نمایش سفارشی مبارک

پس از ۲۴ سال این بار قرار نیست این انتخابات تنها با یك نامزد به صورت رفراندوم برگزار شود، بلكه رئیس جمهور یعنی «مبارك» قبول كرده است تا چند رقیب هم داشته باشد تا به قول خودش: «بتوانیم بدین صورت به آن جامعه ای كه در رویای آن هستیم، دست پیدا كنیم.» بسیاری از مردم مصر با این عقیده موافق بوده و می گویند «این همان دموكراسی است.» این جمله از طرف مرد جوانی به نام سامی كه فروشنده لوازم برقی است گفته می شود و پزشكی به نام «میشل فاروق» حرف او را كامل كرده و می گوید: «این انتخابات قدمی تعیین كننده و مهم است» و «علاء الدین» كه كارمند یكی از دفاتر مسافرتی است عقیده دارد: «این قدم بزرگی است كه در اصل زمانی انور سادات برای دوری جستن از كمونیسم و نزدیك تر شدن به دموكراسی برداشت.» شاید منظور علاء الدین قانونی باشد كه در سال ۱۹۷۷ برای پایان دادن به نظام تك حزبی در مصر توسط «سادات» به تصویب رسید.
با این حال در خیابان های شلوغ قاهره پایتخت كشور مصر تنها نام و چهره یك نفر به چشم می خورد و آن كسی نیست جز «حسنی مبارك». در برخی جاها به تصویری مونتاژ شده بر پارچه ای برمی خوریم كه «حسنی مبارك» را در هیبت قصابی در آورده كه بر بالای لاشه قربانی خود می خندد. بر روی دیوار كثیف یك تعمیرگاه ماشین می خوانیم: «مبارك، بله». تقریباً تمام چهارراه های این شهر با نام «حسنی مبارك» تزیین شده است تا بدین وسیله اكثریت خاموش و رای دهندگان سنتی را پای صندوق های رای بكشانند. كنار یك بزرگراه پارچه ای بزرگ و زرد رنگ كه قلب سرخی برآن نقش بسته است به چشم می خورد. در وسط این قلب چهره خندان رئیس جمهور نمایان است و در پشت این پارچه دیواری است كه همه سطح آن پوشیده از پلاكارد های تبلیغاتی «مبارك» است. و در كنار همه این تبلیغات، رسانه های عمومی مصر نیز عملاً برای «مبارك» سینه چاك می دهند.
گروه های سیاسی و اپوزیسیون مصر ضمن انتقاد از این شیوه تبلیغاتی، از انتخابات پیش رو به عنوان «نمایشی از دموكراسی» یاد می كنند و نسبت به آزاد و شفاف و منصفانه بودن این انتخابات به رغم قول های رئیس جمهور، تردید جدی دارند. «ایمن نور» كه در كنار «نعمان جمعه» به عنوان رقیب اصلی رئیس جمهور فعلی به شمار می آیند خواستار تشكیل هیات ویژه ای شده است تا اثر انگشتان رای دهندگان در ۷ سپتامبر را كنترل كنند. او به این وسیله می خواهد از چندبار رای دادن هواداران و هم حزبی های «مبارك» جلوگیری كند. سازمان «اخوان المسلمین» به عنوان پرطرفدارترین گروه مخالف حكومت مصر، ضمن دعوت از هواداران خود برای شركت در انتخابات، از حسنی مبارك نیز به شدت انتقاد می كند و عقیده دارد كه وی در طول مدت زمامداری خود دست به هیچ اقدام اصلاحی واقعی نزده است. «حافظ ابوسعدا» دبیر كل سازمان حفاظت از حقوق بشر در مصر نیز در هفته جاری در مصاحبه با شبكه تلویزیونی الجزیره گفت: «انتظار این را ندارم كه از این انتخابات نتیجه ای واقعی و منصفانه حاصل شود زیرا كمیته انتخاباتی تا به اینجای كار بسیار با خود رایی عمل كرده و هیچ شفافیتی از خود نشان نداده است.» صحت این ادعا زمانی مشخص می شود كه بدانیم این كمیته در همین چند روز اخیر اعلام كرده كه از حضور ۱۷۰۰ ناظر آزاد انتخاباتی در پای صندوق ها جلوگیری به عمل خواهد آمد. به همین خاطر این ناظران روز جمعه گذشته نشستی در مورد شركت یا عدم شركت در انتخابات تشكیل داده و انتخابات را تحریم كردند. برخی احزاب چپ و همین طور به اصطلاح ناصریست ها به صورت علنی انتخابات را تحریم كرده اند.
علاوه بر آن شخص «حسنی مبارك» با حضور ناظران بین المللی بر سر صندوق ها مخالف بوده و آن را رد كرده است. به عقیده وی و همكارانش، حضور این ناظران در انتخابات، اقتدار و اختیار دولت مصر را به شدت خدشه دار می كند. اما در هر صورت چاره ای نیست جز آنكه تصویر ارائه شده از مبارك در رقابت های انتخاباتی به نوعی تقویت شود و برای این كار همه دست اندركاران تبلیغاتی بر آن شده اند تا از وی تصویری قدرتمند، باتجربه و لایق ارائه كنند، تصویری حاوی این مطلب كه تنها اوست كه می تواند توازن دشوار میان امنیت و پیشرفت در مصر را حفظ و تضمین كند. علاوه بر آن، تصویر دیگری كه از «حسنی مبارك» ساخته می شود گویای شخصیت مقتدر رئیس جمهور مصر است كه در راس یك سیستم سیاسی متمركز قرار گرفته و مناسبات پدر سالارانه را بر ملت اعمال می كند.
البته بسیاری از مردم مصر این نقش رئیس جمهور را تائید كرده و آن را در تضاد با دموكراسی نمی دانند. در تخیل «سامی» دموكراسی قبل از هر چیز همان رفاه و امنیت است و به قول خودش: «دموكراسی حاوی همه چیز های خوبی است كه از سوی خداوند بر ما نازل شده است.» آن فروشنده لوازم برقی هم تنها نام ۳ تن از ده تن نامزد انتخاباتی را شنیده و تنها با چهره «حسنی مبارك» آشنا است. او می گوید: «مبارك آدم با تجربه ای است.» با این حال حتی گوینده جمله آخر هم با این نظام موافق نیست اما با این همه عقیده دارد كه انتخابات ۷ سپتامبر كاملاً آزاد است و معلوم نیست در نهایت اسم كدام كاندیدا از صندوق ها بیرون می آید. او در ادامه می گوید: «وقتی آرا شمرده شد، نتیجه را خواهیم دانست. اگر مبارك ۹۵ درصد آرا را به خود اختصاص دهد معلوم است كه یك جای كار می لنگد. در همه كشورهای آزاد از جمله آلمان و سوئد هم رئیس دولت حداكثر ۷۵ تا۸۰ درصد آرا را به دست می آورد.» دكتر «میشل فاروق» البته به این مسئله كه مصر تحت رهبری مبارك بتواند به كشوری دموكراتیك تبدیل شود، اعتقاد ندارد و می گوید: «به نظر من كسی در مصر در مورد دموكراسی چیزی نمی داند و در این مورد چیزی به ما یاد نداده اند.» فاروق قصد شركت در انتخابات ۷ سپتامبر را ندارد اما با تاكید بر تجربه ها و كار آزمودگی های پرزیدنت «مبارك» می گوید: «هیچ كس به غیر از مبارك نمی تواند مصر را رهبری كند.» «علاءالدین» یعنی همان كارمند آژانس مسافرتی هیچ عقیده ای به سیستم تكثرگرا و دموكرات آن هم تحت رهبری «مبارك» ندارد و می گوید: «اروپا یكصد سال از ما پیش است. اینجا از دموكراسی خبری نیست و دولت ها تنها بر روی كاغذ می توانند كارهایی را كه قصد دارند، انجام بدهند.» علاء الدین كه حدود بیست سال در كشور آلمان زندگی كرده و به گفته خودش در آلمان بیش از كشور خود احساس راحتی می كرده است، در ادامه می گوید: «اینكه كسی در اینجا حرف بزند یا نزند اصلاً فرقی نمی كند. از دست ما كاری برنمی آید.» طبقه متوسط مصر طبقه ای خسته و از پا افتاده است و تنها اقلیتی كوچك اما ثروتمند هستند كه از این آزادی های هدایت شده لذت می برند، در حالی كه اكثر مردم این كشور در فقر به سر برده و از هیچ شانسی برخوردار نیستند. در چنین وضعیتی قاعدتاً برای كسانی چون «علاءالدین» دموكراسی در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد و به قول خودش: «اینجا همه چیز ویران است و كسی هم نمی تواند آن را درست كند به جز مبارك، من و همین طور اكثریت مردم اصلاً از مبارك خوشمان نمی آید. اما تنها او است كه می تواند وضعیت كشور ما را بهبود بخشیده و یا حداقل وضع را از اینكه هست خراب تر نكند.» پس به همین خاطر است كه او مثل همیشه در مقابل نام «حسنی مبارك» علامت می گذارد.

منبع : Die Zeit
اشتفانی دورن اشنایدر
ترجمه: محمد علی فیروزآبادی

منبع : روزنامه شرق