کلید تحولات بازار نفت در دستان چین

سرنوشت بازار نفت در دستان چین است. اگر اقتصاد چین نتواند سال دیگری از رشد تقاضای نفت را رقم بزند، مصرف نفت جهانی سال آینده، در مقایسه با سال جاری، کاهش خواهد یافت.
قدرت چین در بازار فوق العاده است، اما سبک واکنش این کشور به علایم بازار با نحوه واکنش کشورهای سرمایه داری صنعتی متفاوت است. چین هنوز بسیاری از نشان های یک نظام برنامه ریزی شده متمرکز را با خود دارد و سمت و سوی حرکت آن قابل پیش بینی نیست.
سرعت کاهش رشد تولید ناخالص داخلی چین و نیز وضعیت تقاضای نفت آن نیز چندان روشن نیست. آمار رسمی چین میزان ذخایر این کشور را مشخص نمی کند و میزان واردات و نیز فعالیت های برخی پالایشگران مستقل را با ابهام رو به رو می کند. پالایشگاه های دولتی چین اغلب میزان ذخایر و یا فعالیت های خود را بنا به دلایل استراتژیک – فارغ از علایم اقتصادی - افزایش یا کاهش می دهند و آنچه اعلام می کنند لزوما آن چیزی نیست که انجام می دهند.
پس از آن که ذخایر فرآورده های چین قبل و در طی برگزاری بازی های المپیک درماه آگوست (مرداد) افزایش یافت، از پالایشگاه ها خواسته شد از میزان فعالیت های پالایشی در سه ماهه چهارم سال بکاهند. اما کاهش سریع بهای نفت، فروش فرآورده ها را در داخل براساس قیمت هایی که دولت تعیین می کند، برای نخستین بار در تمام سال سود آور ساخته است و از این رو پالایشگاه ها به خرید و فرآوری نفت خام ادامه داده اند. این وضعیت گویای نوعی "تقاضای ظاهری" است که بر مبنای افزودن تولید نفت به واردات خالص و یا افزودن میزان فرآوری پالایشگاه ها به واردات خالص فرآورده ها محاسبه می شود.
ذخایر چین "ناشناخته های شناخته شده ای" هستند. این بدان معناست که رشد تقاضای چین می تواند بسیار غیر منتظره تر از آنچه که انتظار می رود، متوقف شود. اگر مصرف کنندگان، خرده فروشان، وارد کنندگان نفت و پالایشگاه ها ، پنهان از چشم بازار، به میزان زیادی نفت و فرآورده ذخیره کنند، زمانی که برداشت از ذخایر آغاز می شود، واردات نفت و فعالیت پالایشگاه ها به سرعت کاهش خواهد یافت. این وضعیت ممکن است در سال ۲۰۰۹ رخ دهد، رویدادی که پیش از این نیز اتفاق افتاده است. تقاضای نفت چین در سال ۲۰۰۴ افزایش یافت و به ایجاد بحران نفتی که پنج سال به طول انجامید، کمک کرد. اما بیشتر نفت وارداتی به منظور استفاده در تولید برق در انبارها ذخیره شد. با وجود این سال بعد در یک اقدام کاملا وارونه ، تقاضای ظاهری چین تااندازه ای کاهش یافت.
تقاضای ظاهری چین در ده سال گذشته سه بار متوقف شده و یا کاهش یافته است: در سال های ۱۹۹۸، ۲۰۰۱ و ۲۰۰۵. با این پیشینه اگراین وضعیت سال آینده دو باره رخ دهد، بازار نفت نباید شگفت زده شود. چین با کاهش رشد اقتصادی و صنعتی شدیدی روبه رو است زیرا بازارهای صادراتی این کشور وارد دوران رکود شده اند. رشد تولید ناخالص داخلی چین ممکن است به کمتر از ۷ درصد در سال جاری کاهش یابد.
چین روز ۹ نوامبر (۱۹ آبان) یک برنامه افزایش سرمایه گذاری را به میزان ۴ تریلیون یوان (۵۸۵ میلیارد دلار) تصویب کرد زیرا تصور می رود که رشد ۶ تا ۸ درصدی برای ادامه ثبات اقتصادی و اجتماعی این کشور کافی نباشد.
هدف این برنامه مالی افزایش تقاضای داخلی به منظور خنثی کردن کاهش صادرات است، به نحوی که بتواند مصرف نفت را تشویق کند. سیاست پولی انعطاف پذیرتر چین نیز به تقاضای نفت کمک خواهد کرد. اما برنامه دولت چین برای هزینه کردن ۱۸۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون یوان در زمینه پروژه های انرژی، مانند دومین خط لوله گاز طبیعی شرق – غرب و احداث دو نیروگاه هسته ای، در نهایت تقاضا برای نفت را در تولید برق کاهش خواهد داد، زیرا تولید برق خود یکی از علل اصلی رشد اخیر مصرف نفت بوده است.
اقدام دیگری که هدف آن تعدیل خودکار قیمت های نفت به صورت ماهانه است، کاهش قیمت های نفت را به مصرف کنندگان منتقل خواهد کرد. اما این برنامه هنوز تصویب نشده است، زیرا اجرای آن کنترل دولت چین را بر بازار داخلی انرژی به شدت کاهش خواهد داد و در همان حال از دامنه سود پالایشگاه های دولتی خواهد کاست. خرده فروشان در حال کاهش بهای بنزین به میزان ۵ تا ۸ درصد هستند تا آن را به محدوده قیمت های دولتی نزدیک کنند و به این وسیله فروش خود را افزایش و از میزان ذخایر خود، پیش از آن که دولت قیمت ها را به میزان بیشتری کاهش دهد، بکاهند. برداشت از ذخایر و کاهش میزان آن می تواند مقدمه آن چیزی باشد که ممکن است در سال آینده رخ دهد.
بانک کردیت سوئیس روز ۳ نوامبر (۱۳ آبان) پیش بینی خود را در مورد رشد تقاضای نفت چین در سال آینده - یک هفته پیش از آن که چین برنامه های مالی خود را اعلام کند - از ۴ درصد عملا به صفر کاهش داد. ابهام هایی که در مورد بسته ایجاد انگیزه اقتصادی چین وجود دارد بدان معناست که بانک کردیت سوئیس نباید در تجدید نظر در مورد افزایش تقاضای چین شتاب کند. معلوم نیست که چه مقدار منابع مالی جدید تزریق خواهد شد و نیز مشخص نیست که آیا این منابع توسط دولت مرکزی یا دولت های محلی تامین خواهد شد. همچنین معلوم نیست که این منابع کی و در کجا هزینه خواهند شد. وضعیت چین برای بازار نفت کلیدی است اما تنها نکته روشن در مورد این کشور این است که با شگفتی گره خورده است.

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا