تعاون زاییده رقابت

اهمیت موضوع رقابت در تعاونی ها از جهات مختلفی قابل بررسی است. تحولاتی که در جو اجتماعی، اقتصادی موجود در دنیا در جریان است با چنان سرعت برق آسایی در حرکت است که تعاونی ها نمی توانند تنها به امور تجاری معمول خود اکتفا کنند.
تعاونی ها باید در دو بعد تجاری و اقتصادی، خود را با محیط کنونی سازگار کنند. جهت گیری های آتی باید تعاونی ها را برای ورود به قرن بیست و یکم مهیا سازد. شهید دکتر بهشتی در تبیین دیدگاه های خود در اقتصاد تعاون معتقد است: «شیوه تعاونی باید همکاری را جانشین رقابت کند.‎/‎/ شیوه تعاونی، پیشه وران، کشاورزان، تولیدکنندگان گوناگون در بخش تولید را در یک مجموعه وارد می کند و از آنها می خواهد تا با تعاون و همکاری با یکدیگر وضع تولید را بهتر کنند، یعنی همان هایی که تا قبل از تشکیل شرکت های تعاونی رقیب یکدیگر بودند، حالا با تشکیل شرکت های تعاونی همکار یکدیگر می شوند.
امروزه اتحادیه های بزرگ شرکت های تعاونی در کشورهایی که دارای اقتصاد تعاونی هستند وجود دارد و این همکاری را بیشتر می کند. در آنجا همکاری در شرکت های کوچک تا اتحادیه های بزرگ تعاونی به وجود آمده است.‎/‎/ تعاونی ها می کوشند، به صورت یک قدرت درآیند و این امکانات را چنان از درون خودشان گردآوری کنند و شکل دهند که اسیر مراکز عرضه کننده امکانات نشوند.
آتوود (Attwood) با طرح این سؤال که «آیا رقابت به روح تعاون کمک می کند » معتقد است که اعضای یک تعاونی باید همگی دست به دست هم داده و با به کارگیری تکنولوژی ها و نوآوری های گوناگون تولیدات خود را افزایش داده و متنوع سازند و نیز از طرف دیگر، با پائین آوردن هزینه ها، تولید خود را ارزان تر تمام کنند. بنابراین، رقابت در صورتی می تواند به تعاونی و قوام آن کمک کند که مفهوم تعاونی و روح تعاون توسط اعضا به خوبی درک شده باشد.
در این صورت است که تعاونی ها قادر به رقابت با بسیاری از بخش ها و رقبای خود هستند. سؤالی که در این زمینه مطرح است این است که آیا در شرایط کاملاً رقابتی، تعاونی ها قادر به رقابت با سایر سازمان ها بویژه در بخش خصوصی هستند برخی معتقدند به رغم تأکیدی که امروزه بر سیاست خصوصی سازی اعمال می شود، تعاونی ها جایگاه خاص، اعتبار و ارتباط خود را در کلیه کشورهای جهان همچنان به شکلی پایدار حفظ کرده اند. علت را در ساختار داوطلبانه و مردمی تعاونی ها می توان جست وجو کرد. در واکاوی محیط رقابتی تعاونی ها، به ملغمه ای از «رقابت و حمایت» برمی خوریم. رقابت با سایر بخش ها و حمایت از طریق دولت، تعاونی ها برای موفقیت در رقابت باید به نحوی عمل کنند که نه تنها اعضای فعلی خود را حفظ، بلکه اعضای جدیدی را به کار در تعاونی جلب کنند. از دیگر کارهایی که تعاونی را قادر به رقابت با بخش های دیگر می سازد، گسترده کردن عملکرد تعاونی است. بدین معنی که تعاونی نباید دامنه فعالیت های خود را محدود به یک یا چند هدف و کارکرد کند. تعاونی ها در کشورهای در حال توسعه، نباید تنها توزیع کننده صرف باشند.
کمبود سرمایه و منابع مالی لازم نیز از عوامل مهم رکود یا کندی فعالیت تعاونی ها در رقابت با سایر بخش های اقتصادی است و جمع آوری سرمایه مناسب در گرو توان مالی بیشتر اعضای آنها یا تولید و توزیع سریع تر و فزونی معاملات مؤسسات مزبور است. تشکیل تعاونی های چند منظوره از هر دو طریق می تواند در تعدیل مشکلات مالی تعاونی ها مؤثر باشد. شرکت های خصوصی، با تمسک به روش های مختلف، حتی در عرصه هایی که تعاونی ها قدرت خود را اثبات کرده اند، مشغول تاخت و تاز هستند. دولت باید همچنان یاور و پشتیبان تعاونی ها و بخصوص تعاونی های افراد کم بضاعت باشد. یاری دولت عامل مهمی در توسعه تعاونی ها به شمار می رود.
تعاونی هایی که به خود متکی هستند، در هر زمان که به مرز اشباع رسیدند، می توان گفت که به رشد سریعی دست یافته اند. این رشد مستلزم پذیرش تعاونی از طرف عموم مردم و منابع کافی است که تعاونی ها را قادر به استفاده از مدیریت حرفه ای و ارائه خدمات بهتر و متنوع تر می کند و این به نوبه خود حمایت اعضا و خدمات صادقانه را تسهیل و تسریع خواهد کرد. از دیگر سیاست ها، قابلیت انعطاف پذیری در تعاونی هاست، به نحوی که تعاونی ها به منظور قوام یافتن، باید خود را با بازار سازگار کنند. موفقیت شرکت های تعاونی همچنین تا حدود زیادی به «ثبات وضع اقتصادی» بستگی دارد. هر گونه اقدامات ضد تورمی و تنزل قیمت ها ممکن است حیات یک شرکت تعاونی را تهدید کند. برای اکثر تعاونی ها، همانند سایر واحدهای اقتصادی، سرمایه گذاری یک امر اجباری است. از طرف دیگر، تغییراتی که به طور مستمر در ساختمان بازارهای کالا و خدمات پدیدار می شود نیاز سرمایه گذاری واحدهای تعاونی را تشدید می کند. سرمایه نه تنها اثر مستقیمی بر توان رقابت اقتصادی آنان می گذارد، بلکه وجه تمایز آنها و به عبارت دیگر، مشخصه ای است که تعاونی ها نسبت به سایر فعالیت های اقتصادی دارا هستند.‎/
تقریباً در همه جا تعاونی ها برای یافتن توان رقابت، نیاز به رشد و توسعه دارند و به همین علت است که جمع شدن عمودی و ترکیب شدن با سایر سازمان ها در سطح کشور و حتی شرکت در سرمایه گذاری های مشترک و بین المللی به نحوی فزاینده، معمول و ضروری گردیده است. شرکت تعاونی باید به طور قاطع «اهداف» خود را مشخص و خط مشی و راه های عملی برای وصول به هدف مشترک را به طور دقیق ترسیم و مسئولیت و خطرات مالی را که ممکن است از سرمایه گذاری پیش آید، پیش بینی کند. از بحث بالا می توان نتیجه گرفت که تعاون زائیده رقابت است و در نتیجه رقابت با سایر بخش های اقتصادی می تواند به هستی خود ادامه دهد. در سایه رقابت است که اقتصاد تعاونی در سراسر جهان گسترش یافته است. براین اساس تعاونی ها در ایران نیز می بایست خود را برای مواجهه هوشمندانه با قواعد بازار رقابتی به ویژه در فضای پیوستن به سازمان تجارت جهانی آماده کنند.

منبع : روزنامه ایران