برگی از تاریخ (۲۲ بهمن)

● به امارت رسیدن یعقوب بن لیث صفاری در سیستان(۲۴۷ق)
● تولد حسن بن حسن معروف به ابن هیثم ریاضی دان شهیر اسلام و جهان(۳۵۴ق)
ابوعلی حسن بن حسن بن هیثم معروف به ابن هیثم در سال ۳۵۴ ق به دنیا آمد. وی فیزیکدان بود و توصیفات او درباره چشم انسان، مخاط خارجی، قرنیه، شبکیه و عنبیه قابل توجه است. ابن هیثم تالیفاتی درباره هیات، هندسه کائنات جو، منطق، حساب، طب و تشریح دارد. اختراع ذره بین نیز از اوست. وی در دوره خلیفه فاطمی مصر به نام الحاکم بالله زندگی می کرد که از ترس این خلیفه خود را به دیوانگی زد و پس از مرگ حاکم، اظهار عقل نمود. ابن هیثم در دوران شکوفایی علوم در تمدن اسلامی می زیست و از میراث علمی عظیمی که به دست دانشمندان برجسته مسلمان شرح و بسط داده شده بود، بهره های بسیاری برد. مهمترین کتاب ابن هیثم المناظر نام دارد که این اثر مورد استفاده کپلر ستاره شناس آلمانی نیز قرار گرفته است. ابن هیثم در سال ۴۳۰ق در ۷۶ سالگی در قاهره درگذشت.
● رحلت شیخ طوسی عالم شهیر شیعه و موسس حوزه علمیه نجف اشرف(۴۶۰ق)
شیخ ابو جعفر محمد بن الحسن طوسی معروف به شیخ الطائفه از ستارگان درخشان جهان اسلام در سال ۳۸۵ ق در خراسان به دنیا آمد. در سال ۴۰۸ ق یعنی ۲۳ سالگی به بغداد که مرکز بزرگ علوم و فرهنگ اسلامی آن زمان بود مهاجرت نمود و تا پایان عمر در عراق ماند. وی مدت پنج سال از محضر درس شیخ مفید مستفیض شد و ۲۳ سال هم از خدمت سید مرتضی شاگرد ارزشمند شیخ مفید بهره مند گشت. شیخ طوسی پس از استادش سید مرتضی ریاست علمی و فتوایی شیعه را بر عهده گرفت و به علت یک سلسله آشوب های به وجود آمده از سوی مخالفان، خانه و کتابخانه اش به تاراج رفت. شیخ که خانه، کتاب ها و دست نویس های خود را در بغداد از دست داده بود به نجف اشرف مهاجرت کرد. او حوزه علمیه جدیدی را در آنجا به وجود آورد و پایه های استوار این مرکز بزرگ را بنا گذاشت به طوری که پس از گذشت هزار سال از آن تاریخ، هنوز اصالت علمی خود را حفظ کرده و دیگر مراکز اسلامی را تغذیه فرهنگی می کند. شیخ طوسی فقه را با نگارش کتاب المبسوط وارد مرحله ای جدید نمود، ولی دو اثر مهم ایشان با نام تهذیب و استبصار در کنار کتاب کافی از کلینی، و من لایحضره الفقیه از شیخ صدوق کتب چهارگانه حدیث شیعه را تشکیل می دهند. شمار آثار شیخ طوسی به بیش از ۵۰ جلد می رسد که التبیان فی تفسیر القرآن در ۱۰ جلد، تلخیص الشافی، کتاب الابواب و ... از آن جمله اند. گذشته از آثار گرانبها و ارزشمند علمی، دانشوران بزرگی در حوزه درسی شیخ طوسی پرورش یافتند که شمار آنان را افزون از سیصد دانشمند مجتهد نوشته اند. شیخ طوسی سرانجام در محرم سال ۴۶۰ ق در ۷۶ سالگی رخ در نقاب خاک کشید و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
● وفات ملاسعد تفتازانی فقیه و دانشمند نامی مسلمان (۷۹۲ق)
مسعودبن عمر بن عبدالله خراسانی هروی ملقب به سعدالدبن و معروف به ملاسعد تفتازانی در دهه دوم قرن هشتم هجری در خراسان به دنیا آمد. وی در فقه، اصول، تفسیر، کلام، منطق و تمامی فنون ادبی و اکثر علوم متداول استاد بود و بر علوم زمان احاطه داشت. ارشاد الخادی، اربعین، تهذیب، المنطق و الکلام و شرح نهج البلاغه و نیز مختصر و مطول از آثار اوست. برخی از کتب تفتازانی هنوز هم در حوزه های علمی تدریس می شوند و مورد استفاده قرار می گیرند.

منبع : عرفان