برگی از تاریخ (۲۱ خرداد) (۱)

امروز بیست و یکم خرداد ماه ۱۳۸۶ هجری شمسی ، برابراست با ۲۵ جمادی الاول ۱۴۲۸قمری و ۱۱ژوئن ۲۰۰۷ میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، به وقوع پیوسته از این قرارند:
● روزی كه شهر تروا به دست یونانیان ویران شد
۳۱۹۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۱۸۴ پیش از میلاد ، شهر تروا به دست یونانیان تسخیر و ویران شد.
این برآورد تاریخی را ، «اراتوستنس» ریاضیدان، جغرافیدان و فضاشناس یونانی تبار و محاسبات تقویمی قرون معاصر، بدست داده است .
شهری كه در آن تاریخ ویران شد هفمتین شهری بود كه هریك پس از دیگری در همان محل و بر روی ویرانه های یكدیگر در شمال غربی آناتولی (تركیه آسیایی) ــ نه چندان دور از رود گرانیكوس (محل نخستین جنگ اسكندر با ایران) و تنگه داردانل ــ ساخته شده بودند كه اینك به «حصار لیك» معروفند. طبق مطلبی كه بر یك سنگ مرمر باقی مانده از آن زمان حك شده است، ویران شدن تروا در سال ۱۲۰۸ پیش از میلاد و به روایت هرودوت ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد مسیح و با تاكتیك خاص و خدعه (داستان برجای گذاردن اسب چوبی كه چند نظامی در شكم آن پنهان شده بودند و ...) اتفاق افتاده است. با وجود این، مورخان و باستانشناسان سال ۱۱۸۴ پیش از میلاد را دقیق تر می دانند. تروا از سال ۵۴۶ پیش از میلاد كه كوروش بزرگ بر دولت لیدی غلبه كرد در قلمرو ایران قرار گرفته بود و این منطقه حدود دو قرن توسط یك ساتراپ (استاندار) ایرانی اداره می شد.
در اكتشافات یك باستانشناس آلمانی در سال ۱۸۷۰ دیوارهای سنگی آخرین شهر تروا از زیر خاك خارج شد .
● رواج سكه زرین « شعله جاویدان» به عنوان پول ملی ایرانیان
۱۷۸۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۲۲۶ میلادی ، اردشیر پاپكان بنیادگذار دودمان ساسانیان در امپراتوری پهناور ایران ، سكه زرین «شعله جاویدان» را پول ملی (سراسری) ایران اعلام داشت و به جریان گذارد.
وی این سكه را در سال ۲۲۴ در «پارس» به عنوان واحد پول رایج در محل ضرب كرده بود. بر یك روی این سكه كه نمونه های آن در موزه ها موجود است نقش «شعله جاویدان» حك شده است كه در ظرفی روی ستونی قرار داده شده و زبانه می كشد. با این اقدام، اردشیر توجه ویژه خود را به آیین زرتشت كه بر رعایت اخلاقیات و درستی و مهربانی كردن تاكید داشته نشان داد و آن را با سیاست (حكومت) درهم آمیخت كه چهار قرن ادامه داشت.
● تاسیس بزرگترین کتابخانه دنیای باستان در جندی شاپور (خوزستان)
۱۱۵۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۲۵۰ میلادی كتابخانه جندی شاپور كه بزرگترین كتابخانه دنیای باستان به شمار آورده شده است ، آغاز به كار كرد.
دانشگاهی كه در همین محل و به همین نام دایر شده بود بزرگترین مركز آموزش و پژوهش پزشكی، فلسفه (حكمت) و ادبیات دنیای قدیم خوانده شده است. در این دانشگاه استادان ایرانی، هندی، یونانی و رومی تدریس می كردند. نخستین كتابخانه جهان مركب از آجرك نبشته (تابلت) در سال ۶۳۰ پیش از میلاد توسط آشور بانیپال در شهر نینوا (بین النهرین) تاسیس شده بود.
دانشگاه جندی شاپور بود كه عددنویسی هندی (سانسكریت) را به دلیل آسان بودن بكارگیری، متداول كرد كه بعدا ایرانیان آن را در جهان اسلام رایج ساختند . این شیوه به تدریج به اروپا منتقل و جای عددنویسی لاتین را گرفت و چون اروپاییان آن را از اعراب مستقر در اسپانیا فرا گرفته بودند به نام «عربیك نومرال» بین المللی شده و همین است كه امروز در سراسر جهان متداول است و از چپ به راست نوشته می شود. در غرب، به مرور زمان شكل اعداد اندكی فرق كرده است.
برزویه دانشمند پزشكی عهد ساسانیان از دانش آموختگان دانشگاه جندی شاپور بود و در همانجا تدریس می كرد. گفته اند كه در آن دانشگاه در آن زمان حتی عمل پیوند اعضای بدن (دست و پا و انگشتان) انجام می گرفت.
● تولد ریچارد اشتراوس ، موسیقی دان مشهور آلمانی
۱۶۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۴۶ میلادی ، ریچارد اشتراوس موسیقی دان مشهور آلمانی ، در مونیخ ، قدم به عرصه گیتی نهاد .
پدرش نوازنده چیره‌دست هورن بود که او را از اوان کودکی با موسیقی آشنا کرد. مهم‌ترین مشخصات آثار اشتراوس عبارت‌اند از تاکید فوق العاده بر منطقه صوتی بسیار ریز سازها و اصوات انسانی، ارکستراسیون عظیم و پرصدا و پاساژهای بسیار مشکل در سازهای بادی خصوصاً ساز هورن که بسیار مورد نظر او بود. علاقهٔ شدید اشتراوس به صداهای زیر در اپرای سالومه که در آن از سه صدای سوپرانو استفاده کرده، کاملاً مشهود است.
مهم‌ترین آثار اشتراوس پوئم‌سمفونی‌های او هستند که به دو دسته تقسیم شده‌اند:
۱) دسته اول، پوئم‌سمفونی‌هایی که مبنای فلسفی دارند مانند مرگ و دگرگونی و چنین گفت زرتشت. این قطعات فاقد داستان هستند و بیشتر اشخاص یا مفاهیم را تفسیر می‌کنند.
۲) دسته دوم پوئم‌سمفونی‌هایی که جنبهٔ توصیفی دارند. از اپراهای برجسته و به‌یادماندنی اشتراوس اپرای سالومه و سوارکار گل سرخ شهرت فراوانی دارند.
اشتراوس در سال ۱۹۴۹ درگذشت . « تیل اولنسپیل » عنوان مهمترین اثر اوست .
● تجزیه نورخورشید و مشخص شدن چگونگی رنگ های قوس قزح
۱۵۲ سال پیش درچنین روزی در سال ۱۸۵۵ میلادی ، نورخورشید با بكارگیری روش های علمی تجزیه شد و چگونگی رنگ های قوس قزح مشخص گردید . این عمل برای نخستین بار در تاریخ تحقیقات نوین فیزیكی انجام شد . تشكیل قوس قزح و ترتیب رنگ های آن به علت تفرق نور خورشید است كه توسط قطرات آب موجود در ابرها ایجاد می شود نظریه ارسطو درباره این پدیده طبیعی كهن ترین نظریه است كه بعدها مسلمانان نیز با آن آشنایی یافتند. ابوعلی سینا؛ ابن هیثم؛ و قطب الدین شیرازی با افزودن مطالبی بر نظریه ارسطو آن را به نحو قابل قبولی توجیه كرده اند و به عبارتی نظریه مزبور را تكمیل نمودند.
● زادروز شارل فابری ، کاشف لایه اوزون
۱۴۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۶۷ میلادی ، « شارل فابری » فیزیكدان فرانسوی كه لایه های اوزون را كشف كرد به دنیا آمد و ۷۸ سال عمر كرد. وی ضمن مطالعه مبحث نور ، متوجه این لایه ها در جو بالای زمین شد . آلایندگان در این لایه ایجاد تغییرات زیان آور می كنند كه یكی از آنها گرم شدن خارج از قاعده محیط زیست است.
● اخراج اروپائیان از بندر اسكندریه
۱۲۵ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۸۲ میلادی ، به دنبال حركت مردم استقلال طلب مصر، جمع كثیری از اروپائیان از بندر اسكندریه اخراج شدند . حركت مردم مصر، از هنگامی آغاز گردید كه توفیق پاشا خدیو مصر نظارت مشترك فرانسه و انگلیس را بر امور مالیه مصر پذیرفت . به دنبال آن و به واسطه فشار مردم، دولتی مخالف منافق دول استعمارگر اروپایی در مصر روی كار آمد اما با اعمال نظر دولت های فرانسه و انگلیس دولت تازه تأسیس گردید. در سال ۱۸۲۲ میلادی انگلستان كه از تشدید شورش های مردمی مصر منافع خود را در خطر جدی می دید، بندر اسكندریه را شدیداً بمباران كرد و با پیاده كردن قوای نظامی عملاً مصر را تحت اشغال خود درآورد . سرانجام چند سال بعد یعنی در سال ۱۹۲۲ میلادی در انگلستان استقلال مصر را به رسمیت شناخت.
● زادروز بولگانین
۱۱۲ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۹۵ میلادی ، نیكلای بولگانین و سیاستمدار معروف روسیه كه در دهه ۱۹۵۰ سه سال رئیس شورای وزیران ( نخست وزیر ) شوروی بود در" نیژنی نووگرود " قدم به عرصه وجود گذاشت.
او كه یك مهندس صنایع بود از جوانی وارد حزب كمونیست شد. بعدا شهردار مسكو، وزیر دفاع شوروی و معاون نخست وزیر این كشور شد. استالین وی را وارد دفتر سیاسی حزب كمونیست كرد و خروشچف به دلایلی كمك كرد كه بولگانین برجای مالنكف ( كه پس از مرگ استالین، نخست وزیر شوروی شده بود ) بنشیند و از ۱۹۵۵ تا ۱۹۵۸ در این سمت باقی بماند.
خروشچف كه دبیر كل حزب حاكم بود به همان گونه كه بولگانین را آورده بود با انتقاد های پی در پی ، وی را بركنار كرد و بولگانین به سال ۱۹۷۵ درگذشت.
مكاتبه ۱۲ ژانویه ۱۹۵۸ بولگانین با آیزنهاور سندی جالب است. بولگانین در نامه خود اشاره كرده بود ؛ در حالی كه شوروی سر جنگ با آمریكا ندارد ، نمی داند كه چرا آمریكا همچنان به تقویت نظامی و یارگیری بر ضد آن ادامه می دهد و آیزنهاور پاسخ داده بود كه پیمان دوستی شوروی با چین كه روی هم یك سوم جمعیت جهان را تشكیل می دهند هر دولت دیگری را هم كه جای آمریكا باشد نگران می كند و تا این نگرانی وجود داشته باشد افزایش آمادگی دفاعی اجتناب نا پذیر است.
● زاد روز مرد بزرگ معاصر ، نلسون ماندلا
۸۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۱۸ میلادی ، « نلسون ماندلا » به دنیا آمد. استقامت او در مبارزه؛ علاقه مندی اش به حقوق و رفاه بشر، آزادی و دموكراسی؛ و حل مسائل ملل با توسل به قوانین بین المللی و از طریق داوری و رد هرگونه تجاوز و جنگ زبانزد می باشد. وی در مسیر مبارزه با نظام تبعیض نژادی مبارزات بسیاری را رقم زد و در این مسیر به حبس های طولانی مدت محکوم گردید.
او نخستین رئیس جمهور آفریقای جنوبی است که در انتخابات دموکراتیک عمومی برگزیده شد. وی پیش از ریاست جمهوری از فعالان برجسته مخالف آپارتاید در آفریقای جنوبی و رهبر کنگره ملی آفریقا بود. او به خاطر دخالت در فعالیت‌های مقاومت مسلحانه مخفی محاکمه و زندانی شد. مبارزه مسلحانه، برای ماندلا، آخرین راه چاره بود؛ او همواره پایبند به عدم توسل به خشونت بود.
ماندلا در طول ۲۷ سال زندان، که بیشتر آن را در یک سلول در جزیره رابن سپری کرد، مشهورترین چهره مبارزه علیه آپارتاید در آفریقای جنوبی شد. گرچه رژیم آپارتاید و ملت‌های طرفدار آن وی و کنگره ملی آفریقا را کمونیست و تروریست می‌دانستند، مبارزه مسلحانه بخشی جدایی‌ناپذیر از مبارزه علیه آپارتاید بود. ماندلا پس از آزادی از زندان در سال ۱۹۹۰ ، سیاست صلح‌طلبی را در پیش گرفت، و این امر منجر به تسهیل انتقال آفریقای جنوبی به سمت دموکراسی‌ای که نماینده تمامی اقشار مردم باشد شد. ماندلا پس از دریافت جوایزی در طول چهار دهه، در حال حاضر یک چهره سرشناس دولتمرد است که همچنان عقاید خود را در مورد مسائل مهم ابراز می‌دارد. او را در آفریقای جنوبی اغلب تحت عنوان مادیبا می‌شناسند، این عنوان افتخاری را بزرگان خاندان ماندلا به وی داده‌اند. این عنوان دیگر مترادف با نام نلسون ماندلاست. بسیاری از مردم آفریقای جنوبی نیز به نشانه احترام وی را &#۰۳۹;مخولو&#۰۳۹; (پدربزرگ) صدا می‌زنند.

منبع : تبیان