ضرورت تبدیل گاز به برق

در حال حاضر استفاده از گاز صرف نظر از صنعت برق، برای روشنایی، گرمایش، ذوب فلزات، دیگ های بخار، پخت و پز و صدها مصرف دیگر در همین ردیف محدود می شود.
برای گازرسانی به شهرها و روستا اولین اقدام لازم ایجاد شبكه گسترده، انتقال آن از طریق لوله كشی و ایجاد پست های ضروری برای مراقبت و نصب هزاران پمپ تأمین فشار و موارد دیگر می باشد.
بنابراین گازرسانی علاوه بر لوله كشی، سازمان بسیار بزرگی جهت هدایت، نظارت و كنترل سامانه و مسیرهای انتقال این انرژی را لازم دارد.
اما آیا گاز انرژی فردا نیز هست؟ بعد از اختراع چرخ و از زمانی كه بشر شیوه های تبدیل یك انرژی به انرژی دیگر و شیوه های تبدیل جهت حركت ها را كشف كرد، پایه های دنیای جدید را بنیان نهاد. بشر آموخت كه هر انرژی از انرژی ایستایی تا انرژی های دیگر قابلیت تبدیل به انرژی های دیگر و به تبع آن امكان انتقال آسان و كم هزینه را دارا می باشند.
امروزه با بهره گیری از همین كشف از آب، گاز، گازوئیل، مازوت، ذغال سنگ و انرژی های فسیلی شناخته شده دیگر تا انرژی اتمی برای تولید و انتقال برق استفاده می نمایند و برق نیز تمام نیازهای دنیای امروز را تأمین می نماید.
ویژگی های مختلف انرژی الكتریكی از تولید تا انتقال و كنترل راحت آن سبب شده است كه تمام صاحبان صنایع و حرف مختلف، آینده خود و جهان را بر مبنای انرژی برق پایه ریزی كنند.
این انرژی برای مصارف عادی خانگی تا كارخانه ها، مزارع، جاده ها و خیابان و كوه ها و جاده های كوهستانی به راحتی منتقل شده و به نیازهای موجود پاسخ می دهد. بنابراین سیستم های گرمایشی و سرمایشی، پخت و پز، الكتروموتورها كارخانه ها و چاه های مزارع و وسائل دام داری ها، مرغ داری ها و مزارع پرورش ماهی و جاده ها و هر كوی و برزنی صرفاً با اندیشه استفاده از برق ساخته می شوند.
به آشپزخانه های امروزی نگاه كنید چند درصد لوازم آشپزخانه، گازی و چند درصد آن برقی است. یخچال و فریزر، آبسردكن، چای ساز و قهوه ساز، سماور، فرها، مایكروویو، توستر، آب میوه گیری، چرخ گوشت، آسیاب و مخلوط كن، سبزی خردكن، سیب زمینی پوست كن، بخارپز، سرخ كن، پلوپز، آرام پز، همزن، ماشین ظرف شویی، ماشین لباس شویی و هر وسیله مورد نیاز دیگر حتی اجاق های پخت غذا برقی است.
صنعت و انرژی امروز و فردای جهان، صنعت و انرژی برق است. تولید انرژی برق به دلیل امكان استفاده از فیلترهای ضد آلودگی محیط زیست و امكان نظارت و مدیریت دقیق آن و الزام رعایت فاصله از شهرها علاوه بر مزایای بی شمار كمترین آلودگی را در مقابل استفاده های فعلی از انرژی فسیلی داشته و مقرون به صرفه ترین راه برای تأمین نیاز انرژی بخش های مختلف است.
اضافه بر مزایای بیشمار انرژی برق كه بخشی از آن ذكر شده از جمله مزایای بسیار ارزشمند این انرژی وجود شبكه آماده توزیع آن است، شبكه ای كه با كمترین هزینه در مقایسه با هزینه شبكه توزیع گاز بازسازی شده و یا توسعه یافته و در خدمت امروز و فردای كشور خواهد بود.
بنابراین ما می توانستیم و می توانیم به جای استفاده مستقیم از گاز برای مصارف خانگی، صنعتی و كشاورزی با تبدیل گاز به برق نیاز به سرمایش و گرمایش و پخت و پز و درموارد استثنایی روشنایی را كه تنها استفاده های متداول از گاز هستند، بدون صرف هزینه های سرسام آور و غیرقابل توجیه لوله كشی سراسری و ایجاد شبكه انتقال گاز با روش مدیریت منافع و ایجاد انگیزه برای سرمایه گذاری بخش خصوصی برای احداث نیروگاه های گازی با ارزان ترین قیمت تأمین نموده و با هزینه های بسیار پایین در مقایسه با هزینه های نگهداری شبكه توزیع گاز به بازسازی و توسعه شبكه فعلی انتقال برق اقدام كرده و با استفاده از همین ظرفیت های موجود در كوتاه ترین زمان تمام ایرانیان را از مزایای انرژی پاك و ارزان بهره مند نمائیم.
استفاده از برق برای گرماسازی شوفاژخانه ها و اجاق های پخت پز راهی است كه بدون هیچ تردیدی در مقابل ماست. ناامنی، تلفات انسانی و آلودگی قطعی ترین نتیجه استفاده مستقیم از گاز بوده و هست. در حال حاضر شهرهای دارای گاز چون تهران بر روی پمپ های آماده انفجاری قرار گرفته اند كه ماده انفجاری آن گاز است و این ماده انفجاری به دست خودمان و با رضایت همگان در همه نقاط شهر كار گذاشته شده است. هنوز حادثه افسریه و انفجار لوله به دلیل یك بی احتیاطی ساده لوله گاز فراموش نشده است!
علاوه بر موارد مذكور روزانه خصوصاً در زمستان ها شاهد مرگ خاموش و خواب ابدی صدها خانواده به دلیل گازگرفتگی و دیگر عوارض استفاده مستقیم از گاز هستیم. در ضمن به دلیل استفاده مستقیم از گاز صنایع تولید اجاق ها و وسایل گازسوز با توجه به سطح نیازمندی جامعه همچنان عقب تر از رقیبان خود در سطح جهان نگه داشته خواهند شد و پا به عرصه تولید كالاهای جهانی نخواهند گذاشت.
مبارزه با آلودگی و راهبرد كاهش مصرف خودروها با حفظ كاركردهای آن موجب تولید خودروهایی با كیفیت عالی سیستم های احتراق و با حداقل آلودگی گشته است. همین امر نقش خودروها را در آلودگی روز به روز بیشتر از گذشته كاهش می دهد. اما بخاری ها، كولرها و مشعل های شوفاژخانه ها كه از سیستم های ابتدایی تری استفاده می كنند همچنان سهم بسیار بالاتری در ایجاد آلودگی در شرایط مساوی از جهت زمان استفاده و میزان انرژی مصرفی با خودروها دارا می باشند ولی با كمال تعجب با اینكه استفاده های خانگی و صنعتی برای گرمایش خصوصاً در فصل زمستان بدون وقفه و ۲۴ ساعته ادامه دارد و میلیون ها دودكش آلودگی ها را از ساختمان ها به فضای شهر انتقال می دهند، مسئولان كنترل آلودگی محیط زیست به هر علتی به نقش سوزاندن مستقیم گاز در مصارف خانگی و غیر خانگی در آلودگی ها اشاره نكرده و یا كمتر به نقش قابل حذف این آلوده كنند اشاره می كنند.
به راستی اگر به جای استفاده از سوزاندن مستقیم گاز و ایجاد شبكه موقت انتقال گاز كه علاوه بر خطرات و هزینه های غیرقابل توجیه، قطعاً پس از تمام شدن مخازن گاز بدون مصرف در زیر خاك رها خواهد شد و بخش عظیمی از سرمایه ملی مدفون باقی خواهد ماند، از گاز برای تولید برق و توسعه نیروگاه های گازی استفاده كرده بودیم در كجا قرار داشتیم.
۱) به دلیل وجود شبكه های گسترده توزیع برق و بهینه سازی آن با هزینه های بسیار ناچیزی كه از فرسودگی نیز رنج می برد در مقابل هزینه های سرسام آور ایجاد و نگهداری شبكه های توزیع گاز هم اكنون تمامی بخش های كشور بدون كوچكترین هزینه و بدون كمترین تأخیری از این انرژی پاك و ارزان و بدون خطر و تلفات انسانی استفاده می كردند.
۲) تا همین تاریخ با روش مدیریت منافع و تشویق بخش خصوصی صدها نیروگاه گازی شبیه نیروگاه ۹۰۰ مگاواتی اصفهان توسط این بخش ایجاد شده بود و امروز به جای فروش و صادرات گاز، محصول فرآوری شده آن یعنی برق را صادر می كردیم.
۳) هزینه های خرید لوله، حفاری مسیر و ایجاد سازمان های عریض و طویل در جیب ملت باقی مانده بود و صرف صدها و هزاران پروژه عمرانی و اشتغال زا شده بود.
۴) آلودگی شهرها به دلیل پراكندگی نیروگاه ها و مدیریت بر جغرافیای استقرار آنها و عدم استفاده از وسایل گازسوز در شهرها به شدت كاهش یافته بود وشهرهای ما از عوارض آن از جمله خطر انفجار و گاز گرفتگی رنج نمی برند.
۵) صنایع تولید وسایل گازسوز، با ارتقاء توان خود اكنون محصولات گرمایشی و سرمایشی برقی و لوازم خانگی و آشپزخانه را با كیفیت فردا تولید می كردند و به علت جهانی بودن محصول ضمن داشتن صادرات قابل قبول، توسعه منطقی یافته و با اشتغال زایی چشمگیر، در آینده صنعت و محصولات صنعتی نیازی به تغییر محصول و فناوری و مهارت ها و خط تولید و كارخانه و پرداخت هزینه های این عقب ماندگی كه ناشی از سیاست های كلان است را نداشتند.
۶) شهرهای ما به روی بمب های آماده انفجار گازی كه در هر حادثه طبیعی و یا غیر طبیعی، اعم از زلزله، جنگ، آتش سوزی، حفاری و غیره اولین خطر راهبردی است كه موجب تهدید جان شهروندان است قرار نداشت و التهاب و نگرانی حوادث غیرمترقبه و هزینه های جانبی آن را كاهش می داد.
۷) هزاران نوعروس و نوداماد و خانواده های عزیز آنان دچار مصیبت مرگ خاموش ناشی از تنفس منواكسید كربن حاصل از سوختن مستقیم گاز در خانه ها نشده بودند.
و ده ها مورد دیگر آیا به راستی زمان تجدید نظر در چگونگی استفاده از انرژی گاز فرا نرسیده است؟ آیا تغییر شكل انتقال انرژی و انتقال اعتبارات عمرانی آن از وزارتخانه ای به وزارتخانه ای دیگر و بحث تضاد منافع مانعی ناپیدا بر سر تحقق این تصمیم نیست؟ آیا تصور شهرهای سوخته و یا تصور كشوری با میلیاردها دلار سرمایه ملی مدفون شده و غیر قابل استفاده در چند دهه آینده كه عین واقعیت است، نباید موجب بازنگری و دقت بیشتر در تغییر راهبردهای استفاده از انرژی گردد؟
آیا رویكرد فعلی كشور برای تولید برق از انرژی هسته ای و جایگزینی این انرژی در آینده برای سوخت های فسیلی و قابلیت شبكه های توزیع برق بدون سرمایه گذاری مجدد برای انتقال این انرژی در آینده تغییر این نگاه را مورد تأكید قرار نمی دهد؟

علی خاكی

منبع : روزنامه کیهان