رویکرد ایران در برابر بسته اروپا؛ پذیرش یا عدم پذیرش؟

یک هفته پس از سفر خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران وارائه بسته پیشنهادی۱+۵، هنوز پاسخی از سوی ایران در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش محتوای این بسته اعلام نشده است و اظهار نظرهای غیر رسمی ادامه دارد.
در حالیکه حدود یک هفته از سفر خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران و ارائه بسته پیشنهادی ۱+۵ به مقامات کشور می گذرد، هنوز پاسخی از سوی ایران در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش محتوای این بسته اعلام نشده است.
این در حالی است که یک هفته از مهلت شش هفته ای مندرج در پیشنهاد سولانا گذشته و هنوز تهران نسبت به پذیرش یا رد آن نیز عکس العملی نشان نداده است. طبق این پیشنهاد، دوره شش هفته‌ای از زمان ارائه بسته غرب در نظر گرفته شده که در طول آن اتحادیه اروپا، روسیه، چین وآمریکا از تلاش برای تحریم بیشتر علیه ایران خودداری می‌کنند ، در صورتیکه تهران نیز افزایش تعداد سانتریفیوژهایغنی سازی در تاسیسات نطنز را متوقف کند، ضمنا در طول مذاکرات مقدماتی نیازی نیستکه به غنی سازی پایان داده شود .
در اولین اظهار نظر رسمی مقامات ایرانی، منوچهر متکی وزیر امور خارجه ایران بگونه ای از پاسخ به بسته سخن گفت که گویی ایران چندان عجله ای برای پاسخ گویی به آن ندارد. وی گفته ما بسته پیشنهادی را بررسی می کنیم و در زمان مناسب پیرامون مسائل مربوط به آن اظهار نظر خواهیم کرد.
اما در تازه ترین واکنش از سوی مسئولین هسته ای ایران، سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران از آمادگی برای مذاکره با ۱+۵ بر اساس قاعده برد- برد سخن گفت و اظهار داشت: "ایران با ارائه بسته پیشنهادی رویکردی راهبردی دارد که بر مبنای آن برای انجام مذاکرات با ۱+۵ بر اساس قاعده برد - برد و اعتماد متقابل طرفین به یکدیکر آمادگی کامل دارد.
" یکی از اقدامات متصور برای همکاری ایران با اتحادیه اروپا تمرکز بر مشترکات دو بسته پیشنهادی ایران و ۱+۵ است که همکاری در آنها به سود طرفین، منطقه و جهان خواهد بود."
این بدان معناست که مقامات ایرانی قصد رد بسته را ندارند بلکه در پی به حداقل رساندن زمینه تحمیل پیش شرط ها و توصیه های بعدی به ایران هستند ، در واقع هدف ادامه مذاکره بدون اعطای امتیاز است.
با توجه به مغایرت مبنای دیدگاه دو طرف برای ادامه مذاکرت (تعلیق غنی سازی اورانیوم ) ، فراهم شدن امکان مذاکره نیازمند نزدیکی دیدگاه در این خصوص است، در این ارتباط برخی بسته اروپا را تنها مجموعه ای از توصیه ها برای تامین شرایط مذاکره می دانند که در مقابل پذیرش این توصیه ها، ایران امتیاز خاصی کسب نمی کند بلکه تنها وارد صحنه مذاکره ای می شود که نتیجه آن معلوم نیست مورد قبول طرف ایرانی واقع شود یا خیر.
از سوی دیگر با وجود اینکه سولانا در ارائه پیشنهاد مهلت شش هفته ای بعنوان زمان پیش مذاکره، این امید را داشت که ایران پس از پذیرش، طی این مدت خود را برای مذاکرات اصلی با طرف های غربی آماده کند و این نوید را داد که در این صورت ، مذاکرات با ایران در سطح بالاتری و با مقامات ۱+۵ آغازخواهد شد ، فرانسه بعنوان یکی از اعضای گروه ۱+۵ پیش شرط ادامه مذاکره با ایران را چشم پوشی از غنی سازی اورانیوم دانست.
پاسکال آندره آنی" سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه روز یک شنبه دوم تیر ماه ۸۷، در خصوص پیشنهاد سخنگوی سولانا مبنی بر مذاکره با تهران همزمان با ادامه غنی ‌سازی در ایران گفت : "موضع ما تغییری نکرده و تا تعلیق غنی سازی محقق نشود مذاکره با ایران را آغاز نخواهیم کرد. آنچه از سال ‪۲۰۰۷نیز مطرح بوده مذاکره درباره مدالیته است. ما از ایران می خواهیم فعالیتهای هسته‌ ای و قبل از همه غنی ‌سازی اورانیوم را به حالت تعلیق در آورد. در انتظار پاسخ ایران هستیم و این تنها موضع فرانسه نیست، بلکه موضع همه شش کشوری است که منتظر پاسخ ایران به سولانا هستند."
می توان این نتیجه را گرفت که با پیش دستی فرانسه، به تدریج باید شاهد اظهارات مشابه از سوی مسئولین دیگر کشورهای اروپایی عضو ۱+۵ بود. بدین ترتیب اعضای گروه ۱+۵ در حمایت از پیشنهاد سولانا در حالیکه هنوز پاسخی از ایران نشنیده اند، موضع مشخص و ثابت خود را مورد تاکید قرار داده و با این شیوه زمان باقی مانده برای تصمیم گیری ایران را به این کشور گوشزد می کنند.
از سوی دیگر مجلس شورای اسلامی با ریاست علی لاریجانی اکنون برای بررسی اوضاع هسته ایران و آخرین تحولات در این خصوص ، وارد عرصه شده و از مسئولین هسته ای کشور برای ارائه گزارش در صحن علنی دعوت کرده است.
در پاسخ به این دعوت، روز یکشنبه دوم تیر ماه، غلامرضا آقازاده رئیس سازمان انرژی اتمی و سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی راهی مجلس شدند تا در جلسه ای غیر علنی، در خصوص آخرین تحولات هسته ای کشور به نمایندگان گزارش دهند. تا شاید راهی برای انتخاب بین گزینه های پذیرش و یا عدم پذیرش پیشنهادات غرب ، باز شود.
گرچه کارشناسان بر این باورند که محتوای بسته جدید پیشنهادی غرب چندان متفاوت با بسته قبلی نیست اما این بار شرایط ایران مغیر با گذشته است. در زمان ارسال بسته قبلی، موضوع هسته ای ایران راه به شورای امنیت سازمان ملل نبرده بود اما اکنون در برابر ایران سه قطعنامه تحریمی قرار دارد و این امر انتخاب را سخت تر و حساس تر می کند

نویسنده : مینا علی اسلام

منبع : دیپلماسی ایرانی