۱۳ بهمن ـ ۲ فوریه ـ شکست آلمان در جنگهای خیابانی استالینگراد و نقطه بازگشت

دوم فوریه ۱۹۴۳ با خلع سلاح آخرین واحد ارتش ششم آلمان، جنگ خیابانی و خونین استالینگراد پایان یافت كه نقطه بازگشت در جنگ جهانی دوم بود.
فیلد مارشال پاولوس فرمانده ارتش ششم آلمان با وجود دستور های مكرر و موكد هیتلر مبنی بر ادامه مقاومت، ۳۱ ژانویه تصمیم به تسلیم شدن گرفت و با اعضای ستاد و ۱۵ ژنرال از زیر زمین یك فروشگاه متروك كه قرارگاه او بود بیرون آمد و به یك ستوان ارتش سرخ كه قرارگاه او را زیر آتش قرار داده بود تسلیم شد . پس از تسلیم شدن پاولوس ، سی ساعت طول كشید تا نیروهای او در محله های شمالی شهر اسلحه زمین بگذارند. هیتلر درجه پاولوس را به فیلد مارشالی ترفیع داده بود كه تا آخرین نفر مقاومت كند و به او تاكید كرده بود كه تاریخ به یاد نداشته كه یك فیلد مارشال آلمانی زنده تسلیم شود.
از ۳۱ ژانویه تا دوم فوریه نزدیك به سیصد هزار نظامی آلمانی در استالینگراد و حواشی شهر خود را به ارتش سرخ تسلیم كردند . محاصره و جنگهای خیابانی استالینگراد شش ماه و چند روز طول كشید و یكصد هزار نظامی آلمانی تنها در جنگ تن به تن در این شهر جان باختند . در بسیاری از ساختمانهای این شهر، یك طبقه ساختمان در دست سربازان روس و طبقه دیگر در دست آلمانی ها بود.
حمله به استالینگراد یك اشتباه بزرگ هیتلر بود . اگر هیتلر دستور حمله به استالینگراد را صادر نكرده بود ، ارتش ششم او قفقاز و منابع نفت آن را متصرف شده بود، ایران را از اشغال نظامی خارج و عراق را متصرف و انگلیسی ها را از هند فراری داده بود و.... ظاهرا هیتلر و اطرافیانش سختی جنگ شهری را حدس نزده بودند.
نظامیان آلمانی از ۴۰ روز پیش از تسلیم شدن از گوشت اسبان سوار نظام رومانیایی تغذیه می كردند. در حمله به استالینگراد نیروهای رومانیایی متحد آلمان نیز شركت داشتند.
كارشناسان نظامی علل تسلیم شدن مارشال پاولوس را كاهش مهمات و خوار بار و سرمای شدید از یك طرف و رسیدن نیروهای تازه نفش شوروی به فرماندهی ژوكف از سوی دیگر و به حد اقل رسیدن ضعف روحیه آلمانی ها دانسته اند. مشكلات جاری آمریكا در شهرهای عراق نمونه بسیار كوچكی از سختی جنگهای خیابانی را منعكس می كند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز