حماس، کارت ایران در بازی با اوباما

روزنامه نیویورک تایمز در مقاله ای تحلیلی ، حمایت ایران از مقاومت حماس در برابر حملات اسراییل را به برنامه ریزی های تهران برای مذاکرات آینده اش با باراک اوباما مرتبط دانسته است.
مقاله را در زیر بخوانید:
در اواخر ماه گذشته (میلادی)، رهبر عالی دینی ایران آیت اله علی خامنه ای اعلام کرد هر که در راه دفاع از فلسطینی ها در باریکه غزه کشته شود در بهشت پاداش شهید را خواهد داشت. مردان جوان صف کشیدند – ۷۰ هزار نفر – تا منفجر شوند و بمیرند.
ولی یک هفته بعد آیت اله خامنه ای بدون توضیح اعلام کرد که هیچ کس هیچ جا برای نبرد نمی رود. وی در یک سخنرانی که از تلویزیون پخش شد گفت "از جوانان با تقوی و متعهد که درخواست کرده اند به غزه بروند تشکر می کنم. ولی باید یادآور شد که دست ما در این صحنه بسته است."
در حالی که جنگ در غزه ادامه دارد و مذاکرات برای آتش بس در مصر در جریان است، مقامات ایران با دقت حرکت می کنند زیرا آنها نیز موارد زیادی را در خاطر دارند. ایران سعی دارد خود را به عنوان یک ابر قدرت منطقه ای مطرح کند، و در همین حال تلاش می کند قبل از گفت و گوی مورد انتظار با دولت جدید اوباما ، بیشترین نفوذ را ایجاد کند.
اما ایران برای دستیابی به آن اهداف به حماس نیاز دارد که حداقل یک پیروزی روانی در جنگ با اسراییل اعلام کند. در آن صورت اسراییل و متحدان عرب واشنگتن تضعیف خواهند شد بدون آن که ایران مجبور باشد که در نبرد درگیر شود.
رهبران ایران به خاطر عواقب بالقوه پیروزی احتمالی اسراییل، نسبت به جانبداری آشکار از حماس تردید دارند. شکست حماس توسط اسراییل نه تنها ایران را از داشتن یک نیروی جانشین در مرز با اسراییل بلکه از داشتن یک برگ برنده در بازی با واشنگتن محروم می سازد و آن را بیش از پیش از رهبری مصر، اردن و عربستان سعودی بیگانه می کند.
مصطفی اللابد ، کارشناس در امور ایران و مستقر در قاهره گفت "ایران می خواهد با تمام کارت هایی که در منطقه در دست دارد سر میز مذاکره با اوباما بنشیند: کارت فلسطین، لبنان، عراق، روابط با سوریه. آنها در همین حال باهوش هستند. آنها سعی دارند با ایالات متحده خیلی زیاد خصومت نورزند. ولی با اعراب بسیار سرسخت هستند."
مقامات ایرانی و دست نشاندگان آنها چندین ماه و حتی قبل از حمله اسراییل به غزه به شدت رهبران مصر و سعودی را مورد حمله قرار می دادند که کاری برای پایان دادن به محاصره غزه توسط اسراییل انجام نمی دهند. ولی ایران به عنوان یک کشور صرفا عقیدتی از یک مرکز قدرت عمل نمی کند. وقتی رویدادها رو به شدت گذاشت، آیت اله خامنه ای وارد عمل شد و صحبت از سرازیر شدن هزاران شهید را به غزه آرام کرد.
مفسران در ایران گفتند آیت اله خامنه ای تصمیم گرفت که زمان آن فرا رسیده که به عنوان ترمزی واقع گرایانه برای رییس جمهور تندرو محمود احمدی نژاد عمل کرد. رییس جمهور و متحدان وی بر سر چیزی که آنها آن را خودداری رهبران عرب از انجام کاری بیشتر برای پایان بخشیدن به جنگ اسراییل می نامند، در سراسر ایران خشم مردم را بر انگیخته بودند. ولی فرق زیادی بین حمایت لفظی و حتی تشویق به درگیری مستقیم وجود دارد.
سعید لیلاز، مفسر سیاسی و اقتصادی در تهران گفت "حماس یک ابزار بسیار عملی و مفید برای ایران است و به هیچ وجه یک ابزار عقیدتی نیست. یک ابزار بسیار خوب برای ایران به ویژه در برخوردهای آن با ایالات متحده است. چیزی که هم اکنون در غزه در حال رخ دادن است، ترویج احساسات ضد آمریکایی را در میان مسلمانان برای ایران ساده تر کرده است."
خط مشی ایران در قبال حماس و نبرد غزه همچنین در ارتباط با اوضاع مشکل داخلی کشور نیز می باشد. اقتصاد ایران در تقلا به سر می برد و به خاطر تورم شدید در هم شکسته شده و بر اثر سقوط شتابناک در قیمت های نفت، تضعیف گردیده است. نبرد غزه به عنوان یک حواس پرتی مفید از مشکلات داخلی استفاده شد ولی در صورتی که مردم مشاهده می کردند که منابع محدود کنونی کشور برای کمک به کسی به غیر از ایرانیان استفاده شود ، این تهدید را ایجاد می کرد که نتیجه معکوس بر دولت داشته باشد.
فرزانه روستایی ، دبیر بخش خارجی روزنامه اعتماد گفت "ایران یک وضعیت بسیار حساس داخلی را سپری می کند. ما با مشکلات عمده اقتصادی و سیاسی مانند قیمت های رو به کاهش نفت که بر بودجه تأثیر گذار است، مواجه هستیم. رسانه های دولتی سعی کردند با بمباران تبلیغاتی توجه مردم را از این مشکلات منحرف کنند. ولی کارساز نبوده است."
روابط ایران با حماس یک رابطه منافع مشترک است. بر طبق شجره نامه آنها، آن دو متحدان غیر محتمل هستند. ایران یک دین سالاری شیعی است و حماس یک سازمان بنیادگرای سنی است. به عنوان مثال، حماس از صدام حسین ستایش به عمل می آورد در حالی که ایران او را یک قاتل روانی تلقی می کند.
ولی حماس که برای مصر و اردن یاغی به حساب می آید، از ایران پول و آموزش دریافت کرده در حالی که این گروه برای ایران یک جانشین قوی جهت تضعیف منافع آمریکا و اسراییل در منطقه ایجاد کرده است. با وجودی که ایران مهم ترین حامی حماس می باشد ولی روابط آن دو همانند روابط یکپارجه ایران و حزب اله نیست.
محمد میر علی محمدی ، سخنگوی ایران در نمایندگی ایران در سازمان ملل در یک پیام رایانه ای با اهمیت بخشیدن به این گونه جریانات مناقشه آمیز گفت حمایت ایران از مردم فلسطین به طور کلی است و بالاخص از حماس نیست.
او در این پیام نوشت "باید موضع ایران را تکرار کنم که حمایت ما حمایت روانی و بشردوستانه از آرمان کلی فلسطین و مردم فلسطین است. این بدان معناست که اگر حمله اسراییل به طرف ساحل غربی بود، ما نیز علیه آن می بودیم. من تلاش برای جدا کردن حماس از سایر قسمت ها و جدا کردن ایران از اعراب را درک می کنم."
ایران حتی قبل از شروع جنگ در غزه یک نبرد عمومی شدید را علیه مصر و عربستان سعودی به خاطر خودداری آنها از پایان دادن به محاصره باریکه غزه توسط اسراییل آغاز کرد. این حملات متوجه ملک عبداله پادشان عربستان و حسنی مبارک رییس جمهور مصر بود.
در حالی که جنگ به شدت ادامه دارد، ایران و مخالفان عرب آن محتاطانه به یکدیگر می نگرند و هر یک از دو طرف نگران هستند که مبادا طرف مقابل بتواند در مذاکرات مربوط به آتش بس دست بالا را کسب کند. در حال حاضر ایران حماس را تشویق می کند که تحمل کند و از تسلیم شدن خودداری نماید.

منبع : پایگاه خبری ـ تحلیلی فرارو