طنزهایی که با لودگی همراه است

تب تولید فیلم و مجموعه های تلویزیونی با مضمون شوخی های رایج، طنز و هجو با توجه به اقبال مخاطبان به این گونه تولیدات، چند سالی است كه در میان برنامه سازان و فیلسمازان بالا گرفته است.برنامه سازان جوان تلویزیونی از اوایل دهه ۷۰با تولید جنگ های نوروزی و مناسبتی، شوخی و خنده را به تلویزیون آوردند و گروهی از بازیگران دراین گونه آثار خوش درخشیدند.
بازیگران دیروز كه به كارگردانان امروز بدل شدند و توانستند به دلیل همین مقبولیت و اعتنای مخاطب، برنامه های آن دوره را در شكل و قالبی جدید عرضه كنند. «مهران مدیری»، «رضا عطاران»، «مهران غفوریان»، «حمید لولایی»، «سروش صحت» به همراه نویسندگان جوانی همچون «پیمان و محراب قاسم خانی»، «خشایار الوند» و دیگرانی از این دسته به شمار می روند.
شناخت كافی نویسندگان، برنامه سازان و كارگردانان از جامعه و خاستگاه مخاطبان و طرح آن به دلیل محدودیت های ساختاری صرفا در قالب های شوخی، طنز و هجو امكان پذیر است. زندگی مدرن و پیچیده شهری و بروز مشكلات در لایه های مختلف اجتماعی، طرح موضوعی برای برنامه سازان و سینماگران در سینما و تلویزیون بوده و ارایه تصویر از این معضلات به زبان شوخی، طنز و هجو از تلخی آن در رفتارهای روزمره می كاهد.
انتخاب زبان، شخصیت، فضا، مكان و پردازش تصویری برای طرح طنزگونه ازاین نوع مشكلات حساسیت ها و ظرافت های خاصی را طلب می كند، تولید مجموعه هایی همچون:«جنگ های نوروزی»،«پاورچین»،«متهم گریخت»، «بدون شرح»،«زیرآسمان شهر»، «نقطه چین» و«شبهای برره» در طول سالیان اخیر نیز با رعایت همین نكات ساخته و مورد اقبال مخاطبان قرار گرفته است.
مجموعه طنز شبانه «باغ مظفر» به تازگی در جدول پخش شبكه سوم سیما جای گرفته است و هنوز برای قضاوت در مورد انتخاب موضوع و شخصیت پردازی و نوع روایی داستان زود است. باغ مظفر روایت دو خان بازمانده از دوران قجرهااست كه در یك باغ با هم زندگی می كنند و دیواری، آنها را از هم جدا ساخته، وصلتی صورت می گیرد، آدم های جدیدی وارد این باغ می شوند كه برخلاف میل صاحبان آن، جور دیگری رفتار می كنند.
تناقض رفتاری اهالی باغ و آدم های تازه وارد، فضای غالب طنز شبانه باغ مظفر را تشكیل می دهد.خان های قجری در احوالات روزگاران پیشین مانده اند و تازه وارد ها امروز را به باغ می آورند، رفتار هریك برای دیگری غریب و مورد استهزا قرار می گیرد.
تناقض های رفتاری در جامعه همواره آیینه ای برای طرح موضوع در آثار دیداری و شنیداری بوده است، «صبح جمعه با شما» و صدای ماندگارمرحوم«منوچهر نوذری» در كسوت «آقای ملون» و یا مرحوم «فرهنگ مهرپور»، «حسین امیرفضلی» و دیگر استادان كه هریك در طرح مباحث چالشی جامعه در رادیو، تلویزیون و سینما موثر بوده است.
طنز و هجو، زبان رسا و موثر برای طرح منطقی مشكلات و بیان متعادل مطالبات جامعه به منظور متعادل سازی عرضه و تقاضا در زمینه های مختلف است، هرچند در دوره ای این زبان گزنده و تند و در پاره ای مواقع با لكنت و لودگی همراه است.به عقیده صاحب نظران، مرزبندی میان طنز، هجو و شوخی در حوزه نوشتاری به همراه رتبه بندی و تفكیك تولیدات بصری با موضوع های مورد اشاره به غنای این ژانر (گونه) كمك كرده و این گونه از تولیدات را از خطر گرفتاری در ورطه تكرار و ابتذال دور خواهد ساخت.
حال كه به دلیل برخی مشكلات و ناهمواریها، زبان طنز و هجو برای طرح كاستیها در طبقات مختلف اجتماع انتخاب شده، ارتقا، اعتماد و آزادی عمل ساختاری شرط لازم برای رشد این گونه تولیدات به شمار می رود.

منبع : روزنامه ابرار