۲۱ خرداد ـ ۱۱ ژوئن ـ نگاهی کوتاه به اندیشه های برلینگوئر ، مردی که به برژنف « نه » گفت

«انریكو برلینگوئر» كه ۱۲ سال بر حزب كمونیست ایتالیا رهبری كرد دراین روز در سال ۱۹۸۴ درگذشت . وی یك اشراف زاده بود كه از جوانی ماركسیسم را راه نجات بشر تشخیص داده و به حزب كمونیست ایتالیا پیوسته بود. پدر بزرگ وی ناشر روزنامه و پدرش از آشنایان « پالمیرو تولیاتی » كمونیست برجسته ایتالیا بود و چون فرزندش را شیفته ماركسیسم یافت به جای ایجاد سد در برابر او ، وی را نزد تولیاتی برد و وبه او معرفی كرد. برلینگوئر برای مطالعه ماركسیسم و اطلاع از تجربه شوروی در این زمینه به مسكو رفت و در بازگشت مسئول سازمان جوانان حزب كمونیست ایتالیا شد وی معتقد بود كه اگر اشتیاق به یك ایدئولوژی از جوانی در یك فرد تقویت نشود ، بعدا به سهولت می توان راه او را تغییر داد.
وی در كنگره های احزاب كمونیست هیچگاه تسلیم نظر دیگران مبنی بر رد سوسیال دمكراسی نشد و بر این اعتقاد خود كه نمی توان فرهنگ ملی را نا دیده گرفت پای فشرد . اوعقیده داشت كه بنای سوسیالیسم در هر كشور متفاوت است و بستگی
به فرهنگ ملی و شرایط زندگی دارد و نمی توان یك الگو را برای همه ملل بكار برد.
برلینگوئر كه در سال ۱۹۷۲ دبیر كل حزب كمونیست ایتالیا شده بود در كنگره احزاب كمونیست در مسكو كه باطنا برای تقبیح چین برگزار شده بود در برابر برژنف ایستاد و به او به وضوح « نه » گفت . برلینگوئر در همین اجلاس نظر تازه ای مطرح كرد و گفت:
تا زمانی كه یك حزب ازحوزه سوسیالیسم خارج نشود نمی توان آن را از این جرگه خارج كرد . احزاب باید استقلال فكر و عمل داشته باشند تا از انتقاد و شكست دور بمانند . نفوذ در تصمیمگیری های احزاب باعث شكست آنها و در نتیجه شكست كمونیسم خواهد شد.
مفسران رسانه ها بلافاصله این اظهارات برلینگوئر را پیدایش كمونیسم اروپایی عنوان دادند. برلینگوئر كه درستی افكار او اینك آشگار شده است از سركوب روشی كه حزب كمونیست چك اسلواكی به رهبری دوبچك در نیمه دهه ۱۹۷۰ در پیش گرفت انتقاد كرده و گفته بود كه این عمل نقطه پایان بر « كمونیسم چك اسلواكی » است.
وی كمونیست كردن افغانستان را هم عملی غیر منطقی خوانده و گفته بود : افغانها آخرین ملتی در روی زمین خواهند بود كه ممكن است سوسیالیسم را بپذیرند . یك كشور می تواند دولت و یا رهبر كمونیست داشته باشد به این شرط كه این رهبر و دولت در صدد پیاده كردن اجباری نظام كمونیستی برنیایند.
برلینگوئر نوشته است كه ماجرای شیلی و بر اندازی « آلنده » بیش از هر رویداد دیگر او را متاثر و با توجه به ادامه سیاست ضد سوسیالیستی آمریكا، نگران آینده چنین جنبش هایی ساخته است .

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز