ناتو در مسیر انشعاب

پس از جنگ دوم جهانی آمریکا با نام مقابله با کمونیسم و سلطه گری شوروی سابق بر عرصه بین الملل، تلا‌ش کرد تا ائتلا‌فی نظامی را با اروپا تشکیل دهد.
در این چارچوب آنها پیمان آتلا‌نتیک شمالی <ناتو> را تاسیس کردند تا ضمن اعلا‌م اتحاد به اجرای اهداف خود در برابر شوروی و در نهایت عرصه بین الملل بپردازند. پس از فروپاشی شوروی سابق، ناتو فرصت یافت تا به عنوان قدرتمندترین نیروی حاضر در جهان، به حیات خود ادامه داده و حتی به توسعه مرزهای خود بپردازد چنانکه این اتحادیه اکنون ۲۶ عضو دارد. بررسی کارنامه ناتو نشان می‌دهد که اعضای این اتحادیه تا پیش از جنگ افغانستان در سال ۲۰۰۱ با اتحادی خاص در جهت توسعه طلبی در جهان گام برداشته‌اند چنانکه حتی تلا‌ش کرده‌اند تا با کنار نهادن سازمان ملل خود را تنها بازیگر برای تامین امنیت بین الملل معرفی کنند.
پس از جنگ افغانستان و گرفتار شدن ناتو در این کشور به مرور تغییراتی در نگرش‌های اعضای ناتو معرفی کنند. پس از جنگ افغانستان و گرفتار شدن ناتو در این کشور به مرور تغییراتی در نگرش‌های اعضای ناتو مشاهده می‌شود چنانکه در جنگ عراق ۲۰۰۳ بسیاری از اعضای ناتو پذیرش حضور در جنگ خودداری کرده و در کنار آمریکا قرار نگرفتند. اکنون پس از ۷ سال که از جنگ افغانستان می‌گذرد این اختلا‌فها چنان نمود پیدا کرده که علنا اعضای ناتو از پذیرش درخواست آمریکا برای اعزام نیروهای بیشتر به افغانستان خودداری کرده و بر پایان جنگ تاکید دارند.
اختلا‌ف میان دو سوی پیمان آتلا‌نتیک شمالی یعنی آمریکا و اروپا به همین جا ختم نمی‌شود چرا که اروپایی‌ها تلا‌ش‌هایی را برای خروج از سلطه نظامی آمریکا بر خود آغاز کرده‌اند و خواستار تشکیل ارتش واحد اروپایی شده‌اند. در بررسی کارنامه ناتو می‌توان گفت که اروپایی‌ها هرچند منافع بسیاری را در قالب ناتو تامین کرده‌اند و همچنان نیز به توسعه طلبی ادامه می‌دهند اما در نهایت به این نتیجه رسیده‌اند که سیاست آمریکا سیاست سلطه و استعمار در قالب پیمان دفاعی است که صرفا هزینه‌های مالی و انسانی برای آنها به همراه دارد.
اروپایی‌ها در سالهای اخیر با حضور در جنگ افغانستان نه تنها دستاوردی نداشته‌اند، بلکه هزینه‌های سنگین مالی و انسانی را متحمل شده‌اند که نتیجه آن بحران اقتصادی و نیز تخریب وجهه جهانی این کشورها است. براین اساس سیاست اعضای ناتو به دوری از آمریکا و رسیدن به استقلا‌ل نظامی استوار گردیده است هرچند کشورهای مذکور همچنان توانایی رسیدن به چنین استقلا‌لی را ندارند و از سوی دیگر همچنان برخی اهداف خود را در قالب ناتو جست و جو می‌کنند. با تمام این تفاسیر ناتو اکنون با شکاف و انشعاباتی مواجه شده که می‌تواند بر آینده آن و سیاستهای آمریکا تاثیرگذار باشد به ویژه اینکه اروپا به رغم اختلا‌فهای گذشته در مسیر بهبود مناسبات با روسیه قرار گرفته که به سست شدن پایه‌های قدرت ناتو منجر می‌شود هرچند آمریکا همچنان با نام تروریسم و امنیت دسته جمعی برای حفظ اتحاد اعضای ناتو در چارچوب منافع خود فعالیت می‌کند.

‌فرامرز اصغری

منبع : روزنامه سیاست روز