حضور و پیام حضور

هرچند آمدنشان اتفاق جدیدی نیست اما مثل همیشه غافلگیر كننده است با اینكه خیلی ها نیامدنشان را انتظار می كشیدند، نشان دادند روزی كه باید، می آیند؛ شاید گاهی كمی بیشتر گاهی كمی كمتر ولی بالاخره می آیند. خیلی فرق نمی كند عواملی كه بدخواهان در نقاطی كور برای كمرنگ كردن حضور آنها جستجو می كنند چه هستند، مهم این است كه نه بمب و موشك های روزگاران دور، نه منازعات و كشمكش های دسته ها و گروه های سیاسی در گذشته نزدیك و نه تنگناهای اقتصادی امروز هیچكدام تاكنون نتوانسته اند آمدنشان را مانع شوند. پس تحلیل گرانی كه هر مرتبه با تكیه بر كوله بار دانش سیاسی و اندوخته های تجربی خود نیامدنشان را پیش بینی می كردند حق دارند اكنون انگشت حیرت به دهان بگزند. اما این آمدن ها پیام هایی دارد كه اگر آنان كه در ورای این مرزها حوادث كشور ما را به نظاره نشسته اند و یا آنان كه از درون آن را لمس می كنند این پیام ها را دریابند پاسخی عمیق برای شگفتی خود خواهند یافت.
● تاییدی دیگر برای ناباوران
ادعای نارضایتی مردم هر چند سخن تازه ای نیست ولی همواره از سوی بسیاری از تحلیلگران سیاسی علیه ایران ابراز می شود. این ادعاها كه نتیجه ای جز غافلگیر شدن در زمان حضور مردم در انتخابات ها و راهپیمایی ها ندارد از یكسو به ناآشنایی این تحلیل گران به منطق و منش سیاسی مردم ایران و از سوی دیگر به سیاست های ستیزه جویانه آنان باز می گردد.
انتخابات ۲۴ آذر همچون انتخابات های گذشته اعلام حمایت و پایبندی همه جانبه ملت ایران از نظام جمهوری اسلامی بود. چنانكه وزیر كشور پس از انتخابات ۲۴ آذر در نامه خود به رهبر انقلاب، حضور شگفت انگیز مردم ایران در شرایط حساس كنونی را پیام صریحی به دشمنان اعتلای ایران عنوان می كند.
در همین راستا محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی اعتقاد دارد: با توجه به شرایط بین المللی و فشارهای خارجی ایرانیان، حضور پرشور و باشكوه مردم و ركورد بی سابقه مشاركت می تواند پشتوانه خوبی برای نظام و پیشبرد اهداف آن باشد.
وی انتخابات ۲۴ آذر را تایید سیاست های نظام جمهوری اسلامی ایران از سوی ملت عنوان و ابراز امیدواری می كند كه خارجی ها این پیام را دریافته باشند. مرتضی تمدن نماینده شهركرد نیز می گوید: حضور مردم در انتخابات ۲۴ آذر یك پیام به كشورهایی داشت كه همواره از اهرم كاذب نارضایتی مردم به عنوان یك حربه علیه ایران استفاده می كنند.
● حضوری از جنس دیپلماسی
انتخابات از جمله مسایل داخلی كشورها به حساب می آید حال بماند كه انتخابات در برخی كشورها زیر نظر یا با حضور ناظرین و در برخی موارد حتی با زور سرنیزه نظامیان كشورهای دیگر صورت می گیرد.
اما كشور ما اگر نگوییم تنها كشور شاید از معدود كشورهایی است كه انتخابات در آن معنایی فراتر از تصمیم گیری عمومی در ارتباط با یك موضوع ملی دارد. مردم ایران از همان آغازین سال های انقلاب اسلامی آموخته اند موضع خود در قبال موضع گیری های كشورهای خارجی علیه كشورشان را با حضورهای گسترده در عرصه هایی چون راهپیمایی و انتخابات اعلام كنند. انتخابات ۲۴ آذر در حالی صورت گرفت كه موضع گیری های بین المللی علیه ایران بار دیگر شدت گرفته بود.
پرونده فعالیت های هسته ای ایران موضوعی بود كه عمده این موضع گیری ها را به خود معطوف داشته بود. از آنجا كه ناخواسته بودن فعالیت های هسته ای صلح آمیز از سوی مردم ایران ادعایی است كه اكثر تحلیل گران در موضع گیری هایشان علیه ایران به آن متوسل می شوند، ۲۴ آذر بهترین فرصتی بود كه مردم ایران می توانستند صریحا و بدون لزوم پایبندی به مقررات دیپلماتیك موضع خود را رسما اعلام نمایند.
این موضع گیری صریح از سوی مردم ایران با خط بطلان كشیدن بر ادعاهای جدایی ملت و حكومت در كشور ما خواسته ناخواسته دشمنان را به عقب نشینی واخواهد داشت.
در همین خصوص جواد آرین منش نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی ابراز می دارد: هر اندازه انسجام و وحدت ملی افزایش یابد یقینا این مساله در كاهش تهدیدات بین المللی موثر خواهد بود و بسیاری از ناظران بین المللی و كسانی كه برای حركت غنی سازی اورانیوم و دستیابی ایران به انرژی هسته ای در تلاش برای ایجاد محدودیت بودند، با تردید و تامل به انتخابات نگاه می كردند و حتی در این زمینه همه كارهای خود را متوقف كردند تا با برگزاری انتخابات آخرین ارزیابی خود را از داخل كشور و وحدت داخلی به دست آورند.
● انتخاب من كارگزار من
جدا از كاركردهای دیپلماتیك انتخابات، حضورهای این چنینی كاركردهای كلانی نیز در بعد داخلی صرف نظر از كاركرد ذاتی خود انتخابات در بردارد. به عبارت دیگر حضورهای گسترده مردم در عرصه هایی چون انتخابات اخیر به نگرش اصلی آنها به ماهیت این انتخابات ها باز می گردد.
نگرشی كه بر مبنای آن انتخاب و تصمیم گیری درباره عاملان نهادها و سازمان ها حقی است كه مردم از آن خود می دانند. بنابراین حضور آنها در هر انتخاباتی بیشتر از آنكه لطفی باشد به انتخاب شوندگان، احقاق حق است. حقی كه برای آن انقلاب اسلامی صورت گرفت، جمهوری اسلامی بر پا شد و سازوكارهایی چون مجلس، ریاست جمهوری، مجلس خبرگان، شوراها و... پیش بینی شد تا این حق محقق شود.
پس آنان كه در چنین جایگاه هایی قرار می گیرند نه برندگان بازی قدرت بلكه كارگزارانی هستند كه با پذیرفته شدن در آزمون استخدامی ملت فرصتی برای اشتغال به خدمتگزاری مردم را یافته اند. آنچه در بالا آمد گزاره هایی بود در پاسخ به شگفتی آنان كه حضور ۲۴ آذر برایشان غیرمنتظره بود.
گزاره هایی كه برای تمامی حضورهای ملت ایران در عرصه های گوناگون مصداق می یابد و حضور اخیر تنها یكی از این مصداق ها بود. اما انتخابات ۲۴ آذر از ویژگی های منحصر به فردی نیز برخوردار بود. ویژگی هایی كه این روز را به نوعی از دیگر روزهای حضور متمایز می كرد.
● جشنواره ای از انتخابات
بعد از انتخابات پنجمین دوره ریاست جمهوری كه در روز ششم مرداد ۱۳۶۸ هم زمان با همه پرسی بازنگری قانون اساسی برگزار شد، ملت ایران به غیر از همزمانی چند انتخابات فرعی از جمله دور دوم یا میاندوره ای مجلس دیگر هیچگاه برگزاری همزمان دو انتخابات مهم را تجربه نكرده بود. اما ۲۴ آذر از جهت برگزاری دو انتخابات اصلی مجلس خبرگان رهبری و شوراهای اسلامی شهر و روستا و همچنین انتخابات میاندوره ای مجلس شورای اسلامی در چند شهر به روزی منحصر به فرد در میان روزهای حضور تاریخ جمهوری اسلامی ایران تبدیل شد.
این تقارن زمانی سه انتخابات باعث شد كه بسیاری از كسانی كه پیشتر بنابر دلایلی حضور در یك انتخابات را با اهمیت تر از انتخابات های دیگر می دانستند برای هر سه انتخاب حضور یابند مهمترین نتیجه ای كه این تجمیع در پی داشت شكسته شدن ركورد مشاركت مردم در انتخابات چهارمین دوره مجلس خبرگان بود.
به عقیده جواد آرین منش برگزاری همزمان دو انتخابات بزرگ توان مدیریت و نظارتی كشور را نشان داد و نمایانگر شد كه كشور ما به مرحله ای از رشد و بلوغ و بالندگی رسیده كه می تواند دو انتخابات مهم را با هم برگزار كند و هزاران نفر بدون كمترین مشكلی در آن انتخابات شركت كنند.
علی زادسر نماینده مردم جیرفت در مجلس شورای اسلامی نیز از برگزاری همزمان انتخابات مجلس خبرگان و شوراها و مجلس به عنوان یكی از دلایل حضور گسترده مردم در انتخابات ۲۴ آذر یاد می كند و می گوید: انگیزه های ولایتی، ملی جهانی و هسته ای به همراه انگیزه های منطقه ای و بومی در شهرهای مختلف باعث شد تا مردم به صورت گسترده در این انتخابات شركت كنند.
محمدرضا تابش نماینده مردم اردكان در مجلس نیز با مثبت ارزیابی كردن تجمیع انتخابات ابراز امیدواری می كند كه با تجمیع انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی مشاركت خوب مردم در انتخاب های آتی گسترده تر شود.
با وجود نتیجه مثبتی كه تجمیع انتخابات مجلس خبرگان، شوراهای شهر و روستا و میاندوره ای مجلس در پی داشت به نظر می رسد برای تصمیم گیری درباره تجمیع انتخابات های دیگری چون ریاست جمهوری و مجلس كه از همه اكنون زمزمه های آن به گوش می رسد، نباید چندان عجله كرد. با توجه به اینكه مردم ایران بنابر آنچه در سطرهای نخستین آمد ابراز موضع در برابر مسایل بین المللی و گزینش و انتخابات را حق خود می داند و حضور خود را بارها به اثبات رسانده اند متوسل شدن به تجمیع انتخابات تنها به عنوان عاملی برای افزایش حضور چندان منطقی به نظر نمی رسد اما ممكن است این امر از جهات دیگر مزایایی در خور، نصیب كشور نماید كه اثبات آن مستلزم مطالعه، بررسی و كار كارشناسی عمیق و مفصل است. غلامعلی حدادعادل رئیس مجلس شورای اسلامی با صحه گذاشتن بر نتیجه مثبت تجمیع انتخابات در این دوره تصریح می كند: تا اینجا تجربه منفی نبوده ولی هنوز برای جمع بندی زود است.
● نماینده خوب، كارگزار خوب
نتایج نهایی انتخابات ۲۴ آذر به ویژه انتخابات شوراهای شهر و روستا نمایانگر رویكرد جدید مردم ایران در گزینش كارگزاران خود بود. حضور چهره ها و گروه های سیاسی مختلف در لیست نهایی اعضای شورای شهر و روستا، مجلس خبرگان و حتی نمایندگان برگزیده در انتخابات میاندوره ای مجلس نشان می دهد كه مردم بر خلاف انتخابات های گذشته كه همواره با گزینش اكثر كاندیداهای یك گروه یا دسته سیاسی و اكثریت یافتن آنان در ارگان های مرتبط همراه بود این بار گزینش های خود را بر افراد و كارآیی آنان متمركز كرده بودند.
علی زادسر می گوید: در این دوره انتخابات مردم لیستی و فهرستی رای نمی دادند و اسامی مورد نظرشان را از لیست های مختلف انتخاب می كردند. به عقیده وی این امر نشان دهنده آن است كه مردم ما به حزب بازی و جناح گرایی علاقه ای ندارند.
غلامرضا مصباحی مقدم نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است: مردم نگاه می كنند كه چه كسانی به آنها خدمت خواهند كرد و وفادار هستند، لذا از كسانی كه در خدمت كوتامی كنند، رویگردان می شوند.
هادی دوست محمدی عضو فراكسیون اصولگرایان در این خصوص می گوید: اینكه مردم به سمت شعارگرایی نرفتند معنی دار است زیرا آنان یافته اند باید با تحلیل واقعی وارد صحنه انتخابات شوند.
به نظر می رسد نوع گزینش نمایندگان در این دوره اتمام حجتی باشد بر تمامی دسته ها و گروه های سیاسی كه مردم وامدار هیچكدام نبوده و نیستند بلكه هرگاه بخواهند قدرتی را كه به یك نفر داده اند از آن پس می گیرند و به دیگری می دهند. شاید ۲۴ آذر پایانی باشد بر گروه گرایی چرا كه از این پس این فرد فرد كاندیداها هستند كه باید مورد پذیرش مردم قرار گیرند.
● با اخلاق باشید تا انتخاب شوید
اما یكی از ویژگی های قابل توجه انتخابات ۲۴ آذر كاهش چشمگیر رقابت های تخریبی افراد و گروه های سیاسی است. متاسفانه تجربه چند انتخابات پیشین نشان داده بود كه بسیاری از افراد برای اثبات خود راه تخریب چهره و شخصیت افراد دیگر را در پیش می گرفتند كه نتیجه آن كشمكش ها و منازعاتی بود كه تا مدت ها بعد از انتخابات وقت و هزینه مملكت را به خود مشغول و مصروف می داشت. اما انتخابات این دوره از نظر اخلاق انتخاباتی نمونه بود و از تنش ها و بداخلاقی ها و تخریب ها خالی بود. این موضعی بود كه رئیس مجلس شورای اسلامی نیز پس از انتخابات بر آن اذعان داشت.
دلایل این كاهش میمون هر چه باشد این امید را در دل ها به وجود می آورد كه ۲۴ آذر نقطه عطفی از بعد اخلاق انتخاباتی باشد و از این پس چنین فضاهایی را در تمام انتخابات ها داشته باشیم. همه آنچه در ارتباط با حضور ۲۴ آذر گفته شد بیانگر آن است كه این روز و انتخابات هایی كه در این روز برگزار شد از ابعاد گوناگون می تواند تجربه و نمونه ای برای حضورهای بعدی حتی در عرصه هایی به غیر از انتخابات باشد.
بالا بودن میزان مشاركت حضور گسترده افراد و گروه های مختلف سیاسی كاهش چشمگیر رقابت های تخریبی و تجربه مثبت تجمیع چند انتخابات همگی مولفه هایی هستند كه می تواند یك حضور مردمی را به حضوری تاریخی تبدیل كند. حضوری كه چه در عرصه داخلی و چه در عرصه بین المللی مزایا و فوائد بسیاری را برای كشور و جامعه ما در پی خواهد داشت.

فرشته كاظم زاده

منبع : روزنامه جوان