آلودگی هوا تحفه مدرنیزم

آلودگی هوا كه می‌توان گفت یكی از پیشكش‌های زندگی مدرن و پیشرفته قرن حاضر است، در این سال‌ها به یكی از معضلات مهم شهرهای بزرگ دنیا تبدیل شده است.
در واقع آلودگی هوا به مواد شیمیایی و فیزیكی و زیستی گفته می‌شود كه ویژگی‌های طبیعی اتمسفر را تغییر می‌دهند. تركیب طبیعی هوای تمیز و خشك در یك سطح دریا از ۰۹/۷۸ درصد ازت، ۹۴/۲۰ درصد اكسیژن، ۹۳/۰ درصد آرگن، ۰۳۱۸/۰ درصد دی اكسیدكربن و مقادیر ناچیزی گازهای دیگر تشكیل شده است و آلاینده‌های نظیر منوكسید‌كربن، ذرات معلق، هیدروكربورها، اكسید‌های گوگرد بخصوص انیدرید سولفورو، اكسید‌های ازت، ازن و... جزو تركیب‌های طبیعی هوا محسوب نمی‌شوند و وجود آنها در اتمسفر حاصل پیشرفت تكنولوژی، توسعه صنعتی، افزایش جمعیت، ازدیاد مصرف منابع انرژی و... است.
آلودگی هوا به دو بخش آلودگی هوا در محیط‌های بسته و آلودگی هوا در محیط‌های شهری تقسیم می‌شود. دود سیگار، آلودگی ناشی از پخت و پز، استفاده از حشره‌كش‌ها، مواد شوینده، فرش و موكت و... از جمله موارد آلودگی هوا در محیط‌های بسته است.
● وقتی هوا قاتل می‌شود
بنا به اظهارات دكتر «یوسف رشیدی»، مدیرعامل شركت كنترل كیفیت هوا، سالانه حدود ۲ میلیون و ۲۸۹ هزار و ۷۶۲ تن انواع آلاینده‌ها تنها از منابع متحرك به هوای تهران وارد می‌شود كه از این رقم حدود یك میلیون و ۹۷۶ هزار تن آلاینده منوكسیدكربن، حدود ۲۱ هزار تن آلاینده ذرات معلق، بیش از ۱۰۵ هزار تن اكسیدهای ازت و ۱۸۰ هزار تن هیدروكربن است.
وی با اشاره به این كه حد مجاز آلاینده‌های هوای تهران ۱۰۰ PSI است، گفت: مطالعات آلودگی هوا نشان می‌دهد بدن انسان می‌تواند در زیر این میزان آلودگی با آلاینده‌ها مقابله كند اما در بیش از این رقم قابلیت خود را از دست می‌دهد.
معمولا اوج آلودگی هوا در تهران از اوایل مهر تا اواخر بهار است. در این مدت تولید آلودگی در تهران در حد اشباع است كه اگر تغییرات جوی و وزش باد لازم را نداشته باشیم، میزان شاخص آلاینده‌های هوای تهران از شرایط استاندارد، خارج می‌شود.
آلودگی هوا در مجموع ۳ گروه از اقشار جامعه را تهدید می‌كند، گروه اول افرادی هستند كه ارگانیزم‌های داخلی بدن آنها هنوز به طور كامل رشد نكرده است، مانند كودكان، گروه دوم افرادی هستند كه ارگانیزم‌های داخل بدن آنها فرسوده شده است؛ مانند كهنسالان و گروه سوم نیز افرادی هستند كه ارگانیزم‌های داخل بدن آنها دچار مشكل بوده؛ بیماران قلبی و تنفسی از این دسته‌اند. هوای آلوده نه‌تنها ریه و قلب و عروق انسان‌ها را هدف خود قرار داده است بلكه روی رشد كودكان هم تاثیر گذاشته و می‌تواند یكی از عوامل كوتاهی قد آنها باشد. دانشمندان استرالیایی در گزارشی اعلام كرده‌اند زنان بارداری كه در معرض مقادیر اندكی از آلودگی هوا قرار می‌گیرند، با خطر وضع حمل زودرس و پیش از موعد مواجه هستند. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد كه قرارگرفتن در معرض آلاینده‌های هوا ـ به ویژه در سه‌ماهه اول بارداری ـ احتمال زایمان پیش از موعد را تا ۱۵ درصد افزایش می‌دهد. «محمد هادی حیدر زاده»، رئیس ستاد هوای پاك و مشاور محیط‌زیست شهرداری تهران ضمن مقایسه بحران آلودگی هوای تهران با زلزله می‌گوید: تنها تفاوت زلزله در این است كه آثار تخریبی زلزله آنی است اما بحران آلودگی هوا به تدریج جان انسان‌های بی‌گناه را می‌گیرد.
به گفته این مقام مسوول شهرداری تهران، با آلودگی موجود در هوای تهران یك «خودكشی دسته‌جمعی» در حال اجراست و برای رفع آن به «انقلاب در تفكر مسوولان» نیاز است.
وسایل نقلیه موتوری مهم‌ترین آلوده كننده شهر تهران به حساب می‌آید و برخی كارشناسان معتقدند خودروها و كارخانجات صنعتی حاشیه تهران عامل ۸۰ درصد آلودگی این شهر هستند. آن چه مسلم است اینكه اگر نتوان آلودگی هوا را به طور كامل از بین برد اما می‌توان با اخذ تدابیر درست و برنامه‌ریزی اصولی تا حدود زیادی آن را كنترل كرد و از تاثیر عوارض آن در زندگی ساكنان شهرها كاست.
● ماسك‌ها خوب یا بد
هربار كه وضعیت هوای تهران خیلی خطرناك می‌شود و مسوولان هشدارهای جدی می‌دهند و از كودكان و سالمندان می‌خواهند كمتر از منزل خارج شوند و گاهی مدارس را تعطیل می‌كنند شاهد استفاده از ماسك توسط برخی از شهروندان هستیم اما آیا این ماسك‌ها مشكلی را حل می‌كند؟
دكتر «حمید سهراب‌پور» درباره ماسك‌هایی كه هنگام آلودگی هوا استفاده می‌شوند، می‌گوید: این ماسك‌ها هیچ كمك خاصی نمی‌كنند و فقط می‌توانند جلوی ذرات بزرگ را بگیرند كه این ذرات حتی اگر هم استنشاق شوند، در بینی آدم به دام می‌افتند و به ریه نمی‌رسند.
دكتر سهراب‌پور معتقد است: آنچه تنفس آن خطرناك و مشكل‌ساز است، همان ذرات ریزی است كه این ماسك‌ها قدرت مقابله با‌ آنها را ندارند. در ضمن از اطراف این ماسك‌ها هم، هوای زیادی به درون مجاری تنفسی كشیده می‌شود. در اثر تجمع مواد آلوده روی این ماسك‌ها، بعد از سی‌دقیقه استفاده، تبدیل به یك منبع آلودگی می‌شوند و استفاده‌نكردن از آنها، به مراتب بهتر از استفاده ‌از آنهاست.
اگر می‌خواهید برای كاهش خطر آلودگی هوا از ماسك استفاده كنید، ماسك‌های خاصی وجود دارند. این ماسك‌ها حاوی زغال‌های مخصوصی هستند و در كارخانه‌ها و مراكز صنعتی استفاده می‌شوند. آنها شبیه كلاه‌ موتورسواران است و تمام سر را می‌پوشاند و تنها راه عبور هوا در این ماسك‌ها یك منفذ كوچك است كه با فیلترهای مخصوص حفاظت شده است كه البته استفاده از آنها را به شما توصیه نمی‌كنیم چون خیلی سخت و پر دردسر است.

منبع : روزنامه تهران امروز