از اسب افتادگان

علی همت محمودنژاد، مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان ایران است. در خلال چند سالی كه از تأسیس این انجمن می گذرد، وی توانسته است با فعالیت های گسترده، مشكلات و مسائل معلولان كشور را در سطح رسانه ها، دستگاه های اجرایی و نهادهای قانونگذاری مطرح و راهكارهایی برای تسهیل وضعیت زندگی معلولان ارائه كند. موفقیت نسبی این فعالیت ها در حالی است كه اصولاً سازمان های غیردولتی به خصوصی مراكز پیگیری كننده حقوق معلولان در این راه با موانع زیادی روبه رو هستند. این فعال حقوق معلولان بخشی از فعالیت های انجمن را تشریح می كند.
●به عنوان شروع از فرهنگ بگویید. فكر می كنید دید جامعه نسبت به معلول و معلولیت چگونه است. آیا این دید در حال بهبود است یا خیر؟
- خیر. متأسفانه در كشور ما با اینكه زمینه های فرهنگی و دینی وجود دارد و ما به این باورها اعتقاد داریم، معلولان جایگاه اصلی خود را ندارند و به آنها به عنوان شهروند درجه ۲ نگاه می شود و با اینكه مانند سایر همشهریان عوارض و مالیات خود را پرداخت می كنند مانند آنها از حقوق اجتماعی برخوردار نیستند.همه شهروندان از اتوبوس و مترو به راحتی استفاده می كنند، اما استفاده از این وسایل برای معلولان امكان پذیر نیست. پس به نوعی می توان گفت معلولان از حقوق اجتماعی خود برخوردار نیستند و عملاً آنها را شهروند درجه دو به حساب می آورند. وقتی در دولت ما حتی وزارتخانه ها و سازمان ها حاضر نیستند قانون ۳درصد استخدام معلولان را رعایت كنند پس شهروند درجه دو یعنی چه، همین الان كه من با شما مصاحبه می كنم دختر خانمی از مشهد تماس گرفتند و گفتند كه در شهرداری مشهد مشغول به كار هستند و به خاطر معلولیتی كه دارند مانع از كار ایشان شده اند. این از نظر فرهنگی، ولی آنچه كه می شود به آن امیدوار بود این است كه با تصویب قانون جامع حمایت از حقوق معلولان و خودباوری كه در معلولان به خصوص معلولان تحصیلكرده وجود دارد. مثلاً همین كه شما به عنوان یك خبرنگار معلول تشریف آوردید این نشان می دهد كه معلولان به خودباروی رسیده و به دنبال جایگاه خود در جامعه هستند و من به این گونه حركت ها در جهت فرهنگ سازی برای معلولان خوش بین هستم و ناگفته نماند دراین زمینه خود معلولان باید گام اصلی را بردارند، مثلاً شما به عنوان یك خبرنگار معلول و من به عنوان یك مسئول در سازمان های غیردولتی و كسانی كه اهل علم هستند چه با قلمشان و چه با قدمشان در این عرصه تلاش می كنند و همه ما باید در جامعه این نكته را جا بیندازیم كه ما معلولان از اصل افتادگان نیستیم، بلكه از اسب افتادگانیم، در صورتی كه جامعه به ما طوری نگاه می كند كه گویا از اصل افتادگانیم، ولی در حقیقت این طور نیست.
●درباره انجمن و چگونگی تأسیس آن توضیح دهید؟
حدود سال ۸۲ جمعی از معلولان نخبه كه تحصیلات عالی دارند دور هم جمع شدند كه می خواستند در جهت امور معلولان گام بردارند ما شنیدیم كه قانونی در زمینه معلولان تصویب شده، ولی دولت آن را به صورت لایحه رد كرده، دور هم جمع شدیم و با تأسیس انجمن دفاع توانستیم این قانون را به صورت طرح در مجلس مطرح كنیم.این قانون در ۱۶ ماده در ۱۶/۲/۸۳ كه بیشتر به وضعیت اقتصادی ومعیشتی معلولان توجه دارد تصویب شد و با همكاری هایی كه با دفتر ریاست جمهوری و سایر ارگان ها صورت گرفت، دستور تشكیل شورای عالی دفاع از حقوق معلولان را از رئیس جمهوری گرفتیم و با رایزنی هایی بامجمع تشخیص مصلحت نظام توانستیم دستور تدوین چشم انداز ۲۰ ساله معلولان ایران را اخذ كنیم. این همه فعالیت یعنی یك گام به جلو، یعنی ما به خودباوری رسیده ایم، یعنی انجمن دفاع از حقوق معلولان ایران به هیچ وجه حاضر نیست از منافع كلان معلولان چشم پوشی كند و از نظر فرهنگ سازی اردوهای كلانی داریم. از قبیل اعزام معلولان به مكه مكرمه برای دومین بار، اعزام كاروان های ۵۰۰ نفره معلولان به مشهد و سایر مناطق تفریحی كشور كه ما در این حركت های دسته جمعی می خواهیم افكار جامعه را به این سمت سوق دهیم كه ما هم حق داریم.
● درباره دفاع از حقوق معلولان بگویید. در این زمینه چه اقداماتی انجام داده اید و چه هماهنگی هایی با دولت صورت گرفته است؟
- ما قانون را تصویب كردیم.
● این قانون كه بود!
- نه نبود ما قانون را تصویب كردیم و شورای عالی آن را تشكیل دادیم و چشم انداز ۲۰ساله را تدوین كردیم. ما وزیر رفاه را مجبور كردیم كه هر دو ماه یك بار با سازمان های غیردولتی معلولان جلسه داشته باشد. همه اینها یعنی دفاع از حقوق معلولان. ما یك سازمان غیردولتی هستیم و از نظر مالی دستمان خالی است، ولی از نظر روحی و فكری می توانیم به معلولان كمك كنیم و سال گذشته براساس قانون جامع، ۸۳۰۰ نفر را رایگان در دانشگاه آزاد ثبت نام كردند. الان هر معلولی به دفتر انجمن مراجعه كند برای گرفتن بلیت نیم بهای هواپیما معرفی می شود و هر معلولی بخواهد به محاكم قضایی شكایت كند ما به او وكیل رایگان می دهیم و با پیگیری در شهرداری تهران توانستیم كمیته مناسب سازی شهر تهران را دایر كنیم و حتی رئیس آن را خودمان پیشنهاد داده ایم و طی یك توافق ضمنی با كارشناسان ارشد برج میلاد قرار شد از طبقه اول برج میلاد تا آخر آن برای معلولان مناسب سازی شود، الان معاون فنی شهرداری تهران مصوب كرده كه هیچ ساختمانی نمی تواند پایان كار بگیرد مگر اینكه امضای ما را داشته باشد.
● برنامه های آینده انجمن چیست؟
- برنامه های ما در گذشته، حال و آینده همه یك هدف دارند و آن دفاع ازحقوق معلولان است. نكته دیگر در زمینه فعالیت، توافق با وزارت فناوری اطلاعات است كه قرار است تمام دفاتر ما را در سراسر كشور برای آموزش IT و تجارت الكترونیكی به معلولان، مجهز كند و در دراز مدت برای معیشت معلولان به دنبال تجارت الكترونیكی هستیم، چون معلولان از اهرم و ماهیچه فیزیكی برخوردار نیستند و در عوض تفكر بالایی دارند، لذا تجارت الكترونیكی عرصه خوبی برای مانور آنهاست. پس كارعمده ما در این فرهنگ سازی برای تجارت الكترونیكی معلولان است. ما حدود ۱۲ كمیته داریم، ورزش، بانوان، حقوقی، جانبازان و... كه فعالیت های خود را در زمینه معلولان دنبال می كنند.
● وحدت معلولان را چطور می بینید و برای وحدت بیشتر این قشر چه راهكارهایی توصیه می كنید؟
- من فكر می كنم معلولان ایران وحدت آن چنانی نداشته اند و متأسفانه از ماست كه بر ماست ما چون قطرات پراكنده هستیم و چون مثل دریا جمع نشده ایم، نتوانستیم موفق شویم. ما با انگیزه ایجاد وحدت بین انجمن ها این انجمن را تأسیس كردیم. هر معلول با هر معلولیتی كه داشته باشد ما به او خدمات می دهیم و هیچ محدودیتی نداریم. شما می دانید انجمن های تخصصی نابینایان و ناشنوایان و... در كشور وجود دارد و ما تنها انجمن عام هستیم و ما سعی می كنیم محوریت بین انجمن های دیگر را برقرار كنیم.
●آیا در مورد كنوانسیون حقوق معلولان كه اكنون در دستور كار مجمع عمومی سازمان ملل قرار دارد، فعالیتی انجام داده اید؟
- ما با همكاری كمیسیون حقوق بشر اسلامی دو نشست تخصصی در این زمینه برگزار كردیم. در این نشست ها بنده دیدگاه انجمن را در این زمینه به تفصیل بیان كردم. اكنون در حال رایزنی با مجلس شورای اسلامی هستیم تا كشورمان جزو نخستین كشورهای پذیرنده كنوانسیون باشد. تصویب قانون جامع معلولان در واقع بستر را برای پیوستن ایران به این كنوانسیون فراهم آورده است.
نشانی انجمن دفاع از حقوق معلولین ایران: تهران- خیابان كمیل- بین پمپ بنزین و پل نواب- پلاك ۱۳۴تلفن: [phone]

سیدمحسن حسینی طاها

منبع : روزنامه همشهری