ماکو ، استان آذربایجان غربی

شهر ماكو یكی از قلاع محكم سرحدات ایران و عثمانی محسوب می‌شد، چنان‌كه در سنه 1045 هجری، سلطان مراد چهارم عثمانی، قره مصطفی پاشا، یكی از سرداران معروف خود را برای خرابی قلعه نظامی این شهر مأمور كرد، ولی با مرگ سلطان مراد چهارم این دستور عملی نشد. در زمان صفویه نیز قلعه نظامی ماكو برای دولت ایران و قلعه كاتور در ایالت وان برای دولت عثمانی اهمیت خاصی داشت. در سال 1052 هـ.ق به فرمان شاه‌عباس دوم قلعه ماكو را به علت آنكه پناهگاه مفسدان شده بود ویران ساختند. شهر ماكو در طول تاریخ به اسامی مختلفی یاد شده كه به شرح زیر است :
- به روایتی اسم قدیمی ماكو «شاوارشان» بود كه از كیارستان كه امروزه به نام سیاوش معروف است، اخذ شده است.
- اسم ماكو را «آرتاز»، «قلعه قبان» و «روساومكی» (محل مرتفع گوسفند و آغل زمستانی) نیز می‌گفتند كه احتمالاً به علت خوبی مراتع از طرف ارامنه‌ منطقه نامگذاری شده بود.
شهر ماكو علاوه بر آنكه از نظر ساختار فیزیكی، شهر جالب ‌توجهی است،‌ دارای آثار متعدد باستانی و تاریخی نیز است كه شرح آنها ذكر خواهد شد.