ثبات بسکتبال در گرو فوتبال

راهیابی نماینده بسكتبال ایران به فینال نخستین دوره لیگ بسكتبال غرب آسیا بهانه گفت وگو با مهران شاهین طبع- سرمربی جوان صباباتری- است. صباباتری و شاهین طبع در فصلی كه گذشت، یكه تاز عرصه بسكتبال ایران و منطقه بودند. اگر چه این تیم در مرحله نهایی رقابت های قهرمانی آسیا در كویت با مصدومیت ناخواسته مهره كلیدی اش «پیتس» به مقام پنجم بسنده كرد، اما اكنون با روشن شدن تكلیف بازی پنجم فینال غرب آسیا، صباباتری تنها یك قدم تا كسب عنوان قهرمانی این مسابقات فاصله دارد. صباباتری در سال ۸۴ در هر دو لیگ برتر تهران و ایران روی سكوی قهرمانی رفت كه در این موفقیت ها، شاهین طبع سهم به سزایی داشت. او یكی از اضلاع مربع مربیان علم گرای بسكتبال امروز ایران است. او بر این عقیده است كه بسكتبال باشگاهی در بی ثباتی است و در واقع ثبات آن مثل والیبال در گرو ثبات فوتبال است. این گفت وگو به حاشیه ها و متن موفقیت بسكتبال در كشور پاسخ می دهد.
●بسكتبال چه جایگاهی در ورزش كشور دارد؟
- هنوز جایگاه بسكتبال در كشور ما ثبات لازم را پیدا نكرده و تنها می شود در این زمینه در میان رشته های ورزشی به فوتبال اشاره داشت كه به ثبات نسبی دست پیدا كرده است. شاید والیبال هم به لحاظ ثبات، چند قدمی از بسكتبال جلوتر است. هرساله شاهد یك بی ثباتی در بسكتبال هستیم و در بسیاری از باشگاه ها هم این ثبات بستگی به موقعیت فوتبال دارد. به عنوان مثال می توان از باشگاه پیكان یاد كرد. البته در برخی از جاها نیز وجود افراد والیبالی و بسكتبالی به چرخ حركت این دو ورزش كمك می كند ولی این واقعیت را نمی توان كتمان كرد كه به لحاظ فناوری، بسكتبال ما راهی طولانی در پیش دارد. اما اخیراً به لحاظ سخت افزاری و وسایل استاندارد، شرایط خوبی پیدا كرده است. ثبات مدیریت و اختلاف نظر، موانع اصلی به شمار می روند.
● راه اندازی مسابقات غرب آسیا این موقعیت را پدید آورد كه بتوان مقایسه ای میان تیم های بسكتبال ایران و كشورهای همسایه به خصوص لبنان داشت. به عنوان مثال «ساجس»- حریف فینالیست صباباتری- از نظر امكانات چه تفاوتی با تیم بزرگ ما داشت؟
- ساجس باشگاهی است كه در سال ۱۹۴۶ تأسیس شده است. سالن اختصاصی آنها درست وسط شهر بیروت و در منطقه پرجمعیتی واقع است تا دسترسی تماشاگران برای دیدن بازی ها راحت باشد. آنها هیچ سالی نبود كه در بسكتبال، تیم نداشته باشند. امكانات سالن آنها بی نظیر است. هر آنچه كه یك سالن استاندارد باید در اختیار داشته باشد، در این سالن موجود است. مسئولان بسكتبال ما این امكانات را از نزدیك دیده اند. تفكرات آنها كاملاً نسبت به موضوع ورزش، حرفه ای است.
● سوریه و اردن چطور؟ آنها چه موقعیتی دارند؟
- تیم «الجلا»ی سوریه یكی از زیباترین سالن های شهر حلب را دارد. در بازی های مرحله اول غرب آسیا كه صباباتری بازی های خود را در این شهر انجام داد، سالنی بود با امكانات عالی و البته این موضوع فقط در مورد «الجلا» صدق نمی كند؛ سایر باشگاه ها هم كم و بیش دارای چنین امكاناتی هستند. آنها به لحاظ سازماندهی مسابقات باشگاهی هم از ما جلوترند.اردن هم شرایط استثنایی دارد. با وجود آنكه كشوری كوچك و فقیر است، تیم های بسكتبال آن از شرایط و ثبات خوبی بهره مند هستند.
●چرا در مرحله نهایی مسابقات باشگاه های آسیا در كویت موفق نبودید؟
- ما بد آوردیم؛ بازیكنان ما كاملاً خسته بودند و آسیب دیدگی «پیتس» هم كار دست ما داده بود. ضمن آنكه مسابقات باشگاه های آسیا، دیگر بازی های باشگاهی نیست و همه تیم ها از الریان قطر گرفته تا فستلینك اردن كه قهرمان شد، با تیم ملی و نفرات زبده خارجی آمده بودند. البته آقای مشحون- رئیس فدراسیون بسكتبال- هم دست ما را باز گذاشت، اما ما با توجه به تجربه مسابقات دوره قبل در فیلیپین، نمی خواستیم در صورت ناكامی، روحیه ملی پوشان كمكی ما آسیب ببیند.
● در مورد نیمه تمام ماندن بازی چهارم ساجس و صباباتری و سرنوشت قهرمانی اولین دوره لیگ غرب آسیا توضیح بدهید؟
- قهرمانی در این بازی ها حق مسلم تیم ماست. ساجس با به كارگیری همه ترفندهایش ناكام بود و حتی حمایت های بسكتبال غرب آسیا هم كفایت نكرد. لبنانی ها خوب می دانستند كه در بازی پنجم در تهران هم شكست خواهند خورد و تیم خود را بیرون كشیدند.
●مبلغ قرارداد با بازیكنان خارجی در فصل پیش چقدر بود؟
- ما ۶ماهه ۵۰هزار دلار بستیم. اگر فصل مسابقات بیش از این مدت به طول بینجامد، به همان نسبت قرارداد اضافه خواهد شد. اگر زمان فصل مسابقاتی ما كاهش پیدا كند، هزینه ما نیز كمتر خواهد بود. البته باید قبول كرد قیمت بازیكنان خارجی از بازیكنان برجسته ایران كمتر است.
● آیا می شود ارزان تر از این هم با بازیكنان خارجی قرارداد بست؟
- البته شرایط اجتماعی ما و محدودیت هایی كه در جذب بازیكنان خارجی داریم، این بازیكنان را با مبالغی ارزان تر جذب كردن كار سختی است. مثلاً لبنانی ها همین بازیكنان را با مبلغی پایین تر برای باشگاه های خود استخدام می كنند. البته بازیكنی مثل «آندره پیتس» شرایط كشوری مثل ایران را برای بازیكنان خارجی به دلیل تمركز بیشتر روی تمرینات و مسابقات، مناسب تر از دیگر كشورهای همجوار ما ارزیابی می كند.
● بازیكنان شما در NBA هم سابقه بازی داشته اند؟
- آندره پیتس نه، ولی جوزف گارس مدتی را با تیم تورنتو گذرانده است. البته بازیكنان با سابقه بازی در NBA بسیار قوی تر از این بازیكنانی هستند كه در لیگ ما مشغول بازی بودند.
● چندی قبل صحبت از حضور حامد حدادی و جابر روزبهانی در NBA بود. به نظر شما آیا این دو در اندازه بازی در این مسابقات بودند؟
- حامد حدادی می توانست؛ البته قبل از آسیب دیدگی دستش و به همین خاطر بسكتبال ایران سرمایه بزرگی را از دست داد، اما جابر روزبهانی می بایست برای ورود به NBA از كالج ها شروع می كرد و پس از كسب تجربیات لازم، این توانایی را پیدا می كرد. اما اینگونه نشد و هر دو فعلاً در ایران هستند.
●چرا تیم جوانان ما دچار نزول ناباورانه ای شده است؟
- تیم های قبلی جوانان كه نایب قهرمان و قهرمان آسیا شدند، اصلاً با این تیم كنونی قابل قیاس نیستند. اعضای آن دو تیم از فیزیك مناسب تری برخوردار بودند و دیگر این كه سال ها با بازی در كنار هم، چشم بسته همدیگر را در زمین پیدا می كردند.از سوی دیگر مربیان، آزادی عمل خوبی داشتند. شبانه روز كار كردیم؛ هم به خاطر آبروی خودمان و هم برای حفظ آبروی بسكتبال. برای گروه مربیان، تعطیلی و حتی پنج شنبه و جمعه هم معنا نداشت، اما آن حركت ما یك ایراد كلی نیز داشت.● آیا به صرف ملی پوش بودن می توان یك مربی خوب شد؟
- اصلاً این جوری نیست، بزرگترین ضربه را اتفاقاً در ورزش از چنین دیدگاهی می خوریم. اینكه به صرف آنكه شاهین طبع ۱۲سال بازیكن تیم ملی بود، سكان هدایت آن را به او می سپاریم. این فرد باید برود آموزش مربیگری ببیند و روش تدریس را بیاموزد و نتیجه آن می شود كه پس از چند ماه و چند سال همه چیز رنگ تكرار و یكنواختی به خود می گیرد.
● شما از دستیاران خود راضی بودید؟
- این واقعیت را كتمان نمی كنم كه ما وقتی تیم را می بندیم، در همه مراحل چه بازی های داخلی و چه آسیایی از وجود همان نفرات بهره می گیریم این در حالی است كه باید برای هر مرحله برنامه و استراتژی جداگانه ای داشت.همان كاری كه دیگر تیم های حاضر در مرحله نهایی مسابقات قهرمانی آسیا از جمله الجلای سوریه و فستلینك اردن كردند، آنها هم مربیان و هم بازیكنان خود را در این بازی ها عوض كردند به خاطر آنكه در سطوح بالاتر نیاز به مربی و هم بازیكن قدرتمندتر هست. متاسفانه در ایران هم اكنون جایگاه مربی هم گمشده است، ما یك سرمربی داریم و مربی. خیلی از مربیان ما هنوز با وظایف خود آشنا نیستند. ما وقتی با چنین مشكلی مواجهیم، فكر می كنم تیم خوبی را در گروه مربیان بستیم.
● نقش محمودپورشرفی در تیمتان چه بود؟
- او پیشكسوت بسكتبال است، حضور چنین مربیانی در كنار نیمكت یك غنیمت است. او مرد اخلاق است، از تجربیات او در زمینه آرامش بخشیدن به نیمكت خوب استفاده كرده ایم. من خودم در همین چند سال گذشته تمام موهایم سفید شده است، به هر حال نباید زحمات مردان با تجربه را به راحتی فراموش كرد. من خودم خیلی چیزها از او یاد گرفته ام.
● آیا به آرزویی كه در كار مربیگری داشته ای، رسیدی؟
- در دوران بازیگری بهترین مقام آسیایی كه داشتم مقام چهارمی جام ملت های آسیا در اندونزی بود. همیشه آرزو داشتم كه در لباس مربیگری بتوانم با تیم ایران روی سكوی قهرمانی ظاهر شوم. هنگامی كه در سال ۲۰۰۴ مسابقات جوانان آسیا در دو سویم مربیان چین و كره قرار گرفتند، از شوق در پوست خود نمی گنجیدم. همیشه به دنبال تحول بودم و از اینكه به كشورهای عربی می بازیم ناراحت بودم. هنوز هم دوست دارم با تیم جوانان یك بار دیگر آن خاطرات خوب را تكرار كنم. مطمئن هستم با كار و تلاش می توان آرزوها را جامه عمل پوشید. جالب آنكه هرگز در تیم من از بازیكنان صغر سنی خبری نبود.
●چگونه می توان از مشغله فدراسیون كاست؟
- تشكیل اتحادیه باشگاه ها یكی از راه هاست. ایجاد سازمان لیگ كه می تواند با هماهنگی فدراسیون در زمینه قوانین، جذب بازیكن و برگزاری مسابقات از بار فعالیت سنگین فدراسیون بكاهد و دست آنها را برای تصمیم گیری های مهم و سیاستگذاری كلان باز بگذارد. چه بخواهیم، چه نخواهیم، مطمئنا در سال های آینده این اتفاق خواهد افتاد.البته در تمامی این تصمیم گیری ها فدراسیون جدا از نظارت از حق «وتو» هم می تواند برخوردار باشد. این حرف شاید در حال حاضر حرف سنگینی باشد، اما همانگونه كه در سایر رشته های ورزشی اتفاق افتاد، این امر در سال های آینده رنگ تحقق به خود خواهد گرفت. فدراسیون هم اكنون سخت درگیر آماده سازی تیم ها برای مسابقات مختلف بین المللی است و مشغله زیاد دست و پای مسئولان بسكتبال را برای بهبود كیفی این ورزش بسته است.
● استقبال سرمایه گذاران در سال های اخیر در بسكتبال چگونه بود؟
- به نظر من باید دست سرمایه گذاران را در ورزش و در بسكتبال باز گذاشت و به آنان اختیار داد كه خودشان با اتخاذ قوانین به یك نقطه مشترك برسند. در چنین فضایی هم بسكتبال رشد خواهد كرد و هم باشگاه ها شكل واقعی به خود خواهند گرفت. سرمایه گذاری در بسكتبال نباید باعث نابودی باشگاه ها شود بلكه باید با قوانین صحیح و با كمك اتحادیه به آن جهت داد.
● هم اكنون مربیان ایرانی چگونه با دانش روز حركت می كنند؟
- البته چند كلینیك مربیگری در سال های اخیر تشكیل شد، اما الان NBA، اینترنت و از خود فیبا (FIBA) می توان اطلاعات لازم را گرفت. من خودم فقط به گذشته اكتفا نمی كنم، اكنون با چند كلیدواژه می توان با ایمیل و برقراری ارتباط با مربیان بزرگ از آنان كمك گرفت.
● آیا شما دوست نداری با كار در كنار تیم های مطرح جهان، از نزدیك با ریزه كاری مربیگری آشنا شوی؟
- چرا، سال گذشته با كمك سعید ارمغانی قرار بود در كلینیك ویژه مربیگری در صربستان شركت كنم كه به لحاظ مشغله در باشگاه ممكن نشد.البته بیكار ننشستم، مكاتباتی با تیم های خارجی داشتم كه در حال بررسی سابقه من هستند كه اگر بتوانم ۳۰ تا ۴۰ روز در كنار آنها بگذرانم. یا به عنوان مربی تمرینی یا اگر نشد به عنوان یك مشاهده كننده مجوز لازم را بگیرم.
● به عنوان یك مربی باتجربه برای بهبود و ارتقای كیفیت لیگ برتر چه پیشنهادی داری؟
- ابتدا باید سقف تیم های شركت كننده را كاهش داد؛ علت هم دارد، تیم هایی كه سرمایه گذاری بیشتری كرده و بازیكنان بهتری گرفته اند با تیم هایی كه در این زمینه سرمایه گذاری كمتری كرده و بازیكنان به نسبت ضعیف تری گرفته اند حضورشان در یك دسته حاصلی جز سرخوردگی نخواهد داشت و ایجاد انگیزه چندانی هم در نزد تیم ها مشاهده نخواهد شد. از برخورد تیم های بزرگ با بازیكنان خارجی و بازیكنان برجسته داخلی با تیم هایی كه با هزینه تربیت بدنی و بازیكنان داخلی متوسط شكل گرفته اند هیچ عایدی نصیب بسكتبال نمی شود.با این اقدام هم زمان را هدر نخواهیم داد و هم از بعد مسافت طولانی و خستگی مفرط تیم ها كاسته خواهد شد. طبقه بندی تیم ها برای ایجاد انگیزه بیشتر باید حتماً مورد توجه برنامه ریزان لیگ قرار گیرد و به بهانه پوشش دادن تمام مناطق كشور فرصت لازم حضور در تورنمنت های معتبر و استراحت بیشتر را از تیم های بزرگ سلب نكنیم. به عنوان مثال در لیگ برتر اردن ۶ تیم و در لیگ برتر لبنان ۸ تیم حضور دارند.هم اكنون تورنمنت های معتبر همه ساله در منطقه انجام می شود كه تیم های مطرح ما به دلیل درگیری طولانی با لیگ جواب منفی به دعوت ها می دهند.
●این اقدام به سود بسكتبال ملی ایران هم خواهد بود؟
- بله، چرا كه زمان بیشتری برای حضور مقطعی نفرات ملی پوش فراهم می شود و همواره تیم های ملی در شرایط خوب قرار خواهند گرفت.
●آیا تقویم بازیهای باشگاهی ما منطبق بر تقویم فدراسیون جهانی و آسیایی است؟
- خیر، ما باید حتماً این انطباق را به وجود بیاوریم، اگر با تقویم فدراسیون جهانی نشد، حداقل با تقویم بسكتبال منطقه خود حركت كنیم. چرا كه در حال حاضر كشورهای عربی سكاندار بسكتبال منطقه هستند و آنها حتی ۶ ماه به گونه ای برنامه ریزی می كنند كه بتوانند در همه بازیها حاضر باشند و ۶ ماه دیگر را فرصت بازیابی و تمرین برای تیم ها قرار می دهند. اكنون تیم های ما اصلاً چنین شرایطی را دارا نمی باشند.
● برای جذب بازیكنان خارجی چه پیشنهادی داری؟
- اعتقاد به ایجاد یك گروه كارشناسی داریم، اگر اتحادیه باشگاه ها داشته باشیم چه بهتر. اگر دوهزار دلار دستمزد به بازیكن خارجی می دهیم به همان نسبت بتوانند به بسكتبال ما فایده برسانند.

علی شاكری

منبع : روزنامه همشهری