لبنان به پنجم ماه می بازمی‌گردد؟

بیش از دوماه از تحولا‌ت ماه می (اردیبهشت‌ماه) در لبنان می‌گذرد و در حالی که تحولا‌ت سیاسی در لبنان در چند مرحله و با امضای توافقنامه دوحه که در نتیجه آن رئیس‌جمهور انتخاب و با فشار رئیس‌جمهور دولت هم انتخاب شد می‌رفت تا ثبات و آرامش را به این کشور کوچک مدیترانه‌ای بازگرداند، به نظر می‌رسد راه به جای دیگری خواهد برد. ‌راقم این سطور در نوشته‌های قبلی خود که در همین‌جا چاپ شده بود با بررسی روند سیاسی در لبنان که در خود توافقنامه دوحه و در نتیجه آن دیگر تحولا‌ت را در پی داشت، به این نتیجه رسیده بود که تحولا‌ت اخیر لبنان تنها در سایه فشار مضاعف مخالفان به نتیجه رسیده است و در غیر این صورت تحولا‌ت لبنان به این صورت پیش رود.
در آن نوشته‌ها متذکر شدیم که در پی تصمیم اشتباه جریان ۱۴ مارس و دولت سنیوره در مورد شبکه ارتباطی حزب‌الله و دوربین‌های این حزب، بیروت به تصرف مخالفان درآمد و جریان غربگرا چاره‌ای نداشت جز اینکه با پذیرفتن قدرت حزب‌الله پای توافقنامه دوحه را امضا کند. در مرحله بعد نیز که لبنان با تأخیر فواد سنیوره برای معرفی دولت مواجه شد، این میشل سلیمان رئیس‌جمهور بود که با تعیین ضرب‌الا‌جل راه را برای معرفی دولت باز کرد، اما در این مرحله که دولت معرفی شده و وزرا مشخص شده‌اند، چرا سنیوره و جریان وابسته به غرب منشور خود را منتشر نمی‌کنند و وزرا را برای قانونی شدن حکمشان به پارلمان این کشور معرفی نمی‌کنند؟ این سوال در مراحل قبل هم بارها مطرح شده بود و اینکه چرا این جریان که بارها طعم تلخ شکست و تحقیر را کشیده تا زمانی که زور را بالا‌ی سر خود احساس نکند، در راستای منافع ملی مردم لبنان گام برنمی‌دارد؟ ‌
تحولا‌ت اخیر لبنان با درگیری‌های خونین در شهر طرابلس همراه شده است و این در حالی است که به نظر می‌رسد ریاست‌جمهوری لبنان و برخی از مقامات این کشور درصدد آن هستند روابط خود را با سوریه به حالت عادی درآورند و در این رابطه سفر اخیر وزیر امورخارجه سوریه به بیروت و دعوت از میشل سلیمان برای سفر به دمشق می‌تواند باعث عصبانیت جریان ۱۴ مارس شده باشد و در همین حال می‌توان به این نکته اشاره کرد که آنها هنوز بر این امید هستند که بتوانند به هر طریق ممکن راه بر سلا‌ح مقاومت بسته و ضربه‌ای به حزب‌الله وارد آورند. طرفه آنکه این امر را مخفی نمی‌کنند و به شدت آن را دنبال می‌کنند و در جلسات خود در هتل بریستول بیروت که پاتوق آنهاست بر این امر پافشاری می‌کنند و قصد دارند تا در منشور دولت نامی از سلا‌ح مقاومت و مشروعیت آن نیاورند. حال مساله دیگری که مطرح می‌شود رابطه تمام این مسائل با درگیری طرابلس است. برای پیوند دادن این مسائل باید به مواردی چند اشاره کرد:
۱) درگیری‌ها در طرابلس میان طرفداران سعدحریری و علوی‌ها در جریان است. علوی‌ها که حزب سوری قومی اشتراکی و یا همان حزب بعث لبنان هستند، پیوندهای نزدیکی با سوریه دارند و از این رو درگیری با این جماعت که به شدت در لبنان در اقلیت هستند، پیامی جز جنگ جریان ۱۴ مارس با سوریه ندارد و از این طریق آنها می‌خواهند به سوریه و طرفداران مذاکره و آشتی با این کشور در لبنان پیام دهند که آنها با این امر مخالف هستند.
۲) درگیری‌ها در طرابلس که روز گذشته منجر به کشته شدن یکی از نظامیان ارتش لبنان شد، در بعد دیگر خود پیامی را هم به ارتش لبنان دارد که برخلا‌ف جریانات ۵ ماه می، شبه نظامیان ۱۴ مارس که مقهور حزب‌الله شده بودند و در پی آن ارتش بر همه نقاط بیروت مسلط شده بود، این بار قصد دارند که ارتش را هم مورد تهاجم قرار دهند. بنابراین باید منتظر بود در صورت ادامه این موضوع، این شبه‌نظامیان جری‌تر شده و کار به جاهای باریک کشیده شود.
۳) درگیری در طرابلس بازگذاشتن سر فتنه است، فتنه‌ای که باید برای روز مبادا همچنان ادامه داشته باشد تا رهبران این شبه‌نظامیان قدرت چانه‌زنی خود را داشته باشند و از این امر به عنوان برگ برنده خود یاد کنند.
۴) قدرت‌نمایی مخالفان به رهبری حزب‌الله و تصرف لبنان و سپس تحویل آن به ارتش لبنان، سرافکندگی و شرمندگی شدید جریان ۱۴ مارس را به دنبال داشت، از این رو آنها در نقطه‌ای دست به تحرک نظامی و حمله به علوی‌ها زده‌اند که می‌دانند حزب‌الله به آنجا نخواهد آمد و می‌تواند فکر جنگ سنی و شیعه که به شدت پیرو آن هستند را تلقین کند.
با این اوصاف باید گفت سران جریان ۱۴ مارس بیشتر از آنکه به فکر بازسازی لبنان و اقتصاد مردم باشند، در حال چانه‌زنی‌های بی‌خود هستند تا منویات خود را پیگیری کنند و اگر آنها قصد آرام کردن اوضاع را داشتند تنها با دستوری شبه‌نظامیان خود را به خانه‌های تیمی بازمی‌گرداندند. البته در این میان نباید از نقش عربستان و آمریکا در کارشکنی در تحولا‌ت لبنان غافل بود. برخی از جریان‌های درون عربستان که به شدت از شکست در طرح‌های خود ناراحت هستند قصد انتقام‌گیری دارند و به همین علت است که خطر درگیری مجدد در لبنان و بازگشت اوضاع به ۵ می وجود دارد. همانگونه که در بالا‌ گفته شد به نظر می‌رسد تنها راه به راه آوردن جریان ۱۴ مارس به اجرای تعهدات خود تحت فشار قرار دادن آنهاست وگرنه چنانکه تجربه ثابت کرده است آنها به این سادگی حاضر به اجرای موافقتنامه‌های امضاشده از طرف خود نیستند

کریم جعفری

منبع : روزنامه اعتماد ملی