تأثیر کافئین بر اندام بدن

واكنش های متفاوت بدن در برابر كافئین ، به آستانه تحمل افراد بستگی دارد اما به طور كلی تأثیر آن ها را می توان چنین بیان كرد:
۱- فشار خون: كافئین ، فشار خون را افزایش می دهد. اگر كسی ۲۵۰ میلی گرم قهوه مصرف كند، فشار خونش در یك ساعت ، ۱۰ میلی متر بالا می رود.
۲- قلب: پس از مصرف قهوه، ضربان قلب كاهش می یابد اما پس از مدتی بر تعداد آن افزوده می شود و تا هنگامی كه كافئین از بدن خارج نشده باشد به همان صورت باقی می ماند. چنانچه میزان كافئین مصرفی ، بالا باشد نه فقط تپش قلب ایجاد می كند بلكه حالت ( Fibrilation) یعنی حركت نامنظم ماهیچه های قلب نیز پدید می آید كه گاه ممكن است منجر به مرگ شود. بر اساس آمارهای به دست آمده، نوشیدن بیش از ۵ فنجان قهوه در روز ، احتمال سكته قلبی را افزایش می دهد.
۳- هورمون ها: كافئین بر تولید برخی از هورمون های بدن می افزاید، مانند : اپی نفرین( Epinephrine) كه منقبض كننده عروق است ، نوراپی نفرین ( Norepinephrine) كه بر میزان فشار خون می افزاید، رنین ( Renin) كه به علت كم خونی كلیه ها و بر اثر كاهش فشار نبض در سرخرگ كلیوی ، از كلیه ها ترشح می شود و پس از فعل و انفعالاتی ، باعث فشار خون می گردد و كاتكولامین ( Catecholamine) كه باعث تحریك اعصاب قلب شده و حرارت بدن را افزایش می دهد.
۴- معده: كافئین بر ترشح اسید معده و میزان پپسین ( Pepsin) كه نوعی آنزیم معدی است می افزاید.
۵- خانم های باردار: اداره نظارت بر غذا و دارو در آمریكا ( FDR) در سال ۱۹۸۰ میلادی اعلام كرده است كه كافئین باعث زایمان زودرس می شود و ممكن است در نوزدان ناراحتی ایجاد كند. اگر چه از آن تاریخ ، پژوهش ها و مطالعات بسیاری در این زمینه صورت گرفت اما تا كنون مشخص نشده است كه چه مقدار كافئین می تواند عامل زایمان زودرس شود. كافئین برای نوزادان دو عارضه ایجاد می كند:
۱- از طریق شیر مادر وارد دستگاه گوارش كودك می شود و او را در وضعیت استفراغ قرار می دهد.
۲- مدت زیادی در بدن نوزاد می ماند تا متابولیزه شود، زیرا كبد نوزاد به اندازه كافی آنزیم ندارد.
در صورتی كه مادری دو فنجان قهوه تند بنوشد و سپس به نوزاد خود شیر بدهد چون بخشی از كافئین ، همراه شیر مادر وارد بدن نوزاد می شود ، امكان دارد عوارض زیر در نوزاد به وجود آید: ناآرامی، لرزش دست ها، پاها و لب ها، سفت یا شل شدن عضلات و ماهیچه های بدن، بی خوابی، جیغ زدن، حساسیت نشان دادن به صدا، به گونه ای كه با كمترین صدایی كودك از خواب می پرد. از این رو به مادرانی كه فرزند خود را شیر می دهند توصیه می شود كه از مصرف قهوه یا مواد كافئین دار پرهیز كنند.
۶- مغز و اعصاب: تأثیر كافئین بر مغز و اعصاب، می تواند به پیدایش عوارض زیر منجر شود:
۱- اضطراب۲- هیجان ۳- ناآرامی ۴- فراموشی و افسردگی .
كسانی كه گرفتار عارضه افسردگی هستند ، نباید بیش از یك گرم كافئین در روز مصرف كنند ؛ زیرا سبب شدت یافتن افسردگی آن ها می شود.
۷- خون: كافئین باعث می شود كه مقدار قابل ملاحظه ای از سدیم و پتاسیم بدن از طریق كلیه ها دفع شود، همچنین مقدار مصرف قند را نیز كاهش می دهد كه نتیجه آن ، افزایش قند خون خواهد بود. از این رو به كسانی كه مبتلا به بیماری قند ( دیابت) هستند توصیه می شود از مصرف مواد كافئین دار، اجتناب ورزند. كافئین ، جذب آهن را در روده ها كم می كند و لذا با توجه به نیاز ضروری بدن به آهن، كه كار خون سازی را بر عهده دارد، توصیه می شود كه از مصرف كافئین همراه با غذا و تا یك ساعت پس از آن، به طور جدی پرهیز شود.
۸- لاغری: كافئین میزان سوخت و ساز بدن را بالا می برد و در نتیجه مصرف كالری نیز افزایش پیدا می كند. برای مثال ، چنان چه كسی یك فنجان قهوه حاوی ۱۰۰ میلی گرم كافئین بنوشد میزان متابولیسم بدن وی تا ۴ درصد افزوده شده و درنتیجه باعث لاغری او می شود.
۹- فیبروكیستیك ( Fibrocystic) : زنانی كه در سینه خود غده فیبروكیستیك دارند ، نباید به میزان زیاد كافئین مصرف كنند، زیرا به بزرگ شدن این غده كمك می كند.

مهندس هاله جهان پیکر

منبع : موسسه اطلاع رسانی طعام اسرار