استانداردهای جدید رشد کودک در سازمان بهداشت جهانی

در سال ۱۹۹۳ سازمان جهانی بهداشت یک مرور جامع از موارد استفاده و تفسیر رفرنس آنتروپومتریک موجود انجام داد. این مرور نتیجه گیری کرد که رفرنس رشد که برای استفاده بین المللی از دهه ۱۹۷۰ توصیه شده است، نشانگر باکفایتی برای رشد دوران اولیه کودکی نیست و منحنی های جدید رشد مورد نیاز هستند. اجلاسیه سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۹۴ این توصیه را تصویب کرد. لذا سازمان جهانی بهداشت مطالع جامع رفرنس رشد را بین سالهای ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۳ برای تولید منحنی های جدید بمنظور ارزیابی رشد و تکامل کودکان سراسر دنیا به اجرا درآورد.
روش مطالعه شامل یک پیگیری طولی از تولد تا ۲۴ ماهگی همراه با یک بررسی مقطعی از کودکان ۱۸ تا ۷۱ ماهه بود. داده های اولیه رشد و اطلاعات مربوطه از ۸۴۴۱۰ کودک سالم شیرمادر خوار از قومیت های گوناگون و زمینه های مختلف فرهنگی در کشورهای برزیل، غذا، هند، نروژ، عمان و آمریکا جمع آوری شد. این پروژه توسط سازمان جهانی بهداشت و با حمایت چندین سازمان دولتی و غیر دولتی و دانشگاه سازمان ملل و آژانس های آن و حمایت مالی کشورهای مذکور اجرا شد. MGRS یک مطالعه بی نظیر با هدف ایجاد استانداردها از طریق انتخاب کودکان سالم بود و فرض شد کودکانی که در شرایط مطلوب زندگی می کنند، می توانند به حداکثر پتانسیل ژنتیک خود برسند. مراقبت بهداشتی کافی و سپس هفته ای دوبار تا ۲ ماهگی و پس از آن ماهی یکبار از ۳ الی ۱۲ ماهگی و هر دو ماه یکبار از ۱۲ تا ۲۴ ماهگی کنترل شدند.
نمودارها برای دختر و پسر وبرای شیرخواران تا یکسال و کودکان تا ۵ سال بر اساس وزن برای سن، قد و برای سن و نمایه توده بدنی تهیه شده است.
استانداردهای رشد کودک بطور گسترده ای بعنوان یک ابزار در بهداشت عمومی، پزشکی و توسط سازمان های دولتی و بهداشتی برای پایش سلامت و رفاه کودک و برای تعیین جمعیتی از کودکان که بخوبی رشد نمی کنند یا کم وزن هستند یا اضافه وزن دارند و نیاز به مراقبت های پزشکی یا بهداشتی دارند، بکار می رود.
رشد طبیعی یک شاخص اساسی سلامت و یک راه سنجش کوشش های طراحی شده برای کاهش مرگ و میر و بیماری کودک است. بنابر این نمودارهای جدید یک ابزار ساده برای ارزیابی کارآیی و سودمندی چنین تلاش هایی است و در سراسر دنیا در مطب ها، مراکز بهداشتی درمانی، کلینیک ها، انستیتوهای تحقیقات، سازمان های بهداشتی و وزارت های بهداشت بکار می رود.
● تفاوت استانداردهای رشد کودک با منحنی های رشد قبلی
برای اولین بار این استانداردها شرح می دهند که کودکان چگونه باید رشد کنند. این نمودارها نشان می دهند که کودکان در نقاط مختلف دنیا چنانچه با روش های صحیح تغذیه شوند و از مراقبت های بهداشتی مطلوب در محیط سالم و بهداشتی بهره مند شوند، پتانسیل رشد و تکامل آنها در محدوده مشابه قد و وزن برای سن قرار می گیرد.
منحنی های رشد قبلی بیشتر چگونگی متوسط رشد کودکان را نشان می دهند و فقط برای مقایسه هستند زیرا قادر به ارزیابی و قضاوت نیستند و تعیین نمی کنند که کودکان چگونه باید رشد کنند تا بهترین بازده سلامتی را داشته باشند.
استانداردهای رشد کودک فراتر از رفرنس های قبلی است زیرا آنها امکان سنجش معیارهای مهم رشد نظیر وزن و قد شیرخواران و کودکان را با مقادیر وطلوب استاندارد فراهم می سازند. ایم معیارها شاخص های مهم سلامت هستند و کمک می کنند به تعیین اینکه آیا کودک در جمعیتی از کودکان بخوبی رشد می کنند و سالم هستند؟ برای مثال کودکانی که برای سنشان کوتاه قد یا کم وزن هستند نشان دهنده آن است که سلامت شان به مخاطره افتاده و هر چه دورتر از خط قرمز باشند نشان دهنده مشکل بیشتری در سلامت آنهاست. این معیارها در کلینیک به تشخیص های اولیه و زودرس بیماری و همچنین به پایش پیشرفت ها در طول درمان کمک می کند.
مهم تر اینکه استانداردهای رشد کودک برای اولین بار نمودار نمایه توده بدنی برای شیرخواران و کودکان تا ۵ سال را که بویژه برای پیش افزایش اپیدمیک چاقی دوران کودکی مهم است، در دسترس قرار داده است و این یک بدعت عمده در ارزیابی وزن کودکان است.
بعلاوه محدوده زمانی ۶ مرحله کلیدی تکامل کودکان نظیر شستن، ایستادن و راه رفتن را نشان می دهد و ارتباط بی نظیری بین رشد جسمی و تکاملی کودکان فراهم می کند.
همچنین یک ویژگی کلیدی استاندارد جدید عبارت است از تغذیه با شیر مادر به عنوان یک ماخذ بیولوژیکی تعیین شده و کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند بعنوان استاندارد برای سنجش رشد سالم تعیین شده اند. رفرنس های قبلی بر اساس رشد کودکان تغذیه شده با شیر مادر و شیر مصنوعی یا فقط شیر مصنوعی بود که بطور تصادفی انتخاب شده بودند.
بطور کلی شیرخوارانی که بطور انحصاری با شیر مادر تغذیه می شوند در دو یا سه ماه اول وزت گیری سریعترین دارند. وزن گیری شیرمادر خواران بین ۳ و ۶ ماهگی نسبتاً کندتر است. شیرمادر خواران نسبت به شیرخوارانی که بطور مصنوعی تغذیه می شوند در ۹ تا ۱۱ ماهگی با اختلاف در توده چربی لاغرتر به نظر می رسند.
بعلاوه انتخاب از ۶ کشور شرکت کننده در بررسی، استفاده بین المللی از استانداردهای رشد را گسترش می دهد. رفرنس قبلی بر اساس نمونه کودکان از یک کشور بوده است.
استانداردهای جدید ابزاری برای ارتقاء دانش و مهارت های عملی کارکنان بهداشتی درمانی است. برای مثال کارکنان بهتر می توانند وزن گیری تحت مطلوب یا وزن گیری اضافی در کودکان را تشخیص دهند و به نحو موثرتری از کم وزنی، پر وزنی و چاقی پیشگیری نمایند و مشکلات بهداشتی ناشی از هر دو را حل کنند.
هم اکنون شواهد کافی وجود دارد که شیرخواران و کودکان در مناطق مختلف دنیا چنانچه نیازهای بهداشتی و تغذیه ای آنها برآورده شود، دارای الگوی رشد خیلی مشابهی هستند. این امر ابزار قاطع و علمی محکمی را برای ارزیابی رشد صحیح کودک فراهم می کند .
استانداردها بعنوان یک ساختار کلیدی برای دفاع، اجراء و سنجش اهداف و شاخص های بهداشتی هستند. استانداردها نقش مستقیمی در پایش پیشرفت ها بسوی چهار هدف از اهداف هفتگانه MDGs در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی ایفا می کنند و نقش کمتری در ارتباط با سه هدف دیگر دارند. بعلت آسیب پذیری سلامت شیرخواران و کودکان خردسال، ارزیابی های رشد کودکان بعنوان یک شاخص حساس سلامت و توسعه اجتماعی اقتصادی جوامع محسوب می شود.
تا کنون استاندارد اندازه گیری BMI برای کودکان تا ۵ سال جهت تشخیص زودرس و پیشگیری از اضافه وزن و چاقی ک.دکان خردسال در دسترس نبود.
در این استانداردها از z-scor هم علاوه بر پرسنتایل استفاده شده که برای ارزیابی رشد و نمو دقیق تر است.
در نمودارهای قبلی رشد شیرمادرخواران پس از ۳ ماهگی ناکافی بنظر می رسید در حالی که این الگوی رشد طبیعی است و لذا با استانداردهای جدید شیر مصنوعی خواران دارای وزن بالاتری بنظر می رسند.
این استانداردها همچنین سودمند هستند در زمینه کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد که وظایف و تعهدات را برای کودکانی که نمی توانند بدون توجهات لازم به تکامل نرمال بشری برسند، تعیین می کند. استانداردهای جدید رشد کودک از نمونه جهانی گسترده ای از کودکان بدست آمده است و بر اساس این حقیقت استوار است که اختلافات محیطی بیشتر از ژنتیک تعیین کننده اصولی تفاوت های کلی در رشد جسمی باشد و لذا یک گام مهم برای نیل به حق هر کودک برای رشد و سلامتی است.

منبع : خبرگزاری موج