جاده‌ها را دریابیم

حوادث جاده‌ای در ایران یکی از بالا‌ترین ارقام مرگ و میر را در خطوط جاده‌ای در دنیا دارد. به گونه‌ای که براساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی ایران وضعیتی بحرانی و خطرناک دارد. جاده‌های ایران شبیه آلت‌های مرگبار شده است. آمار کشته‌شدگان جاده‌ای در ایران از آمار بسیاری از جنگ‌های منطقه‌ای بیشتر بوده است.
این آمار بسیار تکان‌دهنده و عبرت‌آموز است. اگر امروز تعداد کشته‌های جنگی آمریکا و عراق را با مجموع کشته‌شدگان جاده‌ای ایران مقایسه نماییم، بعید است فاصله ارقام کشته‌شدگان عراقی با آمار تلفات جاده‌ای در ایران تفاوت فاحش و آشکاری داشته باشد.
از حق نباید گذشت که با وجود این واقعیت تلخ، تلا‌ش‌های فراوانی از سوی مقامات ذیربط برای حل این معضل ملی صورت پذیرفته، اما حجم فاجعه در برابر اقدامات انجام‌شده بسیار بالا‌تر و تعیین‌کننده‌تر است.
بخشی از مشکل به فرهنگ رانندگی در ایران برمی‌گردد. ایرانیان در حالی که در موقع پیاده‌روی جهت عبور از مدخلی ده‌ها بار به یکدیگر تعارف می‌کنند، در هنگام رانندگی، به میر‌غضب‌هایی بداخلا‌ق و بی‌گذشت بدل می‌شوند. قوانین توسط رانندگان ایرانی به‌راحتی زیر پا گذاشته می‌شود. برخی از قوانین، متناسب با فضای سال‌های اخیر اصلا‌ح نشده است. مثلا‌ وضعیت سرعت، ترافیک، امنیت خودروها و تعامل پلیس همگی از مواردی هستند که نیازمند بازنگری بنیادینی هستند. اخلا‌ق اجتماعی و انضباط عمومی در بین رانندگان ایرانی به کالا‌یی کمیاب بدل شده است. این دو عامل خود سبب افزایش تنش، عصبیت و عدم دقت در رانندگی و سهل‌‌انگاری در حفظ جان خلا‌یق شده است.
استاندارد تولید اتومبیل‌های ایمن در جاده‌ها از سوی شرکت‌های خودروسازی وطنی مراعات نمی‌شود. بسیاری از خودروهای ساخت داخل از کیفیت نامناسبی برخوردارند. فقدان ترمزهای ضدقفل و کیسه‌های هوا برای حفظ سرنشینان در اتومبیل‌های ارزان‌قیمت و فقدان امنیت‌جانی در آنها خود از عوامل بالا‌ بودن جرح و قتل جاده‌ای است.
جاده‌ها در ایران معضل دیگری هستند که بودجه فراوانی برای اصلا‌ح آنها نیاز است. بسیاری از گذرگاه‌ها، پیچ‌ها و تنگه‌ها و معابر جاده‌ای از مناطق خطرخیز هستند. علی‌رغم تلا‌ش‌های اندک وزارت راه و ترابری تا رسیدن به وضعیت ایده‌آل فاصله طولا‌نی و بلندی داریم.
سن رانندگی برای خودروهای سنگین کاهش یافته است. رانندگان جوان این خودروها یا کم‌حوصله، یا پرکار و یا گاها در معرض مصرف مواد افیونی هستند. در کنار عوامل مذکور عدم کنترل دقیق ساعات رانندگی در جاده‌ها به کاهش ضریب امنیت منجر می‌شود. در برخی موارد رفتار پلیس به جای آنکه موید مفهوم راهنمایی و رانندگی باشد به چیزی شبیه مچ‌گیری، لجبازی و تنبیه غیرمنطقی رانندگان منجر شده، ضریب عصبیت در جاده‌ها و افزایش خطر را سبب می‌شود.
در کنار تمام این عوامل باید از یاد نبرد که دولت وظیفه دارد ستادی کارآمد جهت بررسی عوامل بحرانی جاده‌ای و اختصاص بودجه‌های مناسب با استفاده از بخش خصوصی را در دستورکار خود قرار دهد.کشور ایران پهناور است. بدیهی است دولت قادر به اصلا‌ح تمامی نواقص موجود به‌تنهایی نخواهد بود. بهترین کار در این میان کمک و بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای مقابله با این خطرات است.—در کنار عوامل برشمرده شده نقش رسانه‌های دیداری و شنیداری در کنار رسانه‌های مکتوب از جهت ارتقای آگاهی‌ها و آموزش‌های عمومی بسیار موثر است، در غیر این صورت ایران به کشوری بدل خواهد شد که اتومبیل‌ها و جاده‌هایش بیش از بمب‌های تروریستی در عراق، از مردم ایران قربانی خواهد گرفت.‌

منبع : روزنامه اعتماد ملی