انتخاب سوخت مناسب برای موتورهای دیزل

کیفیت سوخت نقش مهمی در کارکرد درست، افزایش طول عمر و کنترل انتشار آلاینده ها در موتورهای دیزل دارد. به طور کلی موتورهای دیزلی که با استاندارد ASTM-D۹۷۵ مطابقت داشته باشند عملکرد قابل قبولی دارند. البته سوختی که مورد استفاده قرارمی گیرد باید تمیز، پایدار و تصفیه شده بوده و خورندگی نداشته باشد.
در مقاله زیر تلاش شده است ویژگی های سوخت مناسب برای موتورهای دیزل تشریح شود.
● میزان گوگرد موجود در سوخت
گوگرد موجود در سوخت باید به اندازه ای کم باشد که موجب سایش زود هنگام رینگهای پیستون و جداره سیلندر نشود و حداقل مقدار دی اکسید گوگرد را هم از طریق اگزوز دفع کند.
میزان ناچیز گوگرد در سوخت قابل چشم پوشی است ولی باید توجه داشت که همین مقدار کم هم می تواند باعث خوردگی و آسیب دیدگی موتور شود.
هر گاه از سوختی استفاده می کنید که بیشتر از۰/۵ درصد جرمی گوگرد دارد باید دفعات تعویض روغن را زیادتر کنید.
موتورهای دیزلی که در شاهراههای ایالات متحده حرکت می کنند باید ذرات معلقی که از اگزوز آنها خارج می شود کمتر از۰/۱ گرم به ازای هر اسب بخار باشد. به منظور فراهم سازی چنین شرایطی میزان گوگرد موجود در سوخت نباید بیشتر از۰/۵ درصد باشد و درخارج از شاهراهها نباید بیشتر از۰/۵ درصد باشد. این نوع سوخت با برچسب ترمز مشخص شده است. کم بودن میزان گوگرد سوخت سبب می شود که دفعات تعویض روغن و فیلتر کمتر شود.
● کار کردن در شرایط هوای سرد
سوخت دیزل در هنگامی که هوا سرد است تشکیل کریستالهای مومی شکلی را می دهد که می تواند سبب مسدود شدن فیلتر سوخت و اختلال در سوخت رسانی شود. برای جلوگیری از این مشکل راه حل های متفاوتی ارایه شده است.
بعضی ها از سوختی که به همین منظور، تصفیه اضافی شده است، استفاده می کنند و برخی نیز افزودنی هایی به سوخت اضافه می کنند مانند اضافه کردن نفت سفید به گازوئیل که موجب بهتر شدن درجه ابری بودن سوخت (Cloud Point Temperatures) می شود. ولی این مسئله سبب می شود که سوختی سبک تر با ارزش حرارتی پایین تری بوجود آید و توان بدست آمده از موتور کم شود. همچنین میزان هزینه به ازای مسافت طی شده (Mileage) را هم افزایش می دهد.
● تمیز بودن سوخت
سوخت باید تمیز و عاری از هر گونه آلاینده ای باشد. محل نگهداری سوخت و مخزن سوخت را باید مرتب مورد بازرسی قرار داد تا عاری از قطرات آب و ذرات آلاینده و رسوبات باشد. ناپایداری سوخت سبب تشکیل لجن و لعاب (Varnish) در مخزن سوخت می شود.در صورتی که سوخت دیزل را در سایت نگهداری می کنید نکات زیر را باید رعایت کنید.
۱) از مخازن فولادی گالوانیزه شده برای نگهداری سوخت و اتصالات آن استفاده نکنید چون بین سوخت و روی موجود در گالوانیزه واکنش شیمیایی صورت می گیرد و سبب مسدود شدن فیلتر ها و صدمه به موتور می شود.
۲) برای جلوگیری از ورود آب و باران به داخل مخزن حتماً سرپوش مطمئن برای آن در نظر بگیرید.
۳) اطراف مخزن و روزنه های آن را تمیز نگهدارید.
۴) مخزن را طوری قرار دهید که کمی به سمت عقب و محل تخلیه زیرین آن شیب داشته باشد این کار باعث می شود که تخلیه آب و رسوبات داخل مخزن راحت تر صورت گیرد.
۵) با پرنگه داشتن مخزن در بیشتر مواقع، از تشکیل قطرات آب در داخل مخزن جلوگیری کنید. (این موضوع به ویژه در مناطقی از جنوب کشور که در اواخر تابستان و پاییز هوا شرجی است دارای اهمیت بوده و در صورتی كه فضای بالای مخزن سوخت خالی باشد امكان نفوذ بخار آب و تشکیل قطرات آب در آن وجود دارد)
۶) همواره بعد از پر کردن مخزن سوخت، مدتی صبر کنید تا ذرات احتمالی موجود در آن رسوب کند سپس از این مخزن برای پر کردن باک دستگاهها استفاده کنید.
● آلودگی سوخت
دربیشتر اوقات آلودگی موجود در سوخت به هنگام جابه جایی نامناسب آن اتفاق می افتد بیشتر این آلاینده ها عبارتند از آب، ذرات غبار و ذرات ناشی از رشد میکربی (Microbial Growth) که موجب تشکیل لجن سیاه (Black Slime) می شوند. ناپایداری سوخت و نگهداری آن به مدت طولانی هم می تواند سبب رسوب لعاب (Varnish) درمخزن شود. بهترین روش استفاده از سوخت های با کیفیت بالا، نگهداری آن در مخازن تمیز است.
● افزودنی های سوخت دیزل
بعضی از سوخت های دیزل با مواد افزودنی همراه هستند که با نام سوخت ممتاز و نظایر آن و با قیمتی گرانتر فروخته می شوند. به طور کلی موتورهای دیزل نیاز چندانی به این گونه سوخت های خاص ندارند ولی این به خواست مشتری و صلاحدید او بستگی دارد که از این سوختها استفاده کند یا نه.
استفاده ازمواد افزودنی در سوختها به ویژه در مناطقی مانند ایران که کیفیت سوخت و گازوئیل پایین است مفید است. در ایران میزان گوگرد موجود در گازوئیل بسیار بالاست و بهترین نوع گازوییلی که در ایران تولید می شود حاوی ۵۰۰ ppm گوگرد است.( بیشتر گازوئیل تولیدی حتی بیش از این مقدار گوگرد دارد) در صورت که میزان مجاز آن طبق قوانین زیست محیطی اتحادیه اروپا پایین تر از میزان ۵۰۰ ppm است. به همین دلیل بیشتر ساییدگی موتور ناشی از گوگرد بالایی است که در سوخت وجود دارد.
● اثر افزودنی هایی که توسط مصرف کننده به سوخت دیزل اضافه می شوند عبارتند از:
▪ کاهش تشکیل رسوب بر روی نازلهای انژکتور.
▪ بهینه کردن بازدهی سوخت.
▪ افزایش میزان ستان از۲ به۵ (هیدروکربنی با فرمول C۱۶H۳۴ ).
▪ بهبود وضعیت احتراق در هنگام سرد بودن موتور و قبل از گرم شدن کامل آن.
▪ کم کردن زمان تاخیر احتراق.
▪ کاهش ضربه در موتور، سروصدا، احتراق ناقص و وارد آمدن شوک به موتور که سبب کاهش عمر موتور و ساییدگی آن می شود.
▪ باعث کار کردن آرام تر و یکنواخت تر موتور می شود و عمر آن را طولانی تر می کند.
▪ از تشکیل زنگ در سیستم توزیع سوخت موتور و مخزن ذخیره آن جلوگیری می کند.
▪ پایداری سوخت در برابر اکسید شدن را بیشتر می کند.
▪ تحمل موتور در برابر وجود آب را بیشتر می کند.
▪ احتراق سریع تر و كاملتری را ایجاد می كند.
▪ میزان انتشار اکسیدهای نیتروژن، مونواکسیدکربن، هیدروکربن و ذرات معلق(دود سیاه و دوده) را کاهش می دهد.
▪ پایین بودن نقطه ریزش گازوئیل و مشخصه روان بودن آن در حالت سرد را بهبود می بخشد.
▪ با انواع سوخت های مورد استفاده در دیزل و اجزای مختلف موتور سازگار است.

نویسنده: رضا زحمتكش

منبع : ماهنامه نفت پارس