۲فوریه ۱۹۴۳ ـ شکست آلمان در جنگهای خیابانی استالینگراد و نقطه بازگشت

دوم فوریه ۱۹۴۳ با خلع سلاح آخرین واحد ارتش ششم آلمان، جنگ خیابانی و خونین استالینگراد پایان یافت که نقطه بازگشت در جنگ جهانی دوم بود.
فیلد مارشال پاولوس فرمانده ارتش ششم آلمان با وجود دستور های مکرر و موکد هیتلر مبنی بر ادامه مقاومت، ۳۱ ژانویه تصمیم به تسلیم شدن گرفت و با اعضای ستاد و ۱۵ ژنرال از زیر زمین یک فروشگاه متروک که قرارگاه او بود بیرون آمد و به یک ستوان ارتش سرخ که قرارگاه او را زیر آتش قرار داده بود تسلیم شد . پس از تسلیم شدن پاولوس ، سی ساعت طول کشید تا نیروهای او در محله های شمالی شهر اسلحه زمین بگذارند. هیتلر درجه پاولوس را به فیلد مارشالی ترفیع داده بود که تا آخرین نفر مقاومت کند و به او تاکید کرده بود که تاریخ به یاد نداشته که یک فیلد مارشال آلمانی زنده تسلیم شود.
از ۳۱ ژانویه تا دوم فوریه نزدیک به سیصد هزار نظامی آلمانی در استالینگراد و حواشی شهر خود را به ارتش سرخ تسلیم کردند . محاصره و جنگهای خیابانی استالینگراد شش ماه و چند روز طول کشید و یکصد هزار نظامی آلمانی تنها در جنگ تن به تن در این شهر جان باختند . در بسیاری از ساختمانهای این شهر، یک طبقه ساختمان در دست سربازان روس و طبقه دیگر در دست آلمانی ها بود.
حمله به استالینگراد یک اشتباه بزرگ هیتلر بود . اگر هیتلر دستور حمله به استالینگراد را صادر نکرده بود ، ارتش ششم او قفقاز و منابع نفت آن را متصرف شده بود، ایران را از اشغال نظامی خارج و عراق را متصرف و انگلیسی ها را از هند فراری داده بود و.... ظاهرا هیتلر و اطرافیانش سختی جنگ شهری را حدس نزده بودند.
نظامیان آلمانی از ۴۰ روز پیش از تسلیم شدن از گوشت اسبان سوار نظام رومانیایی تغذیه می کردند. در حمله به استالینگراد نیروهای رومانیایی متحد آلمان نیز شرکت داشتند.
کارشناسان نظامی علل تسلیم شدن مارشال پاولوس را کاهش مهمات و خوار بار و سرمای شدید از یک طرف و رسیدن نیروهای تازه نفش شوروی به فرماندهی ژوکف از سوی دیگر و به حد اقل رسیدن ضعف روحیه آلمانی ها دانسته اند. مشکلات جاری آمریکا در شهرهای عراق نمونه بسیار کوچکی از سختی جنگهای خیابانی را منعکس می کند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز