یک برگ و هزار خاصیت

اسفناج یکی از بهترین سبزیجات است که بیشتر خانم های خانه دار با آن آشنایی کامل دارند و در غذاهای خود مثل خورشت اسفناج، بورانی یا کوکوی اسفناج از آن استفاده می کنند. این ماده غذایی جدا از طعم خوب از خواص زیادی برخوردار است. این گیاه بومی ایران است و از اوایل قرن اول میلادی کم کم به نقاط دیگر دنیا راه یافت و در قرن هفتم در چین و در قرن دوازدهم در اسپانیا کشت شد.
اسفناج یا اسپیناج گیاهی است یک ساله دارای ساقه ای راست، به ارتفاع نیم متر که برگ های آن پهن و نرم مثلثی شکل به رنگ سبز و گل های آن به رنگ سبز کم رنگ و نسبت به سرمای زمستان مقاوم است. دو نوع اسفناج وجود دارد که به نام پاییزه و بهاره نامیده می شود.
اسفناج بهاره، در فصل بهار کاشته می شود و به اسفناج انگلیسی معروف است. نوع پاییزه آن که به خاک بسیار غنی احتیاج دارد، در پاییز کاشته می شود و چون دارای مواد غذایی فراوانی است امروزه در تمام نقاط دنیا کشت آن معمول است. اسفناج از نظر داشتن ویتامین B۳ بسیار غنی است. بنابراین، داروی مهمی برای برطرف کردن بیماری پلاگر است. پلاگر یک نوع بیماری است که به علت کمبود ویتامین B۳ در بدن به وجود می آید و نشانه های آن شامل؛ ضعف بدن، تشنج، اختلال در دستگاه هاضمه و به وجود آمدن لکه های قرمز روی بدن است.
همچنین مقدار زیادی آهن، کلسیم، سدیم، پتاسیم، ید، مس، منیزیم، لسیتین، کلروفیل، کاروتن، اسید اگزالیک و اسید ارسنیک دارد و به علت داشتن منیزیم جلوی پیشرفت سرطان را می گیرد. برگ اسفناج از نظر طب قدیم ایران کمی سرد و منبع غنی ویتامین C، B۳، A و آهن و پتاسیم است. اسفناج در بیماری هایی مثل ورم روده کوچک و ریه، خنک کردن و پایین آوردن تب، رفع تشنگی، همچنین پیشگیری از سرطان روده بزرگ، معده، پروستات، حنجره، رحم و پایین آورنده کلسترول خون موثر است و بهترین دارو برای کسانی که مبتلا به کم خونی هستند، مانند جارو روده بزرگ را تمیز می کند، ترشحات لوزالمعده را افزایش می دهد.
رماتیسم و نقرس را درمان می کند، بدن را قلیایی و یبوست را برطرف می کند. همچنین به دلیل داشتن ماده ای به نام اسپیناسین، هضم غذا را تسریع می کند. این ماده باعث تحریک معده و ازدیاد ترشحات آن می شود. برای از بین بردن ورم و درد گلو، قرقره آب خام یا پخته اسفناج بسیار مفید است. همچنین برای رفع سرفه های خشک، برگ اسفناج را با جو پوست کنده و روغن بادام بپزید و بخورید.
آش اسفناج با گشنیز، برای سردردهایی که ناشی از سوءهاضمه و اختلال دستگاه گوارش است بسیار مفید است و اگر این آش را با آب لیمو و سماق یا آبغوره بخورید، سردردهای ناشی از اختلال کیسه صفرا را برطرف می کند. خوردن اسفناج از سرطان جلوگیری می کند، مخصوصا در افرادی که به مصرف الکل یا سیگار عادت دارند. تخم اسفناج ملین و خنک کننده و برای برطرف کردن ورم کبد و یرقان موثر است.
اسفناج چون دارای کلروفیل است، عضلات روده را تحریک کرده و تخلیه مدفوع را آسان می کند. این گیاه برای تقویت اعصاب و زیاد شدن شیر مادران بسیار مفید است و رعشه و بوی بد دهان را از بین می برد. سابقا نوعی شربت از اسفناج تهیه می شد که در معالجه خونریزی ها و کم خونی از آن استفاده می کردند. قوت اسفناج از سایر سبزی ها بیشتر است مشروط بر اینکه آب آن را دور نریزند و از ساقه های نازک و نورسته آن در سالاد استفاده کنید و برای معالجه کک و مک باید آن را در روغن زیتون قرار دهید و بعد روی صورت بگذارید و این گیاه برای افزایش اشتها به خصوص در کودکان موثر است.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که اسفناج به علت داشتن اگزالات، برای بیماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگ کلیه و مثانه مناسب نیست. ضمنا افرادی که سرد مزاج هستند باید اسفناج را با ادویه های گرم نظیر فلفل، دارچین، زنجبیل و هل میل کنند.

منبع : روزنامه کارگزاران