قدرت نمایی چپ و راست در پارلمان فرانسه

انتخابات مجلس ملی فرانسه با كسب اكثریت كرسی این نهاد قانون گذاری از سوی نامزدهای جناح راست حاكم پایان یافت. چنان كه انتظار می رفت دور نخست این انتخابات با پیروزی قابل توجه راست ها همراه بود و چپ ها همچون انتخابات اخیر ریاست جمهوری نتوانستند اعتماد اكثریت مردم فرانسه را با خود همراه سازند.
همین رویداد در دور دوم نیز تكرار شد و نامزدهای راست فرانسه در دور دوم انتخابات مجلس ملی اكثریت مجلس را برای دوره ای جدید به حزب خود اختصاص دادند.
انتخابات اخیر ریاست جمهوری و نیز قانون گذاری مجلس فرانسه از آن روی بسیار مهم است كه این كشور در بعد بین المللی با یك تركیب جدید سیاسی وارد عرصه سیاست جهانی می شود و از نقطه نظر داخلی نیز با برنامه هایی نو و «سرمایه محور»، دوره ای دیگر را تجربه خواهدكرد.
دوره جدید، دوره ای است كه راستگراها بی چون وچرا بر مجاری اجرایی و قانونی فرانسه مسلط شده و می توانند بدون مانعی اساسی، نیات خود را برای «فرانسه ای نو» عملی كنند. از سوی دیگر چپ ها نیز بهانه ای نداشته و می توانند همه مشكلات و تقصیرها را به گردن راست ها بیندازند. این رویداد مهم سیاسی را از دریچه منافع دو حزب عمده سیاسی فرانسه می توان چنین دید.
● احزاب راست حاكم
راست های غالب در این دوره را باید به دو حزب «یو.ام.پ» تحت رهبری نیكلا ساركوزی و حزب تازه تأسیس فرانسوا بایرو «جنبش دمكراتیك» و انشعابی های او محدود كرد.
حزب راست حاكم كه یادگار «ژاك شیراك» رییس جمهوری پیشین فرانسه است با مهارت و زیركی ساركوزی در دو سال گذشته بدست او و یارانش افتاد و سكویی شد تا آنها بتوانند نیروهای خود را سازماندهی كرده و در انتخابات گذشته ریاست جمهوری به الیزه راه یابند.
حزب بایرو كه پیش از این به نام «یو.د.اف» خوانده می شد در جریان انتخابات ریاست جمهوری و تأثیر آرای بایرو در سرنوشت هر یك از دو حزب عمده فرانسه یعنی راست ساركوزی و سوسیالیست ها تغییر ماهیت داده و به نام «جنبش دمكراتیك» وارد صحنه شد.
در حزب راست سنتی فرانسه «یو.ام.پ» برآمدن تدریجی ساركوزی و قدرت گیری ماهرانه او سبب ایجاد رخنه در اردوگاه شیراكی ها شد و بسیاری از هواداران رییس جمهوری پیشین كه با كمك و تشویق او به عرصه سیاست فرانسه راه یافته بودند با دیدن ستاره بخت ساركوزی تغییر جهت داده و راه را به سوی این رقیب جوان و مدعی شیراك كج كردند.
برخی از این یاران دریافته بودند كه ستاره بخت شیراك رو به افول است و این ساركوزی است كه باید برای او سرمایه گذاری كرد. انتخابات ریاست جمهوری از این نظر یك نوع رقابت سیاسی میان وفاداران به راست سنتی و گروندگان به راست جدید به رهبری ساركوزی بود.
همین اتفاق در انتخابات مجلس قانون گذاری فرانسه نیز تكرار شد و كسانی با گرایش به نیكلا ساركوزی پیروزی را در آغوش گرفتند و شادمانه به كسانی كه میل قلبی به پیوستن داشتند ولی هنوز با تعلقات گذشته در تردید بودند راه و چاه نشان دادند و برای آنان خط و نشان می كشیدند.
آخرین آمار راه یافتگان به مجلس جدید فرانسه نشان می دهد كه حزب جدید بایرو نتوانسته بیش از پنج كرسی را به خود اختصاص دهد كه تمامی آنها نیز در دور دوم به مجلس راه یافته اند.
از سوی دیگر تعداد كسانی كه از حزب بایرو جدا شدند و به اردوی ساركوزی پیوستند و به مجلس راه یافتند ۲۱نفر هستند كه می توانند در مجلس برای خود گروهی حزبی دست و پا كنند. این درحالی است كه فرانسوا بایرو رهبر سابق آنها فقط با چهار متحد خود در مجلس حضور پیدا می كند و نمی تواند یك گروه حزبی تشكیل دهد.
در میان اردوگاه راست وابسته به ساركوزی نیز یك پدیده دیگر جالب توجه است و آن اینكه اردوگاه ساركوزی كه امیدوار بوده تا با پیروزی قاطعی، مجلس فرانسه را در اختیار مطلق خود بگیرد با شمارش آرا درحد انتظار ظاهر نشد.
شمارش آرا دومین دور انتخابات مجلس قانون گذاری نشان می دهد كه حزب ساركوزی تنها ۳۱۴ كرسی از ۵۷۷كرسی را به خود اختصاص داده است حال آنكه این حزب و رهبران آن به كسب ۴۵۰كرسی پارلمانی دل بسته بودند.
این انتخابات با شگفتی هایی برای راست ها نیز همراه بود از جمله آنكه «آلن ژوپه» نخست وزیر اسبق و وزیر ارشد كابینه فرانسوا فیون (نخست وزیر كنونی فرانسه) به سبب اینكه نتوانست در حوزه انتخابیه خود رأی آورد براساس شرط نخست وزیر فرانسه با وزیران، از پست وزیری استعفا داد.
ژوپه كه از یاران نزدیك شیراك بشمار می رود و سالهای متمادی نماینده و شهردار شهر مهم «بوردو» در جنوب فرانسه بود در این انتخابات با بی اعتنایی مردم روبرو شد و با شكست در آن از عضویت در كابینه نیز بازماند.
او كه نزدیك ترین مقام در شهرداری پاریس به شیراك شهردار وقت پاریس در سالهای ۷۰و ۸۰ میلادی بود با تعقیب قضایی مواجه است و هنوز به عنوان شاهد و یا متهم در پرونده سوءاستفاده مالی- حزبی از منابع شهرداری به سود حزب شیراك به مراجع قضایی در رفت وآمد است.
ژوپه وزیر ارشد كابینه فیون در پست وزارتخانه محیط زیست و توسعه پایدار، استعفای خود را تسلیم رییس جمهوری و نخست وزیر فرانسه كرد.
رقیب او «میشل دلونه» شهردار كنونی بوردو از حزب سوسیالیست فرانسه و منتخب این دوره انتخابات مجلس در اظهاراتی سخاوتمندانه گفته است كه ژوپه می تواند همچنان شهردار بوردو شود.
با این حساب در این دور از انتخابات مجلس ملی فرانسه نه ساركوزی توانسته قدرت مطلقی در مجلس برای خود دست و پا كند و نه حزب سوسیالیست توانسته پیروز این انتخابات معرفی شود، با این همه اكثریت مجلس را ساركوزی در دست دارد.
رسانه های منطقه ای نیز این وضعیت را دوگانه تفسیر كرده اند. برخی آن را پیروزی اكثریت ساركوزی تعبیر كرده و برخی دیگران را یك پیروزی نسبی دانسته اند كه بنابر آن مردم فرانسه خواسته اند ترمزی برای ساركوزی تعبیه كرده باشند.
این حركت از آن روی به ترمز تشبیه شده كه مردم فرانسه نگران روزهایی هستند كه نیكلا ساركوزی رییس جمهوری فرانسه با طرح های جدیدی وزیران خود را روانه مجلس كرده تا با تصویب برنامه های خود نظم جدیدی در این كشور حاكم كند.
از سوی دیگر توازن قوا در فرانسه به گونه ای است كه همواره مهارهای لازم را برای نظارت بر قدرت عنان گسیخته قدرتمندان تعبیه می كند و از این نظر مردم با دادن رأی نسبی خود به ساركوزی خواسته اند پیامی هشدارگونه و از مجرای قانونی به وی دهند تا بداند كه قدرت او بی چون و چرا نیست.
علاوه بر این باید مسئله جنجالی افزایش مالیات های عمومی كه از سوی دولت ساركوزی مطرح و حساسیت افكار عمومی را نیز برانگیخت براین مسایل افزود.
این مسئله در آستانه انتخابات مجلس ملی فرانسه تا حدودی برای ساركوزی خطرساز شد و به عقیده برخی كارشناسان این امر در پیروزی نسبی اردوگاه رئیس جمهوری در این انتخابات بی تأثیر نبوده است.
در بسیاری از این تحلیل ها رأی فرانسویان در انتخابات مجلس ملی فرانسه به ساركوزی «بله... اما» تعبیر شده كه گرچه چپ ها رأی اكثریت را كسب نكردند، ولی مردم فرانسه به آنها اقبالی بیش از حد انتظار نشان دادند.
رأی مردم در دور دوم انتخابات مجلس می تواند نوعی احتیاط پیشگی را برای رئیس جمهوری فرانسه به ارمغان آورد كه دستكم او نتواند بسیاری از نیات را در قالب طرح های دولتی با سرعتی كه مایل است به مرحله اجرا درآورد.
تعبیر «چك سفید دادن» كه در بسیرای از رسانه های مكتوب فرانسه آمده است درست به همین معنا می باشد. دستكم می توان این پیش بینی را كرد كه ساركوزی نتواند با سرعتی كه مایل است طرح های اصلاحی خود را عملی كند.
مجلس جدید فرانسه در این روزها به تركیب آینده خود می اندیشد تا با انتخاب رئیس خود از اردوگاه ساركوزی و هیئت رئیسه ای از راستگراها به استقبال طرح هایی چون اشتغال، افزایش مالیاتها، تشدید مجازات بزهكاران حرفه ای و افزایش قدرت خرید عمومی رود كه از اهم برنامه های نیكلا ساركوزی رئیس جمهوری است.
«چشمان بیدار» و «نظارت بدبینانه» بر رئیس جمهوری از جمله عباراتی بوده كه در سایر رسانه ها برای نتایج این انتخابات بكار رفته است.
«اولین اخطار» كنایه برخی دیگر از رسانه ها برای رئیس جمهوری فرانسه بود تا توازن قدرت در این كشور را مد نظر داشته و همچنان فضای سیاسی را فضای دوقطبی بداند.
مقامات راست فرانسه همگی از نتایج این انتخابات ابراز رضایت كرده و آن را متناسب با انتظار خود، همگن و یك پیروزی شفاف و در برخی عبارات قاطع و بی چون و چرا توصیف كرده اند.
نتایج آرای راست های افراطی نیز از پدیده های قابل توجه انتخابات مجلس فرانسه بود. از میان تمامی نامزدهای این حزب به رهبری «ژان ماری لوپن»، تنها دختر او «مارین لوپن» كه مدعی جانشینی پدر نیز هست توانست به دور دوم راه یابد كه او نیز در دور دوم مغلوب یك نامزد سوسیالیست شد.
بنابراین راست های افراطی دستكم برای چند سال به حاشیه رانده شدند و شانس ورود به پست های تصمیم گیری در فرانسه را از دست دادند. علاوه بر این جبهه ملی با مشكل رهبری كهنسال روبرو است كه با همه نفوذ دیگر نمی تواند تحرك لازم را در عرصه سیاسی از خود نشان دهد و اعضا و هواداران این حزب از هم اكنون باید به فكر رهبری آینده باشند كه در ظاهر به دختر لوپن منحصر شده است.
● اردوگاه چپ ها
سوسیالیست های فرانسه در این دور از انتخابات شانس بیشتری داشتند گرچه انتظارات نهایی آنان برآورده نشد اما با این وجود توانستند ۱۸۵ كرسی مجلس را به خود اختصاص دهند در حالیكه سوسیالیست ها در انتخابات قانونگذاری سال ۲۰۰۲ تنها ۱۴۹ كرسی را بدست آورده بودند.
در مجموع تعداد كل نمایندگان چپ از همه گرایش های موجود آن ۲۲۸ كرسی مجلس جدید فرانسه را صاحب شده اند. غیبت ۴۰درصد شهروندان در این دور از انتخابات كه بنا به گزارش ها در جمهوری پنجم بی سابقه بود، كار را به سود چپ ها رقم زد و آنان را با وزنی بیش از انتظار روانه مجلس جدید كرد.
رهبران چپ از این پیروزی خوشنود هستند و در اظهارات خود آورده اند كه مردم فرانسه برای دور دوم هوشیار شدند و مسیر انتخابات را اصلاح كردند.
خانم روایال نامزد شكست خورده چپ ها در انتخابات اخیر ریاست جمهوری از این رأی در دور دوم به عنوان زمینه تشكیل یك نیروی واقعی مخالف و سازنده یاد كرد، ولی جدایی اش از «فرانسوا اولاند» رهبر حزب سوسیالیست و شریك زندگی اش را نیز یادآور شد.
كمونیست ها در این انتخابات كمتر از ۲۰كرسی را تصاحب كردند و بنابر قانون نمی توانند خود گروه حزبی جداگانه ای تشكیل دهند ولی می توانند از برخی گرایش های نزدیك به خود همچون سبزها دعوت كنند تا با همگرایی یك گروه حزبی را بوجود آورند كه زمینه آن نیز موجود است.
حزب كمونیست فرانسه با وجود اینكه در این انتخابات بطور كامل حذف نشد ولی از این جهت مشكلات بیشتر نسبت به سوسیالیست ها دارد به ویژه آنكه گرایش های جدیدتر چپ همچون رادیكال ها، امروز بهتر توانسته اند اعتماد مردم و نسل جوان فرانسه را به سوی خود جلب كنند. به نظر می رسد كه پس از این انتخابات، چپ ها دچار یك دگرگونی اساسی شوند و از سطوح رهبری حزب گرفته تا برنامه های ایدئولوژیك خود را مورد بازبینی قراردهند.
با این همه سوسیالیست های فرانسه هنوز خرسند هستند كه توانسته اند به كرسی های بیش از حد انتظار در مجلس فرانسه دست یابند و انتظار دارند تا یك جبهه مخالف قاطع و همبسته را در برابر ساركوزی و دولت منتخب او آرایش دهند.
ولی ساركوزی هم بیكار ننشسته است و با یك بازی ماهرانه در صفحه شطرنج سیاست فرانسه تعدادی از چپ ها را در پیرامون خود گردآورده و با این كار از هم اینكه ضرباتی به جناح مقابل وارد كرده است.
با خروج برخی از اعضای دولت ساركوزی درپی شكست در انتخابات مجلس و عدم توفیق در كسب رأی اعتماد از مردم (سنتی كه فیون نخست وزیر فرانسه آن را پایه گذاری كرده است) این احتمال افزایش یافته كه او بتواند باز هم با یك كرشمه سیاسی تعداد دیگری از چپ ها را با وعده پست و میز به اردوگاه راست ها كشانده و از این راه بتواند بر نیروی مقاومت جناح چپ و جبهه اپوزیسیون تأثیر گذاشته و آنها را در طرح های مخالفت با دولت ناكام گذارد.
در این دوره از مجلس برخلاف دوره پیشین كه ۷۶زن به مجلس راه یافته بودند، ۱۰۷زن بر كرسی های مجلس تكیه خواهند زد. از این میان ۴۸نفر برای اولین بار وارد مجلس می شوند و ۳۰نفر از این نمایندگان جدید وابسته به حزب سوسیالیست و ۱۳نفر از آنها وابسته به حزب ساركوزی هستند.

منبع : روزنامه کیهان