حکومت مداری خوب با دولت الکترونیکی

● تعاریف دولت الكترونیكی
با توجه به مطالب ارایه شده می توان تعاریف مختلفی از دولت الكترونیكی ارایه داد كه نمونه های زیر مواردی از آنهاست:
۱) دولت الكترونیك روشی برای دولت ها به منظور استفاده از فناوری های جدید است تا امكانات لازم برای دسترسی مناسب به اطلاعات مورد نیاز و خدمات دولتی و ارایه فرصت های یكسان برای شهروندان در فرآیندها و نهادهای مدنی را فراهم كند.
۲) دولت الكترونیكی آغاز دوران مجازی (cyber time) یا موج چهارم است.
۳) دولت الكترونیك یعنی كاربرد شبكه وب جهانی (world wide web) از سوی سازمان ها و ادارات دولتی به منظور ارایه خدمات به مشتریان.
۴) مفهوم دولت الكترونیك به معنای استفاده سهل و آسان از فناوری اطلاعات (IT) به منظور توزیع خدمات دولتی بدون واسطه به مشتری و در طول شبانه روز (۳۶۵ * ۲۴ * ۷) است.
● موانع شكل گیری دولت الكترونیكی
در راه شكل گیری و ایجاد دولت الكترونیكی موانعی وجود دارد كه به شرح زیر است:
۱) حمایت نكردن مدیران ارشد سازمانی از شكل گیری دولت الكترونیكی
۲) احساس نكردن نیاز به تشكیل دولت الكترونیكی
۳) هزینه های سنگین راه اندازی چنین دولتی مشتمل بر هزینه های ایجاد، نگهداری و توسعه شبكه ها و پایگاه های اطلاع رسانی در سطح كشور
۴) كمبود نیروهای متخصص در رشته فناوری اطلاعات و ارتباطات
۵) چگونگی ارایه اطلاعات درخواستی مشتریان به صورت قابل دسترس برای آنها
۶) توانایی نداشتن در مرزبندی اطلاعات محرمانه و غیرمحرمانه
۷) مشكلات مربوط به حفاظت از اطلاعات شخصی افراد و سازمان ها
۸) راهكارهای دسترسی كاربران به دولت الكترونیك
۹) كمبود سواد رایانه ای در مورد كاربران
۱۰) مشكلات تحلیل و مهندسی مجدد اطلاعات سازمان ها به منظور الكترونیكی كردن دولت
● ساختار دولت الكترونیك
ستون اصلی دولت الكترونیكی رابطه ای است كه با شهروندان، شركت ها، كاركنان و موسسات دولتی برقرار می شود و این ارتباطات است كه روح دولت الكترونیك را تشكیل می دهد.
دولت الكترونیك برای خدمات دهی به شهروندان، واحدهای خصوصی و شركت های دولتی دیگر از كانال های مختلفی استفاده می كند كه خود به روابطی میان دولت و سایر اركان جامعه منتهی می شود كه در گروه های زیر دسته بندی می شود:
▪ government to Business) G۲B): رابطه ای كه میان دولت و شركت های خصوصی برقرار می شود كه در آن دولت سرویسی را به آن سازمان ارایه می دهد، مانند ارایه مجوز و گواهینامه ها، انجام خرید و فروش كالاها و خدمات و غیره.
▪ government to citizen) G۲C): رابطه دولت با شهروندان كه در این رابطه دولت خدماتی را به شهروندان ارایه می دهد، در این نوع رابطه دولت سرویس های درخواستی شهروندان را به صورت رایگان روی شبكه قرار می دهد.
▪ citizen to government) C۲G): ارتباطی میان دولت و مردم كه در آن شهروندان اطلاعاتی را به دولت ارایه می دهند، به عنوان نمونه ای كاربردی می توان به انتخابات الكترونیكی اشاره كرد.
▪ government to government) G۲G):
رابطه ای درون سازمانی میان ادارات دولتی و یا میان دولت های مختلف كه در آن هر یك از سازمان ها یا دولت ها اقدام به ارایه سرویس می كنند و یا روابطی را بر روی شبكه جهانی به وجود آورند.
▪ government to Employer) G۲E):
رابطه میان دولت و كارمندانش است كه شامل سرویس هایی است كه دررابطه با شغل كارمندان بر روی شبكه جهانی در اختیار آنها قرار می گیرد. این سرویس ها شامل امور مالیاتی، حقوقی و مالی است. رسیدگی به عملكرد پرسنل و ارتباطات درون سازمانی در جهت كاهش بوروكراسی های بی مورد اداری و جلوگیری از اتلاف زمان و افزایش بهره وری در سازمان نیز از مصادیق G۲E است.
● جایگاه ایران در دولت الكترونیكی
دولت الكترونیك در ایران دارای متولی مستقلی نیست، اما در بعضی زمینه ها فعال است. نزدیك به هزار سایت دولتی ایرانی فعال است كه با وجود همه كاستی ها و نقص هایی كه دارند بخشی از بار دولت الكترونیكی را بر دوش می كشند. دفاتر مختلف دولت الكترونیك كه در شهرهای مختلف راه اندازی شده است، خدمات و سرویس هایی هر چند محدود به شهروندان ارایه می دهند. اعطای وام ها و تسهیلاتی از طریق طرح تكفا به سازمان ها و شركت های خصوصی در حوزه IT تأثیر مستقیمی در گسترش دولت الكترونیكی در ایران خواهد داشت. اما این تلاش ها در گستره جهانی تلاشی اندك به حساب می آید. مراحل تكامل دولت الكترونیك در روند گسترش سرویس هایی كه دولت الكترونیك به جامعه ارایه می دهد، دولت باید از مراحل مختلفی عبور كند كه این مراحل در چهار بخش زیر تقسیم بندی می شود:
۱) به وجود آمدن web site دولتی كه شامل اطلاعاتی در مورد سازمان های مختلف است.
۲) ایجاد web site های دولتی كه شامل سازمان ها در یك محیط تعاملی هستند.
۳) ایجاد web site هایی كه به سرویس گیرندگان این اجازه را می دهند كه بتوانند به اطلاعات شخصی مورد نیاز دست یابند.
۴) گسترش web siteها و شبكه هایی كه دائماً به شهروندان خدمات ارایه می دهند و شامل سازمان های زیادی هستند كه توسط این شبكه به یكدیگر متصل شده اند.
● مزایای دولت الكترونیك
دولت الكترونیك امكانات فراوانی را برای تحقق حكومت مداری خوب فراهم می كند و با به كارگیری فناوری های جدید به بهبود فرایندهای ارایه خدمات عمومی، تسریع ارایه خدمات، پاسخگوتر شدن دولت، شفافیت اطلاعات، كاهش فاصله میان مردم و دولت، مشاركت شهروندان در تصمیم گیری های عمومی، گسترش عدالت اجتماعی از طریق فرصت های برابر برای افراد، ارتباط مستقیم با مقام های دولتی، صرفه جویی در زمان،حمل و نقل، ساعات كار، هزینه های خدمات و منابع انرژی، امكان ارایه خدمات در هر مكان و هر زمان، افزایش كارآیی، كوچك سازی دولت، تسهیل اخذ اطلاعات و خدمات از سوی شهروندان و نیز به وسیله دولت، تسهیل فرایندهای كاری سازمان ها كمك می كند.

منبع : روزنامه ابرار اقتصادی