روشنفکران آذری و هویت ملی و قومی

نویسنده : مرشدی‌زاد - علی
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۸/۰۷
رده دیویی : ۹۴۷.۹۱
قطع : رقعی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۳۷۲
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۲۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۳۰۵-۶۱۲-۰

پدیده قومیت و شکل‌گیری هویت‌ها و خرده فرهنگ‌هایی در درون هویت ملی در بسیاری از کشورهای جهان مسئله سیاسی و اجتماعی مهمی است .فرآیند قومی شدن فرآیندی است که طی آن پیوند میان سرزمین و فرهنگ تضعیف می‌شود و امکان حفظ همگرایی یک ملت در معرض خطر قرار می‌گیرد .قومی شدن فرآیندی است که در آن برخی از مجموعه‌ها توسط خود یا دیگران به صورت عنصر خارجی درک و تعریف می‌شود . پژوهش حاضر نیز به بخشی از موضوع قومیت در ایران ـ مشخصا آذری‌ها ـ اختصاص می‌یابد .در کتاب پس از بحث نظری درباره مفهوم قومیت و شرحی فشرده از پیشینه تاریخی آذربایجان, نقش روشنفکران و نخبگان آذری در شکل دادن به هویت قومی و گرایش‌ها و حرکت‌های سیاسی و اجتماعی بررسی شده, خاطر نشان می‌گردد که نحوه نگرش روشنفکران آذری به مسائل قومی از آغاز سلطنت رضاشاه تاکنون تحولات و دگرگونی‌هایی چند از سر گذرانده است .برخورد روشنفکران, خواه آن دسته که شکل دهنده افکار و عقاید بوده‌اند و خواه گروهی که پا به صحنه عمل سیاسی گذاشته‌اند, با مسایل قومی و ملی, در این پژوهش با تقسیم آنان به سه گروه 'ملی', 'تجددگرا 'و 'مارکسیست 'توصیف و تحلیل شده و این که در شکل دادن و تغییر نگرش روشنفکران آذری در این دوره, کدام عوامل داخلی و خارجی موثر بوده‌اند .این پژوهش در چهار فصل سامان یافته است .فصل نخست به بحث نظری اختصاص یافته که طی آن ابتدا دیدگاه‌های مختلف در باب قومیت بررسی می‌شود ;سپس به نظریات و دیدگاه‌های مختلف مرتبط با موضوع بحث در خصوص روشنفکران و قومیت اشاره می‌گردد .در فصل دوم با عنوان 'کلیات 'ابتدا پیشینه تاریخی آذربایجان و سپس به شکل توصیفی نظریات روشنفکران آذری درباره ملیت ایرانی, طی سه دوره پهلوی اول, پهلوی دوم و جمهوری اسلامی فراهم می‌آید .در فصل سوم, تاثیر سیاست داخلی دولت‌ها بر نگرش روشنفکران آذری طی دوران مورد بحث تبیین می‌گردد .در فصل چهارم, تاثیر عوامل و سیاست‌های خارجی بر متغیر وابسته این تحقیق ارزیابی می‌شود .کتاب با نتیجه‌گیری مولف از مباحث مطرح شده و فهرست منابع و نمایه اسامی به پایان می‌رسد .