دوشنبه, ۳۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 20 May, 2024
مجله ویستا
ساختارگرایان و موقعیت فلسفه تکنولوژی
میان رشتهایترین فلسفههای مرتبه دوم هستند. میدانیم در فلسفه ذهن پرسشهایی چون: آگاهی چیست؟ حالات آگاهانه چگونه كیفیاتی را دارا هستند؟ هوش مصنوعی به چه معناست؟ شباهتهای رایانه و انسان كدامها هستند؟ روبهرو هستیم. برای جواب به این پرسشها نیاز به علومی چون: منطق، ریاضیات، مهندسی سختافزار و نرمافزار رایانه و همچنین زبانشناسی و روانشناسی و عصبشناسی است، تا این معارف در یك منظومه و مجموعه بتوانند به این پرسشهای كلان و اندیشهسوز نزدیك شوند. از نیمه دوم سده بیستم بدین سو بسیاری از علوم میانرشتهای با توجه به عاجز بودن یك شاخه از جواب به پرسشهای مهم به وجود آمدهاند. یكی از این معارف میانرشتهای فلسفه تكنولوژی است.
فلسفه تكنولوژی در اوان رشد خود به صورت نسبت میان فلسفه و تكنولوژی خود را عیان میكرد. به این معنا كه پیشتر این نكته مدنظر قرار میگرفت كه فیلسوفان در باب تكنولوژی چگونه و به چه طریق سخن میگویند و دیدگاه تحلیلی در مورد تكنولوژی واجد چه ویژگیهایی است. بیتردید مهمترین متفكری كه در باب تكنولوژی سخن گفته مارتین هایدگر فیلسوف معروف آلمانی است كه هم تأمل فلسفی در باب تكنولوژی را از دیگر تأملات در این مورد جدا كرده و هم نسبت میان این دو عرصه را موضوع تفكرات فلسفی خویش قرار داده است. رویكردهایی كه این نسبت را پررنگ میكردند و میكنند اكثرا یا آرمانشهری یا ویرانشهری هستند. یعنی یا از تكنولوژی به مثابه محوری برای رسیدن به یك جامعه ایدهآل یاد میكردند یا آن را عاملی برای اضمحلال شخصیت و هویت بشر قلمداد مینمودند. به همین جهت است كه ایده دترمینیسم تكنولوژیك كه بر طبق آن آینده بشر با تكنولوژی مشخص میشود در دل این تلقی رشد میكند. این تلقی البته تلقی كلگرایانه است. این رویكرد كلی همچنین یا خوشبینانه یا بدبینانه است كه این دو به نگاههای آرمانشهری و ویرانشهری معروف هستند. فیلسوفان تكنولوژی جدید چون دون آیدی و آندره فینبرگ از این مرحله معمولا به عنوان مرحله اول شكلگیری فلسفه تكنولوژی یاد میكنند. ساختارگرایی به جهت همین آفت كلیگویی و كلیبافی تكنولوژی پا به عرصه وجود گذاشت. ساختارگرایان تاكید كردند تكنولوژی جز با تحلیل تكتك مراحل ساخت ابزارهای تكنولوژی و تعاملی كه با گروهها و طبقات اجتماعی دارد قابل فهم نیست. به نظر ساختارگرایان همانگونه كه در علم باید از گونهای جامعهشناسی و روانشناسی علم سخن گفت در اینجا هم باید توقعات و انتظارات جامعه را در سامان نوعی خاص از تكنولوژی مدنظر قرار داد. این توقعات و چشماندازهای ابداعكنندگان و كاربران تكنولوژی است كه در كموكیف تكنولوژی نقش ایفا میكند. بدینگونه بود كه پای جامعهشناسی و روانشناسی و مطالعات علم و تكنولوژی و همچنین سیاستگذاریهای مختلف به گستره فلسفه تكنولوژی باز شد. فلسفه تكنولوژی از این چشمانداز به بستری شبیه شد كه كثیری از علوم و معارف در آن فرصت بروز و نمود پیدا كردند. بگذریم از اینكه پارهای از انتقادات به رویكرد ساختارگرایانه به تكنولوژی وارد بودند. فیالمثل قایلان به این دیدگاه عموما به شیوه اختراع و رشد تكنولوژی نگاه میكردند و كمتر از تأثیراتی كه این تكنولوژی بر افراد و جوامع میگفتند سخن میراندند. علاوه بر این ساختارگرایان همچنان كه در مطالعات علم از گونهای نسبیگرایی معرفتی حمایت میكردند در این گستره نیز جانبداری آنها از نوعی نسبیگرایی بود. آنها در علم معیار درستی و نادرستی گزارههای علمی را نه مطابقت با خارج و دیگر معیارهای صدق كه میزان مقبولیت اجتماعی آن نظریهها میدانستند. در عرصه تكنولوژی هم آنها از همین سیاق پیروی میكردند. به نظر آنها معیاری برای سنجش كارآمدی یا ناكارآمدی جز مقبولیت و توجه گروههای اجتماعی موجود نیست. معمولا این دو نقد را بر ساختارگرایان متقدم روا داشتهاند و همین نكته سبب شده پارهای از طرفداران این نوع ساختارگرایی كه پس از اسلاف خود به كار
فكری – فلسفی مشغول بودند سعی در كمرنگ كردن این دو نقیصه كنند. در این راستا آنها معمولا در راستای رفع نقص اول سخن راندهاند و نقص دوم به جهت آنكه با ماهیت كار ساختارگرایی پیوند دارد همچنان بر سر جای خود باقی است. به جهت تأكید ساختارگرایان بر میانرشتهای بودن فلسفه تكنولوژی و همچنین توجه به تكنولوژیهای مختلف، تاریخ شكلگیری آنها و شیوه فراگیر شدنشان، آنها به علوم بسیاری عطف توجه نشان دادند؛ از تاریخ علم و تكنولوژی گرفته تا جامعهشناسی و روانشناسی علم و تكنولوژی و از توجه به دقتهای فنی و ابزاری گرفته تا خاستگاههای علمی تكنولوژی و همچنین نسبت تودرتوی علم و تكنولوژی. بدینترتیب میتوان ساختارگرایی را یكی از مهمترین نحلههایی دانست كه تكنولوژی را از آفت كلیگویی آرمانشهری و ویرانشهری در باب تكنولوژی رهانید و فیلسوفان تكنولوژی را بدان سمت سوق داد كه به صورت ریز و تخصصی وجوه و شئون مختلف تكنولوژی را پررنگ كنند.
منبع : روزنامه تهران امروز
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
سید ابراهیم رئیسی سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور ابراهیم رئیسی رئیسی سقوط بالگرد رئیسی ایران بالگرد سقوط بالگرد شهادت دولت سیزدهم شهادت ابراهیم رئیسی
هلال احمر سردار رادان تهران هواشناسی پلیس سیل مشهد سیل مشهد بارش باران آموزش و پرورش سلامت سازمان هواشناسی
بورس قیمت خودرو یارانه خودرو قیمت دلار دلار بازار خودرو ایران خودرو حقوق بازنشستگان قیمت طلا مالیات مسکن
سینما تلویزیون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران شعر موسیقی لیلا حاتمی زری خوشکام نمایشگاه کتاب علی حاتمی کتاب رسانه ملی
قرآن دانشگاه تهران دانش بنیان
روسیه ولادیمیر پوتین رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل آمریکا فلسطین جنگ غزه حماس چین اوکراین لبنان
فوتبال ابراهیم رییسی استقلال پرسپولیس لیگ برتر انگلیس لیگ برتر لیگ برتر ایران فدراسیون فوتبال منچسترسیتی تراکتور باشگاه پرسپولیس بازی
سامسونگ موبایل ناسا فناوری اپل آیفون گوگل اینترنت نمایشگاه ایران هلث ایرانسل
سرطان آلزایمر استرس افسردگی کاهش وزن مغز انسان دیابت اضطراب