روزنامه نگاری آنلاین و سایبر

تعریف روزنامه‌نگاری سایبر یا روزنامه‌نگاری آنلاین، یک تعریف گسترده و وسیع است و برای رسیدن به مفهوم این شاخه از روزنامه‌نگاری که همانند شاخه‌های دیگر ژورنالیسم مانند روزنامه‌نگاری شهروندی، روزنامه‌نگاری ادبی، فتوژورنالیسم، روزنامه‌نگاری زرد و روزنامه‌نگاری علمی مبانی و معیارهای خاص خودش را دارد، باید چندین فاکتور و عامل را در نظر گرفت. اما به طور کلی می‌توان گفت روزنامه‌نگاری سایبر، یعنی فرآیند تولید، کسب، انتقال و انتشار اطلاعات، اخبار و داده‌ها از طریق شبکه‌ی جهانی اینترنت یا به کاربردن حداقل یکی از این فرآیندها برای تکمیل صفحات یک روزنامه یا رساندن اخبار به یک مجله‌ی الکترونیک.
با این حساب می‌توان گفت روزنامه‌هایی که با اتصال به اینترنت و دریافت خبرها از خبرگزاریهای آنلاین، به محتوای مورد نظر خود دسترسی پیدا می‌کنند نیز یکی از حلقه‌های تشکیل‌دهنده‌ی سلسله فرآیند روزنامه‌نگاری سایبر هستند.
شبکه‌ی اینترنت، به بسیاری از کسانی که در واقع روزنامه‌نگار نیستند ولی به فعالیت مطبوعاتی علاقه دارند یا استعدادها و توانایی‌های خاص این رشته را دارا هستند نیز امکان داده که ژورنالیست باشند.
بلاگرها اعم از کسانی که خاطره‌های روزانه‌ی خود را می‌نویسند تا وبلاگنویسانی که با ادبیاتی بسیار جدی و رسمی، به موضوعات حوزه‌ی اندیشه و فلسفه می‌پردازند، به نوعی در فرآیند سایبر ژورنالیسم نقش دارند. روزنامه‌نگاران قدیمی و سنتی، این افراد را ژورنالیست نمی‌پندارند چرا که در بین بلاگرها، اصلاً قرار نیست استانداردها و ضوابط کار مطبوعاتی رعایت شود. اما باید پذیرفت که وبلاگنویسی همانند کار مطبوعاتی، تاثیرات خاص رسانه‌یی دارد چرا که از یک انسجام گروهی در عین هم‌گسیختگی و ناهمگونی فکری و نظری برخوردار است و می‌تواند روی جریانهای روز تاثیر بگذارد و موضوعات مربوط به یک واقعه‌ی خاص را با دقت و صحت بیشتری حتی نسبت به یک روزنامه مخابره کند.
وبلاگنویسها در صورتی که به شکل تخصصی وارد حوزه‌ی مطبوعات و روزنامه‌نگاری نشوند، ژورنالیست خوانده نمی‌شوند و در واقع به بیان دیگر، صرف وبلاگنویس بودن و روزنامه‌نگار شدن نیز گواهی بر ادعای مبنی بر فعالیت حرفه‌یی مطبوعاتی نخواهد داشت چرا که گذراندن دوره‌های تخصصی، دیدن آموزشهای لازم، کسب مهارت و تجربه‌ی کافی و تحصیل در حضور استادان و اهالی فن، ملزوماتی هستند که این حرفه را به یک علم و صنعت تبدیل کرده‌اند. با این اوصاف، هدف و رسالت مشابه بلاگرهای خبری که با سبک ژورنالیستی فعالیت می‌کنند با روزنامه‌نگاران، می‌تواند فصل مشترک بین این دو قشر باشد.
اغلب وبلاگهای خبری حداقل در فضای وبلاگستان فارسی با موضوعات داغ سیاسی یا اجتماعی نوشته می‌شوند. دیده شده که اکثریت وبلاگنویسان ژورنالیست یا وبلاگنویسانی که کار خبری می‌کنند، در عکاسی و فتوژورنالیسم نیز دستی دارند و برای خبرهایی که خود از سطح شهر، مراسم، آیینها، اتفاقات و رویدادهای روز سیاسی یا موضوعات به ظاهر ساده و روزمره تهیه می‌نمایند، تصاویر متناسب با همان خبر را هم می‌گیرند.
به دلیل ساختار فکری مردم ما، رغبت و میل عمده‌یی نسبت به وبلاگهای خبری سیاسی وجود دارد و مخاطبان علاقه دارند آخرین خبرهای سیاسی و اجتماعی که معمولاً از رسانه‌های رسمی امکان پخش و انتشار ندارد را از زبان وبلاگنویسان و افرادی بشنوند و بخوانند که خود به صورت مستقیم درگیر ماجرا بوده و تمام قضایا را مشاهده و رصد کرده است اما به دلیل محدودیتهای شغلی، امکان بازتاب آنها در رسانه‌ی متبوعش را نداشته است.
از آنجایی که وبلاگها را می‌شود خانه‌ی رسانه‌یی دوم خبرنگاران و اصحاب رسانه دانست، در وبلاگهای خبری ما به ترتیب موضوعات سیاسی، اجتماعی، پشت پرده‌های فرهنگی و ورزشی از درجه‌ی اهمیت بیشتری برخوردارند و با اقبال عمومی خوبی نیز مواجه می‌شوند چرا که قالب روایی آنها نیز با قالب رسمی و استخوان‌دار نشریه و خبرگزاری متفاوت است و در آن خبرنگار با لحنی کاملاً دوستانه و عامه‌پسند، به حکایت آنچه که دیده است، می‌پردازد.

کوروش ضیابری
سید ایمان ضیابری