سلاطین جدید سرمایه داری

همواره شركتهای خانوادگی وجود داشته است اما صاحبانشان معمولاً قصد فروش نداشتند، بلكه كسب و كارشان را به نسل بعدی انتقال می دادند.تا اواخر دهه ،۱۹۷۰ عمده فعالیت در شركتهای سهامی خاص (خرید سهام شركتهای خصوصی به امید فروش آن به قیمت بالاتر در آینده) اكثراً توسط بازوهای سرمایه گذاری چند خاندان متمول نظیر راكفلر و ویتنی در آمریكا صورت می گرفت و دامنه آن به سرمایه گذاری مخاطره جویانه در كسب و كارهای كوچك و پررونق محدود بود. اكنون سرمایه گذاران خطرورز آمریكایی به خاطر تكوین بنگاههایی همانند اینتل و گوگل از یك ایده درخشان به شركتهای كلان و بس موفق مایه رشك جهانیان شده اند. اما امروزه كمتر از یك پنجم پولی كه این صنعت به دست می آورد، صرف تأمین سرمایه شركتهای جوان می شود.اولین گونه شركتهای سهامی خاص نسل امروز، Warburg Pincus ، تنها در اواخر دهه ۱۹۶۰ ایجاد شد و ناگزیر بود از سرمایه گذاران تدریجاً پول بگیرد. در اواخر دهه ۱۹۸۰ شركتهای سهامی خاص آنقدر بزرگ شده بودندكه توجه مردم را به خود جلب كردند، اما فروش مفت شركتهای بزرگ و معروفی كه در باتلاق بدهی فرورفته بودند، موجی از خبرسازی منفی به راه انداخت. این صنعت از بد روزگار ایفاگر نقش «تاراجگر تجارتخانه» شده بود كه از سرحدات وحشی تر سرمایه داری می تاخت. كتاب پرفروش «برایان بارو» و «جان هلیار» درباره نبرد ۲۵میلیارد دلاری بر سر شركت RJR Nabisco در سال۱۹۸۸ دو شركت سهامی خاص به نامهای Forstmann Little و Kohlerg Kravis Roberts (kkR) را «بربرهای كمین كرده پشت دروازه» لقب داد.امروزه سهامی های خاص از حاشیه به كانون مكاره سرمایه داری پیش آمده اند و در این رهگذر سردمداران سهامی خاص، ثروت و مكنت اندوخته اند، هرچند همواره در خور احترام نبودند. آقای شوارتزمن با آن ثروت هنگفتش در صفحات شایعات به خاطر چیزهایی نظیر خرید یك آپارتمان ۳۷میلیون دلاری در منهتن یا تخریب عمارتش در فلوریدا، به خاطر نگرفتن مجوز، ظاهر می شود. اغلب از وی به عنوان وزیر خزانه داری در دولت جمهوریخواهان نامبرده می شود.
جذب بهترین ها
در دهه ۱۹۸۰ شركتهای سهامی خاص عرصه ماجراجویان و بیرون گودنشستگان سرمایه داری بود، اما این روزها مستعدترین اعضای تشكیلات تجاری، فرهنگی و سیاسی از جمله بسیاری از مدیران برتر دنیا را جذب می كند. «جك ولچ» ، مدیر افسانه ای سابق جنرال الكتریك GE، اكنون در شركت Clayton, Dubilier@ Rice است. «لوگرستنر» كه آی بی ام را جان نو بخشید، رئیس Carlyle است. حتی بونو (Bono) ، خواننده برجسته و بشردوست گروه راك U۲ ایرلند، حالا در همین كسب و كار فعالیت دارد.
به علاوه همان گونه كه هالیوود متوجه شده، سهامی های خاص به كارفرمای محبوب سیاستمداران و مقامات دولتی بدل شده كه به بخش خصوصی بازمی گردند. شركت بلك استون «پل اونیل» را استخدام كرده كه تا این اواخر وزیر خزانه داری آمریكا بود. شركت كارلایل كارهای سودآوری به مشاهیر متعددی از جمله جورج بوش پسر، «فیدل راموس» ، رئیس جمهور سابق فیلیپین، «جان میجر» ، نخست وزیر اسبق بریتانیا و «آرتور لویت» ، رئیس سابق كمیسیون سهام و اوراق بهادار ایالات متحده پیشنهاد داده است.
تكامل سهامی های خاص به یك صنعت بدنه تا حدود زیادی مرهون تغییر بنیادین نوع معاملاتشان بوده است. شركتها در اواخر دهه ۱۹۸۰ اغلب تا خرخره پول قرض می گرفتند تا صرف خرید سهامی های خاص مقروض كنند. امروزه قرارداد خریدشركتهای مقروض دربرگیرنده بدهی بسیار كمتری است. وقتی KRR در سال۱۹۸۶ فروشگاه زنجیره ای Safeway آمریكا را خرید، ۹۷درصد پول آن قرارداد ۴‎/۵ میلیارد دلاری را قرض گرفت. اكنون یك شركت سهامی خاص معمولاً یك سوم مبلغ را ناگزیر است بپردازد.
در حقیقت شركتهای بزرگ كه زمانی به سهامی های خاص فخر می فروختند، حالا رضایتمندانه با آنها معامله می كنند. رویال داچ ‎/ شل كه یك غول نفتی بلادیده است، در حال مذاكره برای فروش شاخه گاز طبیعی مایع خود به مبلغ ۲‎/۴۵ میلیارد دلار به KRR و Goldman Sachs Capital است. برخی شركتها حتی با سهامی های خاص متحدمی شوند. سونی اخیراً دست به دست گروه «تگزاس پاسفیك» و Providence Equity Partners داد تا استودیو فیلمسازی MGM را بخرد.
سهامی های خاص پس از زدودن وجهه «تاراجگر تجارتخانه» اكنون می توانند خود را پناهگاهی امن توصیف كنند كه شركتها می توانند رشد درازمدت را مصون از گزند توفانهای گذرای بازارهای عمومی سهام بجویند. این نقش از اهمیت فراوانی برخوردار است زیرا هم سرمایه گذاران مخاطره جو و هم شركتهای خریدار ورشكسته ها به طور فزاینده با شركتهای دستخوش تحولات عظیم كار می كنند. شركتهای معروفی كه اخیراً به زیر پروبال سهامی های خاص رفته اند، عبارتند از برگركینگ، پلاروید، یونیورسال استودیوز فلوریدا، هاتون میفلین، Bhs، دوكاتی موتور و گروه ساووی.
سهامی های خاص همچنین می توانند راه حلی (ولو گرانتر) برای معضلات سوء مدیریتی ارایه كنند كه گریبان بسیاری از شركتهای سهامی عام را گرفته است. هنری كراویس، یكی از بنیانگذاران KRR ، در سخنرانی اخیرش خاطر نشان كرد: اگر كلیه رسوایی های بنگاهی ۲۵ سال معاصر را ارزیابی كنید، می بینید در هیچكدامشان یك سهامی خاص دخیل نبوده است زیرا آنها به نقش خود در مقام مالك آگاهند و از سهامدار حفاظت می كنند. از سوی دیگر، اگر تخلفی در یك سهامی خاص رخ دهد، مردم از آن مطلع نخواهند شد.
یقیناً گرداندن یك سهامی خاص، كسب و كار بزرگی است. مثلاً در بریتانیا یك پنجم نیروی كار خارج از بخش دولتی در استخدام شركتهایی هستند كه یك سهامی خاص در آن سرمایه گذاری كرده است. بنا به تخمین بانك «گولدمن شاس» در سراسر جهان بیش از ۲۷۰۰ سهامی خاص بزرگ وجود دارد (و شاید بسیار بیشتر، زیرا در این دنیای خصوصی، شركتهای كوچك به آسانی از صفحه رادار محو می شوند). از آنجایی كه صندوقهای بازنشستگی و ثروتمندان به طور افزاینده اقدام به سرمایه گذاری می كنند، تعداد سهامی های خاص سر به فلك ساییده است. تنها در سال ۲۰۰۰ كه بهترین سال تا به امروز بوده، سرمایه داران حدود ۱۶۰ میلیارد دلار در شركتهای سهامی خاص سرمایه گذاری كردند كه این رقم در سال ۱۹۹۱ تنها ۱۰ میلیارد دلار بود.
همزمان سرمایه سهامی های خاص و حجم سرمایه گذاری آنها درشركتهای بزرگ تحت كنترلشان رشد قابل ملاحظه ای داشته است.اكثر سهامی های خاص به صورت مشاركت محدود پول گردآوری می كنند. این شركت، شریك اصلی است، پول را تحت كنترل دارد و سالیانه مبلغی (درصدی از پول صندوق یا موعود برای آن) را همراه بخش زیادی از هر سود احتمالی برمی دارد. سرمایه گذاران بیرونی (كه اغلب پولشان را برای ۱۰ سال در صندوق می خوابانند) شركای محدودی می شوند كه فقط سهم اندكی از سود نصیبشان می شود.
در سال ۱۹۸۰ ارزش بزرگترین صندوق دنیا (KRR) ۱۳۵ میلیون دلار بود. امروزه بیش از ۱۰ صندوق با سرمایه بالای یك میلیارد دلار وجود دارد. در حال حاضر صندوق «جی پی مورگان» بزرگترین صندوق دنیا با ۶‎/۵میلیارد دلار سرمایه، جلوتر از بلك استون، است. «پریمرا» بزرگترین صندوق سرمایه گذاری سهامی خاص اروپا را به ارزش ۶ میلیارد دلاردارد. دیری نخواهد پایید كه سرمایه آنها به ۱۰ میلیارد دلاربالغ خواهد شد. «بلك استون» كه كسب و كار خود را با تیمی دو نفره در اتاقی محقر آغاز كرد، اكنون به تعبیر خودش به «بازیگری بزرگ در دنیای مالی» تبدیل شده و ۵۰۰ كارمند در دفاتری مجلل در نیویورك، بوستون، آتلانتا، لندن، پاریس و هامبورگ دارد. سی و پنج تا چهل شركتی كه آن در آنها سرمایه دارد، بیش از ۳۰۰ هزار پرسنل و درآمد سالیانه متجاوز از ۵۰ میلیارد دلار دارند. آنها در كنار همدیگر «بلك استون» را در زمره ۲۰ شركت برتر رده بندی مجله «فورچون» قرار می دهند.

منبع: اكونومیست

منبع : مجله پرواز