پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا


پارک ملی کویر ، ورامین


پارك‌های ملی، نشان‌دهنده نمونه‌های تقریباً بكر و دست‌نخورده‌ای از طبیعت‌اند كه به دلیل داشتن ذخایر با ارزش‌ گیاهی و جانوری و سایر ویژگی‌های استثنایی و متنوع، از مجموعه‌‌های میراث فرهنگی و ملی هر كشور محسوب می‌شوند.
پارك ملی كویر نمونه‌ای از اكوسیستم‌های خشك و بیابانی است كه مقدار باران ناچیز آن، اجازه فعالیت‌های كشاورزی را نمی‌دهد، ولی امكان رشد و گسترش پاره‌‌ای از گیاهان را دارد و به همین دلیل زیست برخی از جانوران در آن مقدور است. از همین رو، این پارك دارای مجموعه گیاهی و جانوری ویژه‌ای است كه به طور شگفت‌آوری با منابع ناچیز و محدودیت‌های زیستی محیط خود سازگار است، و بر اثر حفاظتی كه از آن صورت گرفته تا حدودی نیز توسعه یافته‌‌اند. در مناطق خشك و بیابانی، گیاهان و جانوران با ویژگی‌های فیزیكی خود تحمل محدودیت‌ها و فشارها را دارند. به همین دلیل، پارك ملی كویر از نظر مطالعه اكوسیستم كویری و مكانیسم‌های سازگاری گونه‌های جانوری و گیاهی حائز اهمیت فراوان است.
این پارك دارای گونه‌های گیاهی متنوع است و پوشش گیاهی آن در دشت‌های هموار و كوهستان‌ها، زیست‌گاه‌هایی بسیار مناسب برای زیست وحوش مختلف فراهم كرده است. اراضی مسطح این پارك با پوشش گیاهی كویری و نیمه كویری، زیست‌گاه پستان‌دارانی مانند جبیر، آهو و گونه‌‌های باارزش حمایت شده و كم‌یابی مانند یوزپلنگ و گورخر است. بخش‌های كوهستانی آن نیز با پوشش گیاهان استپی دارای تعداد قابل توجهی وحوش كوه‌زی مانند كل و بز و قوچ و میش است.
این پارك از نظر تنوع پرندگان نیز دارای اهمیت ویژه است و پرندگانی مانند كبك و تیهو كه از پرندگان بومی به شمار می‌آیند در آن دیده می‌شوند. علاوه بر این، هر ساله انبوهی پرنده مهاجر مانند فلامینگو، آنقوت، سرسبز و خوتكا به آب‌بندها و شوراب‌های اطراف آن روی می‌آورند. پارك ملی كویر مجموعه‌ باارزشی از ذخایر گیاهی و جانوری متنوع و نیز آثار فرهنگی و تاریخی،‌ مانند كاروان‌سرای شاه‌عباسی (قصر بهرام) و باقی‌مانده‌ آثار حرم‌خانه و عین‌الرشید است.
ویژگی‌های متنوع پارك ملی كویر از جنبه‌های مختلف، مجموعاً عرصه‌ عمل وسیعی در ارائه خدمات چند جانبه‌ علمی - تحقیقاتی و آموزشی و فرهنگی به آن داده است كه آن را در میان پارك‌های ملی ایران كم نظیر كرده است.
پارك ملی و منطقه‌ حفاظت‌شده كویر در 50 درجه و 25 دقیقه تا 53 درجه و 4 دقیقه طول شرقی و 34 درجه و 17 دقیقه تا 35 درجه و 12 دقیقه عرض شمالی واقع شده است و در غرب كویر مركزی ایران و شرق دریاچه نمك قرار دارد. این پارك از لحاظ تقسیمات كشوری، محدود به نواحی زیر است :
الف : دهستان بهنام عرب از بخش حومه ورامین (استان تهران)
ب : دهستان‌های اردكان، ریكان و قشلاق بزرگ از بخش حومه شهرستان گرمسار (استان سمنان)
ج : دهستان ابوزید از بخش حومه شهرستان كاشان (استان اصفهان)
د : دهستان قم‌رود (استان قم)