بیرجندنامه: بیرجند در آغاز سده چهاردهم خورشیدی

نویسنده : رضایی - جمال
به اهتمام : رفیعی - محمود
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۱/۰۳/۲۹
رده دیویی : ۹۵۵.۸۲۹
قطع : وزیری
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۸۲۴
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۲۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۵۵۲۱-۲۳-۸

کتاب حاوی گزارشی است از شهر بیرجند در آغاز قرن چهاردهم هجری شمسی که طی آن, تصویری از موقعیت جغرافیایی و ساختار این شهر فراهم آمده, افزون بر آن, گویش مردم نیز ضرب‌المثل‌های رایج در دوره مذکور در کتاب درج شده است .کتاب در هفده 'جستار 'تالیف شده و با سه پیوست همراه است .مطالب و موضوعات جستارهای هفده گانه کتاب, به ترتیب, از این قرارند1 :ـ موقعیت جغرافیایی و وضعیت اقلیمی بیرجند, نام و وجه تسمیه, پیشینه تاریخی, 2ـ بافت شهر, خانه‌ها, قلعه‌ها, ارگ‌ها, عمارت‌های بزرگ, معابر, محله‌ها, کوچه‌ها, میدان‌ها و ساباطها, 3ـ بازارها, کاروان‌سراها, باراندازها, گاراژها, مسجدها, حسینیه‌ها, مزارها و زیارت‌گاه‌ها و مراسم مربوط به آن, گورستان‌ها, 4ـ قنات‌ها, رودها و مسیل‌ها, بندها, آب انبارها, حوض‌ها, آب لوله‌کشی, حمام‌ها, پایاب‌ها, جوی‌ها, آبریزگاه‌ها, یخدان‌ها, آسیاب‌ها, 5ـ جمعیت, نژاد, ویژگی‌های اخلاقی مردم, روابط اجتماعی, دادرسی, طبقات و اصناف, مذهب, زبان و گویش, آموزشگاه‌ها و مراکز تعلیماتی, پزشکی و درمانی, 6ـ کشاورزی, باغ‌ها, محصولات, پیشه‌ها و صنایع, 7ـ نهادهای دولتی, خدمات شهری, موسسات خیریه, کنسولگری‌ها, بانک‌های خارجی, 8ـ زناشویی, بارداری, زایمان, ختنه, 9ـ غذاها و خوردنی‌ها, 10ـ جامه‌ها, کفش‌ها, زیورها و آرایه‌ها, 11ـ جشن‌ها و آیین‌ها, عیدهای دینی, 12ـ عزاداری‌های مذهبی و آداب ماه رمضان, 13ـ مرگ و سوگواری, غسل, کفن و دفن, برات و قربانی, 14ـ بازی‌ها, 15ـ شعر و هنر, آوازها, موسیقی, رقص‌ها, شب‌بازی‌ها, 16ـ باورها, پندارها, رسوم, 17ـ اعتیاد .در پیوست اول کتاب نمونه‌هایی از شعرهای محلی آمده است .پیوست دوم شامل فهرست واژگان پزشکی گویش بیرجندی است .در پیوست سوم نیز عکس‌هایی از چند بنا و بافت شهر بیرجند به چاپ رسیده است .صفحات پایانی به نمایه اسامی و فهرست منابع اختصاص یافته است .