مرحله پس از برداشت و فرآوری سیب زمینی

هدف اصلى از کشت سيب‌زميني، استفاده خوراکى انسان از آن و به‌شکل‌هاى گوناگون است. به‌‌اين‌ دليل پس از برداشت بايد به‌گونه‌اى نگهدارى شود که از نظرکيفيت از هدف اصلى توليد دور نشود.

سيب‌زمينى‌هاى بهاره و تابستانه خاصيت انبارى ندارند و پس از برداشت به‌بازارهاى مصرف عرضه مى‌شوند. سيب‌زمينى‌هاى پائيزه، خاصيت انبارى و نگهدارى بيشترى دارد و پس از برداشت چندين مسير را طى مى‌کند؛ بخشى از آن به خانه‌هاى مصرف‌کنندگان مى‌رود تا براى مصرف پائيز، زمستان و آغاز بهار که سيب‌زمينى تازه به بازار بيايد، به‌کار برده شود. اين بخش از توليد در شرايط متفاوت نگهدارى مى‌شود. در روستاها و به‌ويژه شهرهاى بزرگ که جاى مناسب براى نگهدارى ندارند و اصولاً چگونگى نگهدارى صحيح و فنى سيب‌زمينى را نمى‌دانند بخشى از سيب‌زمينى انبار شده از بين مى‌رود. قسمتى از توليد نيز در انبارهاى توليدکنندگان که بسيارى از آنها شرايط فنى لازم را ندارند نگهدارى مى‌شود. هدف از اين نگهدارى عرضه آن به بازار در شرايطى است که قيمت‌ها افزايش يافته باشد. گاهى اين هدف عملى مى‌شود و گاهى هم به دلايلى قيمت‌ها از قيمت سرخرمن پائين‌تر مى‌آيد و باعث زيان نگهدارنده محصول مى‌شود. مقدارى از محصول نيز توسط توليدکنندگان براى مصرف شخصى نگهدارى مى‌شود.

بخش قابل‌توجهى از محصول توسط واسطه‌ها و ميدان‌داران خريدارى و انبار مى‌شود و به‌تدريج به بازار عرضه مى‌شود.

مقدارى از سيب‌زمينى نيز وارد چرخه صنعتى مى‌شود و به‌صورت فرآورده‌هاى خوراکى مانند چيپس، پفک و غيره به‌بازار عرضه مى‌شود و يا پس از تبديل به‌ نشاسته در کاربرى‌هاى ديگرى مورد استفاده قرار مى‌گيرد.

از آنجا که در بهترين شرايط بيش از ۷ تا ۸ ماه نمى‌توان سيب‌زمينى را به‌صورت تازه نگه‌داشت بايد آن مقدار از محصول را که امکان صادرات يا تبديل به‌ساير فرآورده‌هاى خوراکى (مستقيم) را ندارد به نشاسته تبديل کرد. در سطح جهان حدود ۱۰ درصد سيب‌زمينى به نشاسته تبديل مى‌شود. در ايران از سيب‌زمينى به‌مقدار محدودى نشاسته براى تهيه شربت، گلوکز به روش سنتى در روستاها و در بعضى از صنايع غذائي، شيرينى‌سازى و نيز در پارچه‌بافى براى آهار پارچه مصرف مى‌شود. کاربردهاى وسيع و گسترده‌اى که از اين ماده غذائى در صنايع غذائي، داروسازى و غيره به‌عمل مى‌آيد هنوز شناخته نشده و بهره‌بردارى کافى از نشاسته توليدى نمى‌شود.

بخشى از سيب‌زمينى مازاد بر مصرف داخلى به‌علت نبود امکان نگهدارى و دشوارى‌هاى صادرات هر ساله با فرا رسيدن فصل بهار از انبارها بيرون ريخته مى‌شود. در حاليکه به‌ راحتى مى‌توان از اين سيب‌زمينى‌ها نشاسته استخراج کرد و از نشاسته گلوکز تهيه کرد و آن را به‌جاى شکر وارداتى براى تهيه مربا، شيرينى و نوشابه مصرف کرد.

نشاسته سيب‌زمينى در تهيه انواع سوپ به‌عنوان غليظ کننده به‌‌کار مى‌رود. در تهيه ژله‌ها و نيز از نشاسته سيب‌زمينى استفاده مى‌شود در تهيه سوسيس براى چسبندگى و پايداري، نشاسته سيب‌زمينى به‌کار مى‌رود.

در صنايع پارچه‌بافى بيشتر از سيب‌زمينى براى آهارى کردن نخ پنبه‌اى و پشمى پارچه‌ها استفاده مى‌شود. در صنايع کاغذسازى ازنشاسته سيب‌زمينى چسب نيز تهيه مى‌کنند.

در ضمن از نشاسته سيب‌زمينى در تهيه پلاستيک‌هاى بيولوژيکى بهره‌گيرى مى‌شود. تفاله سيب‌زمينى پس از استخراج نشاسته، به‌وسيله دستگاه‌هاى فشار آبگيرى مى‌شود. تفاله فشرده را يا به‌صورت مستقيم به‌عنوان خوراک دام به‌کار مى‌برند يا آن را خشک مى‌کنند و سپس به‌عنوان خوراک دام از آن استفاده مى‌کنند.

از سيب‌زمينى همچنين پوره خشک‌شده، چيپس و سيب‌زمينى سرخ شده منجمد تهيه مى‌کنند. آرد سيب‌زمينى يکى از فرآورده‌هاى قابل نگهدارى است که در صورت بسته‌بندى مناسب مى‌توان به‌مدت طولانى آن را در شرايط معمولى نگهدارى کرد.