چهارشنبه, ۱۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 8 May, 2024
مجله ویستا


جغرافیای طبیعی و اقلیم استان ، استان قزوین


استان قزوین به دو ناحیه كوهستانی و دشتی تقسیم می‌شود. منطقه كوهستانی آن در شمال استان قرار دارد و دهستان‌‌های الموت، رودبار و قسمتی از كوهپایه اقبال و پشگلدره را در بر می‌گیرد. در همین ناحیه، بخشی از رشته‌كوه البرز از بخش شمال غربی و از استان گیلان به طرف جنوب غربی در داخل استان قزوین كشیده شده است. سیالان و الموت دو قله از قله‌های معروف كوهستان‌های بخش غربی البرز می‌باشند.
دره‌های البرز در دامنه‌های خشكِ جنوبی، به‌ویژه در ناحیه‌ قزوین، باریك و كم‌عرض هستند و با دیواره‌های پرشیب كشیده شده‌اند. آبادترین و پرجمعیت‌‌ترین دره‌های آن، دره شاهرود و دره‌های دو شاخه معروف آن، رود طالقان و رود الموت‌اند كه آب دامنه‌های البرز جنوبی را به سفیدرود می‌رسانند. دره و رودخانه‌ شاهرود كوه‌های میان دره چالوس و سفیدرود را از شرق به غرب شكافته و آن را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم كرده‌اند. كوه‌های طالقان،‌ سیالان، الموت و تخت‌سلیمان در غرب الموت (با ارتفاع 4400 متر) در ساحل چپ سفیدرود، با قله دلفج (با ارتفاع 2770 متر) كه از قله‌های قدیمی آتشفشانی است، اتصال یافته‌اند. در جنوب شاهرود، كوه‌های زیاران، سبزپوش، خزران و ... قرار دارند كه از زمان‌های پیشین مسیرهای پیاده‌ شمالی - جنوبی قزوین بوده‌‌اند كه بعضی از آن‌ها در امتداد دره‌ها تا ساحل دریای مازندران (خزر) امتداد یافته‌اند و گردنه‌های معروف سلمبار و الوچشمه را پدید آورده‌‌اند. این راه‌ها ناحیه دشت قزوین را به غرب مازندران و شرق گیلان متصل ‌كرده‌اند. در ناحیه غربی دشت قزوین یك رشته ارتفاعات موازی به نام «چرگر» قرار دارد كه از جانب شمال به جنوب كشیده شده و استان قزوین را از استان زنجان و خمسه جدا می‌كند. این ارتفاعات در حدفاصل نواحی سلطانیه و تارم قرار دارند. در قسمت جنوب این استان، چند رشته از ارتفاعات به موازات هم قرار گرفته‌اند كه به نام «رامند» معروف هستند.
ارتفاعات مزبور در جنوب شرقی دهستان زهرا قرار دارند. این ارتفاعات در قسمت جنوب غربی با كوه‌های خرقان و درگزین استان همدان پیوند دارند. استان قزوین از جانب غربی،‌ بدون هیچ مانعی، به جلگه ساوجبلاغ كه در حال حاضر جزو محدوده استان تهران است و كوه طالقان آن را از استان قزوین جدا كرده است، منتهی می‌شود.
آب و هوای ناحیه‌ شمالی استان قزوین كوهستانی است. این ناحیه، زمستان‌های سرد و پربرف و تابستان‌های معتدل دارد. نواحی دشتی استان قزوین دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم و خشك است. میانگین دمای سالانه آن 13/2 درجه سانتی‌گراد و میانگین بارندگی سالانه آن 304/4 میلی‌متر است.