شناخت مادربورد

● RAM
حافظه‌ای است كه به صورت تعدادی IC درون سوكت‌هایی روی مادربرد قرار می‌گیرد. RAMها انواع مختلفی دارند كه بسته به نوع سیستم از آنها استفاده می‌شود. در تمام انواع RAM سرعت برحسب نانو ثانیه است كه نشانگر زمان مورد نظر جهت خواندن اطلاعات می‌باشد. هرچه این عدد كمتر باشد، سرعت بیشتر است. تعداد پین‌های RAMها متفاوت است كه بر همین اساس روش‌های مختلفی برای قراردادن آنها در Slotها وجود دارد. RAMهای ۳۰ پین را SIMM (ICها فقط در یك سمت برد قرار دارد) و RAMهای ۷۲ پین را DIMM (در هر دو طرف برد IC وجود دارد) می‌نامند كه هر دو به صورت ۴۵ درجه جاگذاری می‌شوند. به دو شكل زیر دقت كنید.
RAMهای ۱۶۸ پین هم وجود دارند كه SDRAM نامیده می‌شوند و مختص كامپیوترهای پنتیوم هستند كه به صورت عمودی در Slot جا می‌خورند.
انواع RAM از نظر نوعی كه روی مادربرد قرار می‌گیرند.
۱) FPM:
در كامپیوترهای ۸۰۸۶ استفاده می‌شد كه سرعتش بین ۶۰ تا۷۰ نانوثانیه(ns) ، Bus آن ۳۳ مگاهرتز و دارای ۳۰ پین است.
۲) EDO :
در كامپیوترهای ۴۸۶ و پنتیوم I استفاده می‌شود و از نوع DIMM است ؛ یعنی دارای ۷۲ پین، سرعت بین ۵۰ تا ۶۰ نانوثانیه و Bus آن ۶۶ مگاهرتز است كه بازدهی این RAMها نسبت به FPM ؛۲ تا ۵ درصد بهتر است.
۳) ECC :
این RAM هم از نوع DIMM است و در III وII و Pentium I استفاده می‌شود كه دارای قابلیت تصحیح خطا می‌باشد. سرعت ECC بین ۴۰ تا ۶۰ نانوثانیه و دارای Bus ۶۶ مگاهرتز است.
۴) SDRAM:
این نوع RAM نیز در كامپیوترهای III و II و Pen I استفاده می‌شود و دارای ۱۶۸ پین (DIMM-SIMM) است. سرعت آن بین ۱۰ تا ۲۰ نانو ثانیه و دارای گذرگاه ۱۳۳،۱۰۰،۶۶ مگاهرتز می‌باشد كه كارآیی آن نسبت به نوع قبلی ۱۰ تا ۲۰ درصد بهتر است.
۵) RD RAM :
این نوع حافظه در كامپیوترهای Pen IV با مادربرد Intel استفاده می‌شود كه Bus آن ۸۰۰ مگاهرتز است و قابلیت خواندن و نوشتن هم زمان ۳۲ بیت داده (اطلاعات) را دارد. (در این كامپیوترها همه Slotهای RAM باید پر شود.)
۶) DD RAM :
این RAM با Bus ۶۰۰ مگاهرتز در Pen IV با مادربرد AMD استفاده می‌شود كه در نتیجه‌ی بالا رفتن سرعت انتقال اطلاعات به صورت ۶۴ بیتی؛ با مشكل تولید حرارت زیاد مواجه می‌باشد و برای همین در آن از Heat Sink استفاده شده است.
ممكن است شما هنگام نصب Windows با مشكلاتی از قبیل گیر كردن عملیات نصب، درست نصب نشدن كل سیستم‌عامل و یا پیغام‌های Error سیستم برخورد كرده باشید. وجود این اشكالات معمولاً دو دلیل مهم دارد؛ یا RAM خراب است یا CPUی سیستم اشكال دارد كه در هر دو صورت با تعویض این قطعات می‌توان مشكل را حل نمود. اما مساله قابل توجه این است كه گاهی این مشكلات به دلیل عدم هم‌خوانی Bus رم و Bus مادربرد به‌وجود می‌آید كه می‌توان با مطالعه دفترچه مربوط به سیستم بررسی كرد كه Bus مادربرد و RAM با هم سازگار هستند یا خیر. شاید بپرسید از كجا می‌توان Bus رم را فهمید؟ اگر به ICهای RAM نگاه كنید متوجه می‌شوید كه در كنار كلمه‌ی Nano عددی نوشته شده است كه آن عدد نشان‌دهنده‌ی Bus حافظه است.
یكی دیگر از مشكلاتی كه در رابطه با RAM می‌توان نام برد شمارش ناصحیح آن توسط سیستم است. یعنی هنگام راه‌اندازی؛ سیستم یك‌بار مقدار RAMرا درست و بار دیگر نادرست ثبت می‌كند كه برای حل این اشكال هم ابتدا یك RAM سالم جایگزین RAM سیستم می‌‌كنیم، اگر مشكل بر طرف نشد اشكال از مادربرد است.
برای محاسبه‌ی ظرفیت RAMهایی كه Slot آنها دارای دو اندازه مختلف است ابتدا باید توجه كنید كه از چه مادربردی استفاده می‌كنید. در واقع دو نوع مادربرد وجود دارد كه همزمان دارای دو نوع Slot ۳۰ و ۷۲ پین هستند. در بعضی از مادربردها اگر یكی از این Slotها پر شود، دیگری غیرقابل استفاده می‌شود، یعنی امكان استفاده همزمان از هر دو Slot وجود ندارد. در این صورت اگر هر دو Slot را با RAM پر كنیم، صدای بوق ممتدی شنیده می‌شود و سیستم بالا نمی‌آید. ولی در بعضی از مادربردها این دو Slot با هم وجود دارد و می‌توان از هر دوی آنها استفاده نمود كه در نتیجه ظرفیت RAM از مجموع آنها به دست می‌آید.
اگر هنگامی كه دستگاه را روشن می‌كنید به جای بوق سلامت (بوقی كه كامپیوتر هنگام روشن شدن می‌زند)، سیستم شروع به بوق زدن ممتد نمود دقت كنید كه :
۱) RAM كامپیوترتان خراب نباشد.
۲) RAM درون Slot به خوبی جا خورده باشد.
۳) شاید سیستم شما از نوعی است كه RAMها باید به صورت زوج در Slotها قرار گیرند. البته در مادربردهایی كه از این قانون پیروی می‌كنند علاوه بر ظرفیت، Bus آنها هم باید با هم برابر باشد.
۴) شاید سیم‌های درون Slot با هم اتصالی كرده‌اند. این اتفاق وقتی امكان دارد كه شما RAM را بد جا زده باشید یا این كه هنگام درآوردن آن؛ سیم‌های نازك درون Slot كج می‌شوند و در صورتی كه به هم برخورد كنند اتصال می‌كنند و همین امر از بالا آمدن سیستم جلوگیری می‌كند.
اگر سیستم شما هیچ‌گاه مقدار اصلی RAM را نشان نمی‌دهد ممكن است RAM خراب باشد یا این كه Slot اشكال داشته باشد. اگر هیچ یك از این دلایل نبود هنگام راه‌اندازی سیستم دكمه Delete را چند بار بزنید تا وارد Set up كامپیوتر شوید.
در بخش Chipset Features Setup، گزینه‌ی Disabled: Memory hole وجود دارد كه اگر به جای Disabled (غیرفعال) به صورت ۱۶M-۱۵M درآمده باشد، سیستم‌ شما بیش از ۱۶ مگابایت RAM را نشان نخواهد داد؛ زیرا با این كار به سیستم دستور داده شده كه اگر مقدار حافظه از ۱۶ مگابایت بیشتر شد آن را در همین مرز نگاه دارد. برای Disabled كردن آن یكی از دكمه‌های Page Up یا Page Down را فشار دهید.
اگر هنگام Boot شدن سیستم؛ پس از شمارش RAM دستگاه گیر كرد، وارد Set Up شوید و كمی در محیط Set Up بمانید و با كلید‌های Ó و Ôمكان‌نما را تغییر دهید، در این صورت اگر سیستم قفل كرد اشكال از RAM است كه با تعویض آن مشكل رفع می‌شود.
هنگام خرید RAM حتماً با اصطلاحاتی از قبیل یك رو Chip و … مواجه می‌شوید. منظور از Chip همان Chipset است كه به صورت ICهای كوچك بر روی بردِ RAM قرار دارند كه ممكن است تعدادشان ۱،۲،۳،۴ باشد و در یك طرف RAM قرار بگیرند كه به این RAMها (یك رو Chip) و یا این كه در دو طرف RAM باشند كه به آنها (دو رو Chip) می‌گویند.
▪ نكته:
افزایش مقدار ظرفیت RAM تا حد معینی در بالا رفتن سرعت دستگاه موثر است و بعد از آن مقدار ممكن است سیستم نسبت به افزایش ظرفیت RAM بی‌تفاوت باشد.
▪ خلاصه:
به طور كلی در كامپیوترهای امروزی از چهار نوع حافظه بیشتر استفاده می‌شود كه حافظه SIMM(۳۰پایه)، DIMM(۷۲ پایه)، DIMM(۱۶۸پایه) و DIMM از نوع DDRAM (۱۸۴ پایه) است كه این مدل‌ها در اندازه‌ و پهنای باند اطلاعاتی با هم تفاوت دارند. هرچه Bus بزرگتر باشد مقدار اطلاعاتی كه همزمان از حافظه منتقل می‌شوند بیشتر خواهد بود. در RAMهای ۳۰ پین ،۸ بیت ؛ در RAMهای ۷۲ پین، ۳۲ بیت و در RAMهای ۱۶۸ و ۱۸۴ پین؛ ۶۴ بیت داده به طور هم‌زمان انتقال می‌یابند.
● ROM
ROM هم حافظه‌ای است كه بر روی مادربرد سوكت‌هایی را به خود اختصاص داده و شامل برنامه‌هایی مانند برنامه تست اولیه سیستم، درایورهای ورودی و خروجی سیستم، برنامه فراخواننده سیستم‌عامل برای راه‌اندازی سیستم و الگوهای حروف برای حالت گرافیك و متن می‌باشد.
در بردهای قدیمی ROM از نوع EPROM بود ولی در بردهایی كه امروزه استفاده می‌شوند از نوع Flash ROM است.

منبع : کامپیوتر جوان