صادرات خدمت

بخش خدمات یكی از بخش های مهم اقتصاد ایران محسوب می شود. این بخش كه هم اكنون بیش از نیمی از ارزش افزوده كشور (حدود ۵۲ درصد) را به خود اختصاص داده، در سال گذشته در حدود ۸/۴ درصد رشد داشته است. از مهم ترین زیربخش های خدمات، دو بخش بازرگانی، رستوران و هتلداری و بخش خدمات مستغلات و خدمات حرفه ای تخصصی می باشند كه در مجموع ۳۰ درصد تولید كشور را به خود اختصاص داده اند. یكی از مزایای توسعه و رشد بخش خدمات، افزایش توان كشور در صادرات خدمات است. طی برنامه سوم توسعه صادرات خدمات به طور متوسط سالانه ۳۸ درصد رشد یافته و از حدود ۲ میلیارد دلار در ابتدای برنامه سوم به حدود ۷ میلیارد دلار در انتهای این برنامه رسیده است. بررسی سهم خدمات در صادرات غیرنفتی كشور بیانگر افزایش این سهم و تداوم آن در سال های برنامه سوم توسعه بوده است؛ به طوری كه به طور متوسط در حدود ۴۵ درصد صادرات غیرنفتی كشور به خدمات و ۵۵ درصد بقیه به صادرات كالا اختصاص داشته است.
این روند با ثبات، نویددهنده حركت به سمت ثبات درآمدهای ارزی كشور است.اما اگرچه سهم خدمات در كل درآمدهای صادراتی كشور (صادرات نفت و غیرنفتی) پایین است (در حدود ۱۳ درصد)، ولی ذكر این نكته ضروری است كه درآمدهای نفتی كشور به دلیل افزایش قیمت جهانی نفت، از رشد بی سابقه ای در سال های اخیر برخوردار گشته و سهم خدمات را در كل درآمدهای صادراتی كشور كاهش داده است. با این حال، بررسی های واحد تحقیقات <اقتصاد ایران> نشان می دهد كه سهم خدمات از درآمدهای صادراتی طی برنامه سوم توسعه از روند تقریباً با ثباتی برخوردار بوده است.
اقلام تشكیل دهنده صادرات خدمات شامل كرایه حمل و بیمه، خدمات مسافری، مسافرت، درآمد سرمایه گذاری و خدمات دولتی و خصوصی می شوند. بررسی اقلام یاد شده نشان می دهد كه كرایه حمل و بیمه، خدمات خصوصی و دولتی و درآمد حاصل از مسافرت به كشور دارای بیشترین سهم در تركیب صادرات خدمات ایران هستند. افزایش صادرات خدمات خصوصی به ویژه با توجه به مشوّق های در نظر گرفته شده طبق ماده قانون برنامه سوم توسعه برای خدمات فنی - مهندسی، سهم خدمات خصوصی و دولتی را در صادرات افزایش داده است. ولی یكی از كاستی هایی كه در نظام صادرات خدمات كشور به خوبی ملموس است، سهم ناچیز خدمات مسافری در صادرات خدمات است؛ به طوری كه در حدود ۶/۳ درصد صادرات خدمات كشور از محل خدمات مسافری به دست آمده است.
این مطلب گویای این واقعیت است كه علیرغم سهم بالای خدمات بازرگانی، رستوران و هتلداری در ارزش افزوده كشور، بخش رستوران و هتلداری سهم بسیار ناچیزی در تولید كشور داشته و تاكنون سرمایه گذاری قابل توجهی در این زمینه به منظور كسب درآمدهای ارزی از طریق توسعه صنعت جهانگردی و گسترش خدمات مسافری صورت نگرفته است. آشكار است كه یكی از راه های افزایش درآمد ارزی كشور، گسترش و سرمایه گذاری در خدمات مربوط به مسافرت می باشد كه كشور پتانسیل لازم در این زمینه را به خوبی داراست.

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران