حزب‌الله به شکل دیگری خودنمایی کرد. اما باید پذیرفت هوشیاری حزب‌الله و عکس‌العمل قاطع سید‌حسن نصرالله، دولت دست‌نشانده لبنان را در بحران عجیبی قرار داد. نحوه عملکرد و آرایش سیاسی سید‌حسن نصرالله و استفاده از ظرفیت‌های مقاومت در بعد روانی و بین‌المللی سبب شد تا برخی دیگر از دولت‌های عرب حامی سنیوره نیز در مخمصه قرار بگیرند.
اظهارات نپخته و نابجای سعود الفیصل وزیر خارجه پادشاهی عربستان بیش از آنکه تامین‌کننده منافع امت اسلا‌می باشد خدمت به آمریکا و اسرائیل به حساب می‌آید. تضعیف مقاومت در لبنان که بار تمام دولت‌های عربی را در ۶۰ سال گذشته که دولت اسرائیل پا به وجود نهاده به دوش داشته، بیش از آنکه به نفع دولت سنیوره یا جناح‌های وفادار به عربستان سعودی باشد به ضرر جنبش مقاومت و نهایتا به سود اسرائیل است. در این میان بازی هوشمندانه حزب‌الله در سوق دادن محور مذاکرات به سوی دولت قطر و امیر آن کشور و بیرون گذاردن مقامات عربستان در هدایت مذاکرات ملی یکی از شاهکارهای سیاسی این بحران بوده است. اینکه نمایندگان دولت‌های عرب مجبور به حضور در دوحه سده و آنگاه تنها با تایید حزب‌الله و به‌وسیله یک پرواز به بیروت آمده بودند دارای معانی خاصی است. امیر قطر که به صورت سنتی موضع چندان هماهنگی با عربستان سعودی ندارد از آنکه بتواند در این مرحله نقشی کلیدی ایفا کند خرسند است.
متعاقب آن تشکیل جلسه مشترک عناصر درگیر در لبنان و نقض دستور دولت سنیوره درخصوص فرمانده امنیت فرودگاه و مجاز بودن شبکه مخابراتی حزب‌الله یک شکست بزرگ برای طرفداران غرب است. از سوی دیگر به نظر می‌رسد جایگزینی پیمان دوحه به جای پیمان طائف ضربه سنگین دیگری بر مواضع عربستان سعودی است. این اقدام می‌تواند درس‌های مناسب را به عناصر فتنه‌گر بدهد. ناخشنودی مقامات آمریکایی و نگرانی دولت اسرائیل نشان می‌دهد حزب‌الله و مقاومت با هوشمندی توانسته‌اند تا این مرحله به‌خوبی از فتنه‌ها عبور نمایند. لذا گروه‌های مذاکره‌کننده در دوحه می‌باید متوجه این خطر باشند؛ چه‌بسا در میان دولت‌های عربی قدرتمند منطقه، عناصر معلوم‌الحال دیگری از جمله ولید جنبلا‌ط که بیشتر در نقش یک رابط اسرائیل عمل کرده، فرآیند مذاکرات را به حاشیه نبرند. همان‌گونه که از تابلوهای تظاهر‌کنندگان ورودی فرودگاه بیروت برمی‌آید، ‌مردم انتظار دارند که نمایندگان سیاسی لبنانی تا نرسیدن به یک توافق همه‌جانبه به کشور باز نگردند. منافع لبنان حکم می‌کند تمام گروه‌ها فارغ از تعصبات و تعهداتی که به قدرت‌های بزرگ دارند برای رسیدن به یک دولت تفاهم ملی مشارکت نمایند.

منبع : روزنامه اعتماد ملی