فریب برق جواهرات را نخورید

برق خیره كننده و سحرآمیز جواهرات در زیر نورهای هدایت شده فروشگاههای شیك جواهر فروشی مترصد است تا نگاه مشتاق عاشقان زیبایی را شكار كند. شكاری كه صید و صیاد هر دو از موهبت آن برخوردارند.
جواهرات و زیورآلات به خصوص اگر اصل و گران قیمت باشند، مطلوب تقریبا تمامی خانم ها است. راستی هیچ می دانید چرا اینقدر این سنگ ها زیبا و پرجاذبه اند؟ می دانید چرا ما برای خریدن آنها اینقدر پول می پردازیم. و چطور باید آنها را بشناسیم و از آنها نگه داری كنیم؟ می دانید چقدر باید برای آنها پول بپردازید كه مغبون نشوید؟
تجارت سنگهای قیمتی، یكی از تجارتهای پر سود جهانی به شمار می رود كه دستمایه آن محصولاتی طبیعی است كه به لطف هنر بشر تبدیل به كالاهایی بی بدیل برای سرمایه گذاری و بهره برداری می شوند. انواع سنگهای قیمتی كه از معادن عمیق استخراج می شود، پس از برش خوردن و نشستن روی پایه های طراحی شده و یا به صورت خام به سرمایه ای تبدیل می شوند كه هزاران سال عمر دارند.
سنگهای قیمتی به دلیل استحكام فوق العاده، زیبایی، كمیابی و منحصر به فرد بودن از ارزش ذاتی برخوردارند. كه این ارزش ذاتی چون با پول یعنی كالایی كه مدام در حال نوسان است سنجیده می شود، بنابراین همواره در حال افزایش است.
سنگهای قیمتی نظیر الماس، مروارید، یاقوت، فیروزه، و عقیق در طول هزاران سال تحت تأثیر فشار بسیار بالا و دمای زیاد در عمق زمین ساخته شده اند. شرایطی كه برای فراهم آوردن آنها باید هزاران سال دیگر صبر كرد و از آنجا كه ما هزاران سال بعد نیستیم و صبر آن را هم نداریم، همین امروز با پرداختن پولهای بیشتری آن ها را تصاحب می كنیم.
البته به مدد تكنولوژی امروزه سنگهای بدل كه در شرایط مصنوعی ساخته می شوند نیز وجود دارند كه بهای بسیار نازلتری دارند. این جواهرات مصنوعی به نام (اتمی) شناخته می شوند كه ارزش بهترین نوع آنها هم حدود یك صدم قیمت جواهرات اصلی است و بخش مهمی از تولیدات انبوه جواهرات در بازار كشور ما نیز از همین نوع جواهرات بدلی استفاده می كنند.
نكته جالب توجه دیگر در این زمینه این است كه تقریبا تمامی تجارت سنگهای قیمتی اعم از اصل و بدل در ایران بصورت قاچاق انجام می شود و بجز فیروزه و عقیق كه در بخشهایی از كشور خودمان یافت می شود، تمامی تجارت این سنگها در بازار سیاه و زیرزمینی صورت می گیرد.
این در حالیست كه در كشورهایی مانند ایتالیا، هندوستان، آفریقای جنوبی، استرالیا و آمریكا كه از مراكز تولید و تراش سنگهای قیمتی هستند، این تجارت بصورت كاملا آزاد و شفاف در حال انجام است. از آنجا كه گمرك كشور ما این سنگها را جزء كالاهای لوكس دسته بندی كرده، از ورود آنها ممانعت بعمل می آورد. این در حالیست كه وارد كردن سنگهای قیمتی كه برخلاف مواد مصرفی وارداتی دیگر برای مدتهای طولانی ارزش افزوده دارند، كمك به حفظ ثروت ملی و ملت محسوب می شود و اصولا یكی از راههای حفظ ثروت نزد كشورها و خانواده های ثروتمند، تبدیل پول به اینگونه كالاها كه ارزش ذاتی دارند، می باشد.
الماس اصلی ترین و مشهورترین سنگ گرانبهایی است كه امروزه وجود دارد و گرانقیمت ترین جواهر موجود است و درجه خلوص و عیار آن براساس وزنش محاسبه می گردد كه واحد محاسبه آن قیراط است. بنابراین هر چه الماس بزرگتر باشد، ارزش آن بیشتر است. اگرچه سنگهای كوچك الماس نیز با واحد قیراط شمارش می شوند. برای مثال یك قطعه الماس یكصد قیراطی دهها برابر یكصد قطعه الماس كه هر كدام یك قیراط وزن دارند و مجموعا ۱۰۰ قیراط هستند، ارزش دارند.
كیفیت الماس به سه ویژگی بستگی دارد: ۱- نوع تراش ۲- وضوح و نداشتن رگه های ناخالصی ۳- رنگ كه هر چه سفیدتر و درخشانتر باشد، بهتر است. شما حتماً نام برلیان را شنیده اید. اما بهتر است بدانید كه برلیان نام نوعی برش است كه بر الماس می زنند. یعنی برلیان نام نوعی برش است و همان الماس.
راه تشخیص الماس اصل از بدل دمیدن بخار دهان روی سنگ است كه بخار به سرعت از روی الماس اصل محو می شود.
نوع دیگر سنگهای قیمتی یاقوت است كه به رنگهای قرمز، سبز و آبی یافت می شود و این سنگها نسبت به الماس از ارزش به مراتب كمتری برخوردارند.یكی دیگر از سنگهای قیمتی مروارید است كه هم بصورت طبیعی وجود دارد و هم آنها را در داخل صدف كشت می دهند. مروارید هر چه درشتتر و دایره وارتر باشد، گرانبهاتر است.
فیروزه كه جزء سنگهای قیمتی جهان به شمار می رود از جمله جواهراتی است كه در كشور ما نیز وجود دارد و ما همانند بسیاری دیگر از داشته های خود، برای آن خاصیتهای دیگری نیز در شمار آورده ایم كه از جمله آنها می توان بر سنگ مقدس و طلسم خوشبختی اشاره كرد. این سنگ قدیمی از مشرق به مغرب راه یافته است و حتی اعتقادات در زمینه این سنگ قیمتی به همراه خود آن به مغرب زمین رفته است. اروپائیان از حلقه های فیروزه به نام هدیه فراموش ناشدنی یاد می كنند. فیروزه در رنگهای سبز و آبی و طیفی از تركیب این دو رنگ وجود دارد كه فیروزه رنگ آبی آسمانی روشن، مرغوبترین نوع فیروزه به شمار می رود.
بد نیست این را هم بدانید كه ۶۰ درصد تولید جواهر دنیا از نظر ارزش و ۸۰ درصد از نظر قیمت نیز در هندوستان صورت می گیرد و حدود یك و نیم میلیون نفر فقط در بخش تولید آن مشغول به كار هستند.بعد از این توضیحات درباره اصل جواهر بهتر است این را هم بدانید كه در كشور ما محاسبه قیمت جواهرات و جواهراتی به همراه پایه های زرین (طلایی) و سیمین (نقره ای) به چه روشی صورت می گیرد.
من و شما طلا را از طلافروشی با واحد گرم خریداری می كنیم و واحد كوچكتر خریداری طلا نیز صوت است كه یك صدم گرم است. برای مثال هنگامی كه یك انگشتری را كه بدون نگین و كاملا از طلا ساخته شده را وزن می كنند، حدود ۸ گرم و ۲۰ سُت می شود كه این رقم در رقم قیمت روز طلا ضرب شده و به اضافه ۷ درصد سود طلافروش به ما فروخته می شود.
البته این را هم بدانید كه قیمت روز طلا شامل جمع دو رقم است یكی نرخ واقعی طلا (كه هر روز آن را در روزنامه ها می خوانیم) و دیگری اجرت ساخت كه در هر گرم بین ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان در نوسان است. برای مثال اجرت ساخت در یك النگوی ساده حدود ۷۰۰ تومان برای هر گرم است ولی برای یك سینه ریز مدل سال كه با دست كار شده و جواهر هم بر روی آن كار شده، تا ۲۵۰۰ تومان هم می رسد. بنابراین ما برای خرید طلا در مجموع بابت سه ردیف جداگانه پول می دهیم. اول ارزش ذاتی طلا (برگرم) دوم اجرت ساخت طلا (بر گرم) و سوم سود فروشنده (بر درصد).
البته یادمان باشد كه وقتی از طلا صحبت می كنیم، لازم است عیار آن را هم ذكر كنیم چون طلای خالص تنها به صورت شمش وجود دارد و به دلیل نرم بودن طلا، برای استحكام به آن مس و نقره اضافه می شود. عیار طلا نشان دهنده درصد خلوص طلا است طلای خالص كه ۱۰۰ درصد آن طلای ناب باشد دارای عیار ۲۴است.
طلای رایج بازار ایران طلای ۱۸ عیار است كه ۷۵ درصد آن طلا و مابقی مس و نقره است. برای همین هم روی طلای ۱۸ عیار رقم (۷۵۰) ذكر می شود كه نشان دهنده عیار ۱۸ است. اگر زیورآلات شما این نشانه را نداشته باشد، عیار طلای شما ۱۷ است.
اگر طلا با مس و نقره مخلوط شود، حاصل طلای زرد است اما اگر طلا با نیكل، پالادیوم نقره و روی مخلوط شود، حاصل طلای سفید است. البته طلای سبز (طلا، نقره، مس و روی) و طلای قرمز (طلا و مس) نیز داریم كه كمتر استفاده می شوند.
این را هم داشته باشید كه طلای مورد استفاده در صنعت تراشه ها و ریزتراشه ها، عموما طلای زرد و با عیار ۲۴ می باشند.
علت رویكرد مردم بر طلای زرد دوام فوق العاده رنگ و جلای آن است در حالیكه سایر انواع طلا پس از مدتی جلا و درخشش خود را از دست می دهند و باید آبكاری شوند.بعد از این توضیحات حالا نوبت توضیح چگونگی محاسبه قیمت جواهر است كه معمولا به همراه طلا فروخته می شود.
در مرحله اول بایستی حساب جواهرات صنعتی و كم ارزش را از جواهر واقعی جدا كرد. جواهرات صنعتی و كم ارزش معمولا در تنوع طرح و رنگ فراوان به همراه طلا فروخته می شوند و از آنجا كه حجم و وزن كمی دارند، قیمتی ناچیز و در حد هیچ دارند. برای مثال هنگامی كه یك انگشتری زنانه با یك نگین سفید (كه شبیه الماس هم هست) یا سیاه درشت به اندازه تقریبی یك نخود با قیمت معمولی فروخته می شود، تردید نداشته باشید كه با یك جواهر صنعتی روبرو هستید. چرا كه اگر بخواهید یك جواهر واقعی در این اندازه خریداری كنید باید حداقل ۵ میلیون تومان فقط برای جواهر بپردازید!
اما این جواهر صنعتی حدود ۱ تا ۲ هزار تومان ارزش دارد كه تنها شبیه جواهر است. اما بیاد داشته باشید كه هنگام فروش این سنگها اگر زیاد از حد بزرگ نباشد شما برای وزن این جواهر بی ارزش، هم اندازه ارزش طلا پول پرداخت خواهید كرد و این در حالیست كه در هنگام فروش دوباره آن هیچ پولی بابت آن دریافت نخواهید كرد.برای همین هم توصیه می كنیم از خریدن زیورآلاتی كه سنگهای صنعتی به میزان زیاد دارند خودداری كنید تا مغبون نشوید.
نوع دیگر جواهرات صنعتی كه تشخیص آنها از جواهر واقعی سخت تر بوده و شبیه به برلیان یك تراش خاص از الماس است، معمولا به جای الماس در جواهرات درجه دوم بكار می رود.اگر فروشنده در هنگام فروش جواهر از شما وجهی بابت سنگهای انگشتری یا سایر زیورآلات دریافت نكند، حتما از جواهرات صنعتی استفاده كرده است. چرا كه اگر از جواهرات اصلی استفاده كند، قیمت سنگها چندین برابر قیمت طلای زیورآلات شما خواهد بود.
از آنجا كه این نوع جواهرات ارزش زیادی ندارند آنها را عددی و یا گرمی خرید و فروش می كنند كه ارزش آنها هم پائین است.
نوع دوم این جواهرات كه جواهرات با ارزش است با واحد قیراط سنجیده می شود. كه هر قیراط ۲۰۰ میلی گرم است.
ارزش گذاری این جواهرات كه یك كار تخصصی و پیچیده است، توسط خبرگان صنف و با توجه به نظر آنان تامین می شود و دامنه نوسان آن بسیار زیاد است. برای مثال هر قیراط برلیان كه سنگ پایه بازار محسوب می شود كه دارای اندازه های جور باشد در حال حاضر در بازار تا ۲۰۰ هزار تومان هم می رسد. البته این قیمت بستگی به روشنایی، تراش و درصد خلوص الماس ها دارد و برای سنگهایی است كه اندازه آنها حدود نصف و شاید كمتر از دانه ارزن است. اگر این اندازه ها بزرگتر شوند، قیمت ها به صورت مكعبی رشد خواهند كرد.
برای چنین جواهراتی اگر فرض بفرمایید در یك حلقه نامزدی با وزن ۱۰ گرم طلا كه حدود ۱۵۰ هزار تومان ارزش دارد ۱۰ عدد وجود داشته باشند، شما تنها برای جواهر خریداری شده باید حدود ۴۰۰ هزار تومان اضافه پرداخت نمایید كه تقریبا ۳ برابر قیمت طلای شما می باشد.برای این جواهرات در موقع فروش پول سنگ هم بازپرداخت می شود اما بسته به انصاف جواهرفروش بین ۲۵ تا ۴۰ درصد از ارزش آن تنها برای سنگ كسر می شود.
بنابراین در هنگام خرید جواهرات اصل هم در نظر داشته باشید كه اولا از فروشندگان خوشنام و منصف كه شهره هم هستند خرید كنید و ثانیا جواهراتی خریداری كنید كه قصد تعویض آنها را حداقل در كوتاه مدت نداشته باشید. در غیر اینصورت برندگان خرید شما جواهرفروشان خواهند بود كه تا ۳۰ درصد از سود سرمایه گذاری شما را در لحظه اول نصیب خود می سازند.
محمد جمال رهنمایی

منبع : روزنامه همشهری