شناسنامه مجرمیت

پیش تر از همه می شنید كه آدم نمی شود، نمی دانست آدم یعنی چه؟ مگر جز سیر بودن، خوب پوشیدن، نوازش شدن و برآورده شدن نیازهای درونی، معنایی برای آدم وجود دارد؟ رفت و به شیوه خود همه چیز به دست آورد، اما آدم نشد، دغدغه ای وجودش را فرا گرفت. باور كرد كه آدم شدن محال است، برای فرار از آن به دستاوردهایش پناه برد و دلخوش كرد. رفته رفته بی خیال شد و فراموش كرد كه بود و چه می خواست و هرچه بیشتر در دنیا خود ساخته خود فرو رفت...
چند بار آب خنك خورد و آزاد شد، اینك شناسنامه مجرمیت در مقابلش قرار دارد و صدایی كه می گوید «در صورت وقوع جرم و اخلال در محله، در زمره نخستین مظنونان، تحت پیگرد قانونی قرار خواهی گرفت...»
● به تازگی طرح افزایش ضریب امنیت اجتماعی مورد توجه دادستان و نیروی انتظامی تهران بزرگ قرار گرفته است، لطفاً درباره ضرورت، اهداف و شیوه اجرای طرح توضیح دهید؟
شهری مانند تهران با جمعیتی بالغ بر ۱۰ تا ۱۳ میلیون نفر، مستلزم مدیریت خاصی در امنیت است. حفظ امنیت و آسایش در این شهر با توجه به حضور دادسرا و در رأس آن دادستان به عنوان مدعی العموم، می طلبد تا اقدام هایی برای حفظ حقوق عامه مردم انجام دهیم كه در این راستا چندین و چند سال است ستاد پیشگیری و مبارزه با جرایم خاص در سطح استان فعال است، بعد از احیای دادسرا، مسئولیت این ستاد در تهران برعهده دادستان عمومی و انقلاب قرار گرفت و با توجه به وظیفه دو بعدی ستاد در امر پیشگیری و مبارزه با جرایم خاص، قرار شد با استفاده از امكانات و نیروهای پلیس برای افزایش امنیت اجتماعی شهر تهران، اقدام هایی انجام شود كه یكی از آنها «طرح برخورد بااراذل و اوباش» است. هدف از اجرای این طرح افزایش احساس امنیت در جامعه است؛ با شناسایی و برخورد با كسانی كه به ایجاد ناامنی در جامعه می پردازند و در اجرای آن علاوه بر نیروی پلیس از همكاری مردم نیز در شناسایی اخلالگران استفاده می كنیم، با هماهنگی به عمل آمده با نیروی انتظامی مقرر شد برای همه افرادی كه دستگیر می شوند، شناسنامه تهیه و در آرشیو نگهداری شود و اگر نیازی به برخورد قضایی بود نیز متخلفان پس از اجرای حكم تحت كنترل نامحسوس نیروی انتظامی قرار بگیرند.
● در صحبت های خود به اصطلاح «اراذل و اوباش» اشاره كردید، آیا عنوان دقیق طرح، برخورد با اراذل و اوباش است، در این صورت تعریف دقیق این افراد چیست؟ آیا به نظر شما در استفاده از این اصطلاح خطر برچسب زنی وجود ندارد و این كه راه بازگشت این قبیل افراد به جامعه بسته نمی شود؟
عنوان دقیق طرح «افزایش ضریب امنیت اجتماعی» است و همانطور كه گفتم با اجرای آن قصد داریم احساس امنیت را در جامعه افزایش دهیم تا مردم به این باور برسند كه نیروهای پلیس و قوه قضاییه همه چیز را تحت كنترل قرار دادند و لازم نیست نگران باشند، در باره لفظ اراذل و اوباش باید گفت كه این اصطلاح در قانون وجود ندارد و افرادی كه در اجرای این طرح تحت تعقیب قرار می گیرند، كسانی هستند كه مرتكب بزه هایی از قبیل ایجاد مزاحمت برای نوامیس مردم، زورگیری، عربده كشیدن، شرب خمر، تهیه و توزیع و استفاده از قرص های روانگردان و جرایمی از این قبیل می شوند، در ضمن یكی از جرایمی كه امروزه موجب آزار مردم شده تهیه، پخش و توزیع نوارها و سی دی های غیرمجاز مبتذل و مستهجن است. این موضوع هم در قالب این طرح مورد پیگیری قرار گرفته و ما در مقاطع مختلف این كار را انجام دادیم، درماه رمضان هم با كسانی كه ایجاد مزاحمت می كردند برخورد كردیم.
درباره خطر برچسب زنی، ما در تعاملاتی كه قبل ازاجرای طرح با نیروی انتظامی داشتیم تذكرهای لازم را دادیم و تأكید كردیم كه این طرح جنبه پیشگیرانه دارد و به قصد تذكر و تنبیه كسانی كه در معرض ارتكاب جرم قرار دارند، اجرا می شوند و تأكیدكردیم كه در این طرح برخورد انتظامی ملاك است نه برخورد قضایی و بنا نیست به هر كسی انگ اراذل و اوباش بزنیم، جوانان ما انسان های فرهیخته ای هستند كه باید از پتانسیل آنها استفاده شود، در اجرای طرح نیز بازرسی و مراقبت های ویژه انجام می گیرد تا حقوق شهروندان ضایع نشود. ما امنیت و حفظ حقوق شهروندی را لازم و ملزوم یكدیگر می دانیم و از مردم شریف تهران انتظار داریم كه تعامل و همكاری كنند تا عوامل ناامنی شناسایی شوند.
در اواخر تابستان سال گذشته نیز طرحی مشابه در سطح شهر تهران اجرا شد، لطفاً ضمن تشریح دستاوردهای آن طرح، از موانع و مشكلات اجرایی احتمالی آن بگویید.
با اجرای طرح های گذشته، تعداد زیادی از ایجادكنندگان ناامنی در سطح شهر شناسایی شدند، ضمن این كه محله های آسیب پذیر هم شناسایی شد، مانند بعضی از پارك ها، محله های عمومی، برخی از سینماها، خیابان های پررفت و آمد و معابری كه از آنها نام نمی برم تا حساسیت ایجاد نشود، بنابراین در دور جدید اجرای طرح كه از پنجم آذر شروع شده و ۳ روز از اجرای آن می گذرد، از تجربه های گذشته استفاده شده و بیشتر در نقاط آسیب پذیر تمركز كرده ایم.
● در نوبت قبلی چند نفر شناسایی شدند؟
حدود ۳ هزار نفر شناسایی شده.
● برای اجرای طرح مراجع و محاكم قضایی خاصی درنظر گرفته شده است؟
در هر ناحیه از شهر تهران ۲ شعبه دادسرا به این امر اختصاص یافته و قضات ویژه به موضوع رسیدگی می كنند كه این امر سرعت خاصی به رسیدگی بخشیده است، در ضمن در تعامل با ریاست دادگاه های عمومی و انقلاب تهران مقرر شد تا در صورت نیاز به برخورد قضایی، در محاكم خاصی این كار انجام شود.
● در مورد خاستگاه طبقاتی ایجادكنندگان ناامنی در جامعه توضیح دهید كه بیشتر از چه قشرهایی هستند؟
از طبقات مختلف هستند، این طور نیست كه حتماً از طبقه مستضعف و ضعیف باشند، بسیاری از جوانان طبقه مرفه هم با استفاده از قرص های روانگردان اعمالی انجام می دهند كه خود و جامعه را به خطر می اندازند. قشر مستضعف به لحاظ برخی از مشكلات اجتماعی ممكن است در این زمینه بیشتر به چشم بخورند، اما جوانان قشر مرفه به دلیل سیری بیش از حد و نیافتن خواسته هایشان، دنبال چیزهای فوق العاده بگردند، به همین دلیل در مجالس لهو و لعب حضور پیدا می كنند و...
● در فازهای سابق، اجرای طرح شناسایی و برخورد با جرایم شبكه ای و سازمان یافته نیز از اهداف طرح اعلام شده بود، در این باره چه دستاوردهایی داشته اید؟
در اجرای طرح های قبل، شبكه های فیوج را شناسایی كردیم و به تازگی با شبكه یاكوزا برخورد كردیم، البته نباید اسم خاصی برای این شبكه ها بگذاریم. این ها افرادی بودند كه ایجاد مزاحمت می كردند و جوانان را فریب می دادند، دختران را اغفال می كردند و با خوراندن داروهای شیمیایی و روانگردان زیر سلطه خود درمی آوردند و اعمال مجرمانه مرتكب می شدند. متأسفانه بحث جرایم سازمان یافته، یكی از معضلاتی است كه با آن مواجه ایم، نه این كه امكان برخورد وجود نداشته باشد، بسیاری از نیت های شرارت بار باندی در نطفه خفه می شود و با همكاری پلیس آگاهی تهران و بازرسی از محل اختفای مظنونان، توانسته ایم مانع ارتكاب بسیاری از اعمال مجرمانه شویم، در شبكه ای هم كه به تازگی دستگیر كرده ایم بالغ بر ۹۲ نفر حضور داشتند كه به جرایم مختلفی از قبیل توزیع مواد روانگردان و قرص های اكستازی، زورگیری، ایجاد رعب و وحشت، سرقت متعدد خودرو و.. اشتغال داشتند. در اجرای این طرح نیز از نیروهای انتظامی می خواستیم با حضور در محل ها و با استفاده از اطلاعاتی كه در شورایاری ها، بسیج محله ها وجود دارد و یا از كسبه كه حضور مستمر در محله دارند، اطلاعات مربوط به آنها را كسب كنند تا برای شناسایی و دستگیری افرادی كه موجب برهم زدن نظم عمومی می شوند، اقدام شود.
باوجود اجرای طرح در سال های گذشته و عزم و همكاری قوه قضاییه و پلیس در حفظ امنیت جامعه، متأسفانه همانطور كه اشاره كردید به تازگی جامعه با مسأله آزاردهنده تهیه و توزیع سی دی های غیرمجاز و ناامنی حریم خصوصی مردم مواجه شده است. این موضوع تأثیری بر اعتمادبه نفس شما به عنوان یك مقام امنیتی و قضایی در مواجهه با امواج جدید بزه و ناامنی نمی گذارد؟
حفظ امنیت وظیفه ماست و عزم ما در این راستا جدی است. ناامنی هم درتمام جوامع بشری وجوددارد، كشورهای پیشرفته اروپایی و آمریكایی هم نتوانسته اند جامعه ای كاملاً امن پدیدآورند، با اوضاع و امكانات موجود فكرمی كنم بیش از حد توان خود، كار می كنیم و این هم محصول یاری خدا و همكاری مردم است. هدف ما ارزشمند و گرانمایه است و برای رسیدن به آن باید هزینه كنیم. هزینه های مادی، انسانی، روحی و معنوی و باید آنقدر امنیت در جامعه تأمین شود تا بچه خردسال و پیرمرد و پیرزن ۸۰ -۷۰ساله هم احساس ناامنی نكنند.
● به نظر شما ریشه های شرارت و ناامنی اجتماعی را دركجا باید جست وجو كرد؟
عوامل متعددی در ایجاد ناامنی دخیل اند، نبود مراكز سالم تفریحی برای جوانان كه بتوانند پتانسیل خود را تخلیه كنند، نبود امكانات آموزشی ارزان قیمت، نبود ارتباط خوب بین اعضای خانواده، برقرار نبودن ارتباط تنگاتنگ بین خانه، مدرسه یا محل آموزش جوانان، بیكاری، بالارفتن سن ازدواج جوانان و بسیاری از عوامل دیگر.
● جدای از برخوردهای قضایی و امنیتی، چگونه ممكن است از بروز ناامنی در جامعه پیشگیری كرد؟
شناسنامه داركردن مجرمان حرفه ای و شناسایی افراد درمعرض ارتكاب جرم كه البته اقدامی امنیتی و انتظامی است، نوعی اقدام پیشگیرانه است. اما به طور كلی حضور نیروهای پلیس نباید درجامعه پررنگ باشد، دنیا دارد به سمت استفاده هرچه بیشتر از تكنولوژی پیش می رود، امروزه همه چیز الكترونیك شده، نیروی پلیس هم باید در تحقیقات جرم شناسانه فعال باشد نه این كه فقط حضوری فیزیكی درمعابر و چهارراه ها داشته باشد، باید با استفاده از دوربین های كنترل در معابر، چهارراه ها، بانك ها، فروشگاه های بزرگ و جواهرفروشی ها، حضور محسوس پلیس را درجامعه كاهش داد، در اصل افزایش امنیت در جامعه به دستگاه قضایی و نیروی انتظامی منتهی نمی شود، این یك امر ملی است كه همكاری همه قوا را می طلبد. مسئولان باید زمینه اشتغال جوانان را فراهم كنند، سن ازدواج باید كاهش یابد، صدا و سیما هم باید در این زمینه فعال باشد و از تولید و پخش فیلم هایی كه خطر بدآموزی دارد، خودداری كند.
بدآموزی برخی از فیلم های پخش شده از صدا و سیما به مراتب تأثیرگذارتر از دیگر عوامل جرم زاست، صدا و سیما باید زیبایی، خوبی و عشق را نشان دهد تا جوانان از خوبی ها، تأثیر بپذیرند.

گفت وگو: فاطمه فرهمند

منبع : روزنامه ایران