جوانان و معضل بیکاری و خطرات ناشی از آن

براساس پژوهش های انجام شده هر قدر جوانان بی کارتر باشند و نظارت کمتری بر آنها اعمال شود، تمایلاتشان به مصرف مواد مخدر بیشتر می شود. بی کاری از دو جهت باعث بروز اعتیاد و مصرف مواد مخدر می گردد.
انفجار جمعیت به طور غیرمستقیم مسائل و دشواری های مختلفی را به وجود می آورد که به نوعی منجر به افزایش مصرف مواد مخدر می شود. وقتی جمعیت بدون قاعده در طی مدت زمان کوتاهی رو به افزایش گذارد بدون شک توانایی جامعه در برطرف کردن نیاز کاهش یافته و افراد از امکانات رفاهی کمتری برخوردار خواهند بود نیازهای به وجود آمده و عدم ارضای آنها شخص را دچار سرخوردگی و محرومیت کرده این مساله می تواند زمینه ساز اعتیاد و مصرف مواد مخدر باشد از طرف دیگر افزایش بی رویه جمعیت که برنامه ریزی نشده در طول زمان باعث افزایش بی کاری، فقر و نابرابری، مهاجرت روستا به شهر، حاشیه نشینی و آسیب های اجتماعی از جمله طلاق، فحشا، بزهکاری و انحرافات اجتماعی می شود که هرکدام می تواند به طور غیرمستقیم یا مستقیم در سو»مصرف موادمخدر موثر باشد.
● وجود فرصت های اضافی و خالی بودن اوقات فراغت
وقتی افراد جامعه به ویژه جوانان اوقات فراغت زیادی داشته باشند و این فرصت ها به دلیل کمبود امکانات و تجهیزات کافی که معمولا از ضعف سیستم اقتصادی جامعه است نتواند از مجاری درست و صحیح مورد استفاده قرار گیرد طبعا آنان به روش های غیراصولی ضداجتماعی و مصرف مواد مخدر برای تخلیه هیجانات و نیروهای درونی خویش روی می آورند. اگر جامعه نتواند جلوی مصرف مواد مخدر را بگیرد حداقل چه برای جوانان و نوجوانان و چه برای بزرگسالان باید امکانات در اختیار آنها قرار دهد مثلا در کشور آلمان مکان هایی برای معتادان ساخته شده است که پرستاران با امکانات کاملا بهداشتی روزانه مواد مخدر مورد نیاز معتادان را فراهم می کنند و برای ترک آنها هر روز مقداری از این مواد را کم می کنند واین روش تا به حال جوابگو بوده است.
● نداشتن شغل و درآمد
براساس نتایج به دست آمده از تحقیقات، بیکار ناچار باید به نحوی زندگی خود را بگذراند و برای زندگی باید درآمدی داشته باشد. چون کسب چنین درآمدی نمی تواند ازراه ها و شیوه های درست و قانونی تامین شود یعنی فرد وسایل نیل به هدف خود را در دست ندارد، بنابراین سرخورده می شود و زمینه استفاده از مواد مخدر برای او بیشتر می شود.
در بسیاری از موارد نیز این افراد راه های غیرقانونی را برای رسیدن به هدف های خود که همان کسب درآمد است انتخاب می کنند; یعنی از طریق دزدی یا تبهکاری به کسب درآمد می پردازند که درآن صورت هم احتمال آن که در باند قاچاق و مواد مخدر و اعتیاد گرفتار شود بسیار زیاد است.
● بحران فقر و نابرابری و عدم توجه به عدالت اجتماعی
نتایج و تحقیقات حاکی از آن است که نابرابری ها در هر جامعه به دلیل عدم وجود عدالت اجتماعی است. هنگامی که توزیع ثروت به صورت عادلا نه صورت نگیرد و فقرا هر روز فقیرتر و اغنیا ثروتمندتر می شوند، فاصله طبقاتی فزونی می یابد و افرادی که قادر به ستیز با این بی عدالتی اجتماعی نیستند احساس محرومیت کرده منزوی شده و زمینه روآوری به اعتیاد و سو» مصرف مواد مخدر برای آنان بیشتر می شود.
● دگرگونی سریع فرهنگی
براساس تحقیقات بحران هویت از آن جهت باعث بروز اعتیاد و سو» مصرف مواد مخدر می شود که فرد اعتماد خود را نسبت به هنجارها از دست داده و در حالت تعلیق آنومی و از خود بیگانگی قرار می گیرد. در این صورت فرد منزوی می شود و احتمال سو» مصرف مواد مخدر افزایش می یابد.
● ضعف سیستم کنترل درونی
از دیگر عوامل اجتماعی فرهنگی موثر در سو» مصرف مواد مخدر، سستی مذهب و تعهدات اخلا قی است. براساس تحقیقات انجام شده مشخص گردیده است که بین پایبندی ها و شرکت در مراسم مذهبی با مصرف مواد مخدر رابطه وجود دارد. نوجوانانی که حداقل ۴ بار در ماه در مراسم مذهبی شرکت می کنند خیلی کمتر از کسانی که فقط یک بار در ماه یا حتی کمتر در آیین ها شرکت می کنند احتمال دارد به سوی مشروبات الکلی و مصرف ماری جوآنا کشیده شوند. در واقع یکی از دلا یل مصرف مواد مخدر از دست دادن ارزش های معنوی و اخلا قی و بی هدفی انسان است. از آن جا که مذهب نقش مهمی در هدفمند نمودن زندگی انسان دارد و وسیله ای برای دوری از گروه های منحرف کسب ارزش های سازنده و مشارکت افراد در جامعه است در صورتی که ضعف اعتقادات دینی در جامعه ای نمایان شود زمینه بروز انواع انحرافات از جمله اعتیاد افزایش می یابد.
مدرسه یکی از کانون های مهم اطلا ع رسانی به جوانان و نوجوانان است. زیرا شروع مصرف مواد مخدر برای اغلب مصرف کنندگان به سال های مدرسه باز می گردد. برای مثال در آمریکا شروع به مصرف دو سوم مصرف کنندگان در سال های ۱۹۹۸ بین سنین ۱۲ تا ۱۷ سالگی رخ داده است. به همین دلیل برنامه های پیشگیری اولیه مواد مخدر در کلیه سطوح آموزش طراحی شده اند. این گونه برنامه ها ممکن است به تنهایی اجرا شوند یا با نمونه برنامه های مهارت های بهداشتی یا اجتماعی جامع تر ترکیب و مورد استفاده قرار گیرند. یک برنامه خاص آموزشی و آگاهی دهنده می تواند شامل موارد ذیل باشد:
▪ در سنین دبستان، از طریق بحث و بررسی در خصوص محصولا ت خطرناک از جمله حلا ل ها.
▪ در سنین راهنمایی، برنامه های آگاهی دهنده و آموزشی که در خصوص فعالیت های خطرناک هشدار می دهند.
برنامه های پیشگیری که در مدارس انجام می گیرند برنامه هایی هستند که بیشترین مخاطبان را در سراسر جهان دارند. شواهد نشان می دهد رویکردهایی که در سراسر طول تحصیل دانش آموز شکل گرفته و ایشان و والدین شان را در این امر درگیر نموده موفق بوده اند. این امر همچنان نشان می دهد که موفق ترین برنامه های پیشگیری سو»مصرف مواد مخدر در مدارس، برنامه هایی است که یک رویکرد جامع را دنبال نموده و مکمل سیاست های آموزشی و بهداشتی باشد.
مشارکت فعالا نه دانش آموزان از همان سال های نخستین یک جو مثبت و حمایتی را ایجاد خواهد نمود.
مطالعاتی که در زمینه پیشگیری در مدارس انجام شده است نشان می دهد که برنامه های پیشگیری برای کودکان و نوجوانان بایستی:
▪ به گونه ای طراحی شوند که باعث ارتقای سطح عوامل حمایتی شده و سعی شود تا عوامل شناخته شده خطر را کاهش داده یا از بین ببرد.
▪ کلیه اشکال سو»مصرف موادمخدر از جمله سیگار، الکل، حشیش و حلا ل ها را هدف قرار دهند.
▪ شامل آموزش مهارت هایی جهت مقاومت در برابر مواد مخدر زمانی که پیشنهاد یا تعارف می شوند، باشند. تعهدات شخصی را در عدم مصرف مواد مخدر تقویت نمایند قابلیت های اجتماعی را در برقراری ارتباطات، ارتباط با دوستان و همکلا سی ها خودکفایی و اعتماد به نفس و جسارت افزایش دهند.
▪ زمانی که نوجوانان، مدنظر این برنامه هستند بایستی شامل روش های تعاملی مثل گروه های بحث و گفت وگو بین همکلا سی ها باشند نه این که از تکنیک آموزشی صرف استفاده شوند.
▪ دراز مدت باشند ودر سراسر طول تحصیل و مدرسه انجام گرفته و جهت تقویت اهداف اولیه پیشگیری هرازگاه تکرار شوند.
▪ هر چه خطر تجربه کردن سو» مصرف مواد مخدر توسط گروه مورد نظر بیشتر است این برنامه ها نیز جدی تر و زودتر انجام گیرند.
▪ برای سنین مشخص، متناسب با فرهنگ و جنسیت طراحی شوند.
▪ برنامه هایآموزشی مبارزه با مواد مخدر معمولا با مشکلا تی در ارتباط با هدف قرار دادن یا دسترسی پیدا کردن به آن بخش از جامعه که احتمال سو» مصرف مواد غیرمجاز در آن ها بالا تر است روبه رو هستند.

نویسنده : عبد الله کمالی

منبع : روزنامه مردم سالاری