موسیقی و رقص‌های محلی

از موسیقی بومی بیشتر در آئین‌ها و مراسم طرب‌انگیز استفاده می‌شود. در موسیقی ایلام از سازهای دوزله، سرنا، شیپور، ضرب، دهل، شمشال، نی و كمانچه استفاده می‌شود و این سازها در آیین‌هایی مانند عروسی، جنگ و عزا كاربرد دارند. موسیقی ایلامی به انواع مختلفی تقسیم می‌شود كه اهم آنها عبارتند از : چوبی، هوره و موسیقی عزا.
«چوبی» موسیقی رقصی ایلام است و به صورت انفرادی و یا دسته‌جمعی اجرا می‌شود. این موسیقی در گذشته علاوه بر كاربرد هنری به عنوان آمادگی جنگی و بدنی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت.
«هوره» نیز موسیقی آوازی مردمان غرب كشور و بویژه ایلام است. این نوع موسیقی پیشینه‌ای چند هزار ساله دارد و با نیایش‌های اساطیری عجین شده است. این نوع موسیقی از ریتم آزاد در ترانه و شكستن مصراع‌ها پیروی می‌كند و تك سیلابی است. به همین دلیل نیز از موسیقی ردیفی ایران كه تابع شوكلاسیك است، متمایز می‌شود. «موسیقی عزا» نوع دیگری از موسیقی ایلامی است كه در «آیین چمری» یاسازی‌های سرنا و دهل اجرا می‌شود. در این مراسم مردم ایلات و روستاها در محلی به نام «چمرجا» جمع می‌شوند و همراه با نوای‌ ساز و دهل و آواز همسرایان 7 نوعی رقص را ارائه می‌‌دهند كه نوعی از شبیه‌خوانی یا مراسم تعزیه است.
رقص‌های محلی ایلات و عشایر ایلام عبارتند از : الپرگه، پاور، شانه سكی و سیل سما. این رقص‌ها به صورت دسته‌جمعی اجرا می‌شوند و هیچكدام اختصاص به مردان یا زنان ندارد. شیوه اجزا بدین ترتیب است كه نوازندگان ساز و دهل در وسط جمع قرار می‌‌گیرند و یك نفر جلودار با دو دستمال رنگارنگ در دست، هماهنگ با ساز و دهل می‌رقصند و بقیه نیز از او پیروی می‌كنند. به این جلودار ماهر سرچوبی می‌گویند.