صنعت پرورش میگو در چین

۱- تولید میگوی پرورشی:
صنعت پرورش میگو در چین در دهه ی ۱۹۸۰ آغاز شد. در ده سال گذشته این صنعت پیوسته توسعه ی سریعی داشته است . گسترش مزارع پرورش میگو به گونه یی انجام شد كه در سال ۲۰۰۳ با سطح زیركشت ۲۴۳ هزار هكتار، ۴۹۳ هزار تن میگو تولید گردید . دراین سال مراكزتكثیر ۳/۲۴۱ میلیارد پست لارو میگو تولید كردند . محصولات پرورشی ۴ درصد از تولید آبزیان پرورشی چین بوده و برآورد می شود كه ۳۰ درصد تولیدجهانی میگوی پرورشی مربوط به چین باشد . خدمات پشتیبانی تولید میگو نظیر تولید غذا ، فرآوری ، حمل ونقل وبازاریابی نیز توسعه یافته اند. این صنعت نقش مهمی درتوسعه ی اقتصاد روستایی مناطق ساحلی چین ایفا می كند. در جدول (۱) سطح زیر كشت ، مقدار تولید PL و محصول نهایی در سال های گذشته آورده شده است.
۲- روش پرورش میگو:
سطح زیركشت میگو در چین هرساله افزایش می یابد . كشت نیمه متراكم ۹ درصد سطح زیركشت نهایی را شامل می شود. در سال های اخیر كشت متراكم درمزارع كوچك تر (كمتر از ۱ هكتار در سطح) توسعه یافته است. پرورش میگو در همه ی استان های ساحلی چین گسترش داده شده است . به دلیل اختلاف زیاد شرایط آب وهوایی درمناطق شمالی وجنوبی چین، روش كشت وبازدهی آن متفاوت است . دراستان های شمالی شاندونگ ولیااوینگ كه هوا سرد است روش كشت عمده در مزارع بزرگ تر كشت نیمه متراكم با متوسط تولید یك تن درهكتار است . در آن مناطق سالی یك كشت انجام می شود. در صورتی كه در استان های جنوبی گوانگ دونگ، گوانگ زی وهای نان كه هوا گرم است سالی دوبار كشت شده و روش كشت درمزارع كوچك تر كشت متراكم ودر مزارع بزرگتر كشت نیمه متراكم وگسترده با تولید متوسط ۵/۴-۳ تن در هكتار است . در ضمن در سال های اخیر به فن‌آوری كشت سنتی توام نظیر كشت میگو با خیار دریایی وسخت پوستان دریایی ویا كشت میگوبا ماهی یا خرچنگ نیز توجه شده است.
۳- گونه های میگوی پرورشی:
مهم ترین گونه های پرورش میگو درسال های اخیر عبارتند از:
درسال ۲۰۰۰ :
(۶۰%) Litopenaeus Vannamei Penaeus monodon (۸%) ,
Marsupenaeus japonicus (۱۵%) , Fenneropenaeus chinensis (۱۵%) و سایرگونه ها (%۲)
درسال ۲۰۰۳: Litopenaeus vannamei (۶۳%), Penaeus momodon (۱۲%)
و سایرگونه ها ۵% Fenneropenaeus chinnsis (۱۲%) Marsupenaeus japonicus (۸%)
درسال ۲۰۰۴ :
Litopenaeus vannamei (۸۲%) Penaeus momodon (۶%) Fenneropenaeus chinensis (شش درصد) و سایرگونه ها Marjupenaeus japonicus (۵%)
سایرگونه های پرورشی شامل:
Fenneropenaeus penicillatus, Fenneropenaeus Merguiensis, Litopenaeus Stylirostris. و غیره است.
۴- بیماری میگو:
در دهه ی ۱۹۹۰ پرورش میگو درمناطق ساحلی چین به شدت به بیماری های مختلف به خصوص به ویروس بیماری لكه سفید آلوده شد. طبق آمار فقط در سال ۱۹۹۳ ، ۷۶ درصداز مناطق پرورش میگو به این بیماری آلوده شدند .این مهم باعث كاهش تولید میگو از ۲۰۰ هزار تن (درسال ۱۹۹۲) به ۶۰ هزار تن (درسال ۱۹۹۴) و افت اقتصادی پرورش میگو و نیزكاهش اقتصاد ملی شد. در حال حاضر مزارع پرورش میگو اغلب درهرسال تحت تاثیر بیماری قرار می گیرند. سه بیماری عمده كه عبارتند از WSSV (كه در همه ی گونه های میگو مشاهده می شود) TSV (به طور عمده در Litopenaeus vannamei مشاهده می شود) و MBV به طور عمده در Penaeus mnodon مشاهده می شود ؛ منجر به افت یك سوم از تولید نهایی میگو وكاهش اقتصاد ملی شده است.
۵- كنترل بیماری میگو:
صنعت پرورش میگو در چین كه در دهه ی ۱۹۹۰ توسط بیماری لكه سفید آسیب های فراوانی دید به طور سریع توسعه یافت و اكنون تولید كل میگو از مقدار تولیدمیگو پیش ازشیوع بیماری بیشتر شده است .
۱-۵- معرفی وگسترش كشت میگوی سفید غربی
میگوی سفید غربی(Litopenaus Vannamie ) دارای اختصاصاتی نظیر رشد سریع، سازگاری باتراكم بالا دركشت ، سازگاری زیاد با كاهش شوری ، پرورش آسان مولدین در شرایط مصنوعی، تغذیه با غذاهای با پروتئین كم در مرحله ی رشد، مقاومت به بیماری لكه سفید در مقایسه با گونه های chinensis Fenneropenaeus و Penaeus monodon در شرایط كشت مشابه است . میگوی سفید غربی درسال ۱۹۸۸ به چین وارد و در سال ۱۹۹۲ به طور مصنوعی پرورش داده شد . تولید PL میگوی سفید غربی درسال ۱۹۹۴ انجام گردید. در سال ۱۹۹۴ برای تولید تجاری مولدین و PL ، میگوی سفید غربی درمقادیری زیاد به چین وارد شد. به واسطه ی وجود مولدین میگوی سفید غربی و قیمت ارزان PL ، كشت این گونه از سال ۲۰۰۰ روبه افزایش داشته است . از سال ۲۰۰۰ كشت این گونه هم درمناطق ساحلی وهم درمناطق غیرساحلی (آب های داخلی )گسترش یافت .
۲-۵- نتایج تحقیقات بر روی ویروس بیماری لكه سفید
بر روی ویروس بیماری لكه سفید تحقیقات زیادی شامل بیماری شناسی و زیست شناسی ، اكولوژی ویروس، آزمایش بیماری زایی وكنترل بیماری انجام شده است .در این تحقیقات روش شیوع بیماری تعیین گردید . ویروس درابتدا مولدین را آلوده می كند واز طریق تكثیر میگو افزایش می یابد . آزمایش PCR روش استاندارد شناسایی سریع ودقیق ویروس لكه سفید است. فنون آزمایش وشناسایی سایر ویروس های بیماری زا نیز تعیین شده اند.
۳-۵- استانداردسازی مدیریت بهداشتی میگو و كنترل بیماری
بیماری لكه سفید را می توان به طور موثری با مدیریت بهداشتی كنترل كرد. استانداردهای فنی و كاربردی درمدیریت بهداشتی میگوی پرورشی را می توان به صورت زیر دسته بندی كرد :
استفاده سریع از روش های حساس و دقیق تشخیص ویروس ، استفاده از PL سالم ، پرورش میگو درمزارع كوچك تر، محدود كردن تعویض آب، استفاده از هواده ، حفظ كیفیت آب واستفاده از پروبیوتیك برای كنترل گونه ومقدار جلبك های مزرعه و بهبود پایداری عناصر در محیط آبی ، استفاده از غذاهای مرغوب و با كیفیت بالا و استفاده از افزودنی ها به غذا برای افزایش مقاومت میگو به استرس وتقویت سیستم ایمنی آن استفاده از پروبیوتیك ها برای رفع آلودگی آب وكنترل باكتری های بیماری زا در آب استخر و كلیه ی آب استخر بعد از تصفیه آن.
۴-۵- توسعه ی روش كشت با نگاه بر امنیت زیستی (Biosecurity )
روش های عمده ی پرورش براساس مدل امنیت زیستی شامل موارد زیراست :
تدوین برنامه آزمایش دقیق وسریع ویروس ها ، انتخاب و پرورش پست لاروهای سالم وعاری از میكروارگانیزم های بیماری زا ، ساخت استخرهای كوچك تر (۵۰۰۰-۲۰۰ مترمربع سطح و ۵/۲-۲ متر عمق) ، تخلیه ی آب استخر براساس شیب زمین ، ذخیره سازی مناسب آب واطمینان از عدم نشست آب به بیرون (در صورت وجود نشتی كف ودیواره های استخر را باید با پلاستیك پوشاند) ، محدود كردن تعویض آب واتخاذ اقدام های سخت گیرانه برای گندزدایی و مدیریت بهداشتی با هدف كنترل تراكم و گسترش ویروس ، ساخت استخرهای ذخیره سازی آب وتصفیه و گندزدایی آن ، بازیافت آب خروجی استخرها (یعنی جمع آوری آب خروجی استخرها در استخر ذخیره سازی برای رسوب دادن مواد جام ومعلق موجود در آب ، گندزدایی واضافه كردن مجدد آن به استخر) ، تخلیه ی آب استخرها بعد از تصفیه ی فیزیكی ، شیمیایی، زیستی پساب براساس وضعیت آلودگی آن .
۵-۵- انجام تحقیقات برای پرورش گونه های جدید میگو
برای رفع معضلات مربوط به بیماری های میگوی Fenneropenaeus Chinensis در سال ۲۰۰۳ نسل جدیدی از این گونه بعد از سال ها تحقیق و پژوهش تولید شد . این نژاد جدید در مقایسه با نژاد قبلی در تراكم های مشابه دارای سرعت رشد بیش تر ومقاومت به بیماری است . درصد بقای نژاد جدید بیش از ۹۰درصد است ؛ در حالی كه نژاد قبلی در تراكم مشابه دارای درصد بقای ۷۰ -۶۰ درصد است .
از سال ۲۰۰۴ این نژاد جدید در شمال چین پرورش داده می شود. برای تولید نژادهای جدید Penaeas Monodon و Litopenaeus Vannamei كه دارای سرعت رشد بیش تر و مقاومت بیش تر در برابر بیماری باشند تحقیقات زیادی درحال انجام است .
۶- موانع پرورش میگو
علیرغم دست یابی به فرآیندهای كنترل بیماری ، ویروس بیماری لكه سفید به دلایل زیر مهمترین مانع در تولید میگو است :
۱-۶- میزبان ویروس بیماری لكه سفید سخت پوستانی هستند كه در آب های طبیعی از جمله آب هایی كه میگو در آن زندگی می كند زیست می كنند . در سال های اخیر مولدانی كه از آب های دور از ساحل برداشت شده اند دارای مقدار زیادی ویروس بوده اند (۵-۳ درصد موارد آزمایشی) از این رو خطر گسترش بیماری در مراحل رشد افزایش داشته است زیرا مولدان و پست لاروها حامل این ویروس هستند.
۲-۶- محیط پرورش تحت تاثیر شدید شرایط متنوع آب وهوایی است . با تغییر آب وهوا ، میگوی پرورشی دچار استرس شده و این عامل در شیوع بیماری موثراست.
۷-برنامه های آینده برای توسعه ی صنعت پرورش میگو
برای توسعه ی صنعت پرورش میگو برنامه های زیر باید در نظر گرفته شوند :
الف- تاكید بر انجام تحقیقات لازم برای تولید نژاد جدید میگوی پرورشی؛
ب- ترویج محدود كردن تعویض آب در دوره ی پرورش میگو با هدف امنیت زیستی ؛
پ- ارتقای آبزی پروری مسوولانه برای اجرایی كردن استانداردهای پرورش میگو
ت- توسعه سیستم های آبزی پروری یكپارچه با استفاده از روش های پرورش متراكم .

مترجم: غلامرضا شویك لو / كارشناس اداره ی كل تكثیر و پرورش میگو و سایر آبزیان
Reference:Suisheng Bao et.al , ۲۰۰۵ ,Shrimp Farming Industry in China , China fisheries Association , Beijing, August ۲۰۰۵

منبع : پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران