خراشیدگی روی اعصاب جامعه

ساعت ۸ صبح است و روز در مترو آغاز می شود، درست مثل قطار زندگی که باید از ایستگاه های مختلفی عبور کند تا به مقصد برسد. در واگن خانوادگی آقای میانسالی که به میله وسط قطار تکیه داده تیتر روزنامه صبح را مرور می کند. کمی آن طرف تر جوان دانشجویی مشغول ورق زدن جزوه اش است. خانمی غرق در افکارش به پنجره روبرویی خیره مانده و دختری جوان به تیشرت های رنگارنگی نگاه می کند که روی دست یک دستفروش در میان مسافران می چرخد. سکوت و آرامش ابتدای صبح نیازی برای تمرکز است.
چند پسر جوان هم روی کف قطار دایره زده اند و فقط صدای خنده آنهاست که این سکوت را نشانه می رود. آخرین SMSهای مثلاً طنزشان را با صدای بلند می خوانند، می خندند و رد و بدل می کنند. قیافه های ناهمگونی دارند. شاید آشفتگی موهایشان گواه آشفتگی فکرهایی باشد که از مخیله شان می گذرد.
ناگهان زنگ تلفن همراه یکی از آنها به صدا درمی آید و یک موزیک رپ با آخرین قدرت صدا در فضا پخش می شود. از انتهای واگن نیز اصوات یک زنگ و ملودی به گوش می رسد. تداخل این امواج صوتی ذهن ها را پریشان می کند ...
مرد میانسال با عصبانیت روزنامه اش را تا می کند، گروه جوانان با شنیدن صدای موسیقی رپ حرکاتی به خود می دهند. پسر جوان عامدانه یکی و دو دقیقه ای معطل می کند و بالاخره تلفنش را جواب می دهد.
انگار به خواسته اش که جلب توجه همه بوده رسیده باشد! حالا با رضایت خاطر بقیه نمایش را - یعنی بلند صحبت کردن با گوشی اش- ادامه می دهد.
زنگ موبایل نفر سوم یک آهنگ غربی است. این زنگ هم که در فضای واگن پخش می شود، نمایش «زنگ ها برای که به صدا درمی آیند؟» تکمیل می شود. نوای موسیقی همچنان ازانتهای واگن به گوش می رسد و موزیک رپ از این سو! این بخشی از واقعیت تلخ استفاده نامناسب از تلفن همراه است.
داشتن تکنولوژی جدید یک مسئله است و شیوه چگونگی استفاده از آن مسئله دیگری است. به راستی چرا رسانه های جمعی کمتر درباره فرهنگ و شیوه استفاده صحیح از تلفن همراه و آموزش به مردم می پردازند.
به جرائت می توان نوشت جایگاه این ابزار در نزد گروهی از جوانان از وسیله ای برای تبادل اطلاعات و برقراری ارتباطات در کمترین زمان ممکن به جایگاه مضحک و ورای تصوری رسیده است.
در جامعه امروزی ما تکنولوژی جدیدی به اسم تلفن همراه بیش از آن که وسیله ای برای تسهیل ارتباطات باشد، به یک بیماری روحی و ابزاری برای به رخ کشیدن سطح رفاه شخصی تبدیل شده است. در حال حاضر جمع کثیری با مدل و زنگ گوشی هایشان پز می دهند تا به اصطلاح آدم با کلاسی به نظر برسند و برای خودشان تحسین دروغین و جلب توجه بخرند.
● پنجره ای رو به تکنولوژی جدید یا ...؟!
در هیاهوی پاساژ علاءالدین غرق می شوم. سر که برمی گردانی مدل های جدیدی از گوشی هایی یک نسل قبل تر که تا همین یکی و دو ماه پیش روی مد بودند، نظرت را جلب می کند.
این هم بساط دیگری است برای آدم هایی که به اصطلاح اسیر مد و تنوع طلبی اند.
به یاد می آورم که جایی خوانده ام تکنولوژی قرار است زندگی را آسان کند، نه این که بیماری روحی شود و عذاب تجمل گرایی را مثل یک طوق اسارت به گردن بشر بیندازد.
احمد آقایی موبایل فروش، خودش یک مدل از نسل های اولیه گوشی های نوکیا دارد.
این در حالی است که در ویترین روبرویش نوکیا ۸۸۰۰ با بدنه تماماً طلا به قیمت ۲میلیون تومان خودنمایی می کند! آیا می دانید، قرار است به زودی گوشی هایی به قیمت ۳۲ میلیون تومان با بدنه جواهرنشان روانه بازار شوند؟
وی می گوید:«کارم این است اما واقعاً احساس می کنم گوشی تلفن همراه برای بسیاری از افراد بیش از آن که پنجره ای رو به تکنولوژی جدید باشد، ابزاری برای «کلاس گذاشتن» است.»
در میانه صحبت هایمان مردی حدوداً ۵۰ ساله به داخل مغازه سرک می کشد و می پرسد speker نوکیا چند است؟
تعجب می کنیم که یک مرد میانسال به دنبال هیجان موزیک پرقدرت باشد. از آقایی می پرسم:«speker به عنوان وسیله جانبی چه کاربردی دارد؟» دوستش با خنده جواب می دهد:«هیچی، صدا را بذار روی درجه استریو و حالش رو ببر!»
دختر جوانی که مشغول انتخاب گوشی تلفن همراه است گله مندانه می گوید:«قیمت گوشی ها پایین آمده، مجبور شده اند طلا، نقره و جواهر به بدنه اش آویزان کنند تا برایشان سود داشته باشد.»
● هر زنگی ویژه یک نوع شرایط است
محمود امیری کارمند با ورق زدن خاطراتش می گوید:«در مراسم تشییع جنازه یکی از همکارانم شرکت کرده بودم. پیکر آن مرحوم بر روی دست ها حمل می شد. همه مشغول گریه و زاری و غرق در دنیای خود بودند. ناگهان تلفن همراه یکی از شرکت کنندگان در مراسم زنگ خورد.
صدای موزیک حس و حال را بر هم زد. خلاصه چند دقیقه گذشت تا دوباره به وضع عادی برگشتیم.
حسین سنایی ۲۴ ساله در گوشه ای از پیاده رو مشغول دست کاری گوشی اش است. از او می پرسم: «داری صدایش را تنظیم می کنی؟!»
پاسخ می دهد:«نه، من همیشه از حد متوسط موزیک ها آن هم از نوع ملایم استفاده می کنم. زنگ هایی که در برنامه هر گوشی توسط شرکت های سازنده گنجانده شده، هر کدام ویژه یک نوع شرایط ومحیط است. اغلب آنها در کاتالوگ خود دقیقاً اشاره کرده اند که مثلاً حالت silent (سکوت) برای مجالس رسمی خاص است. soft(ملایم) برای محیط های اداری و بانکی است. loud(بلند) برای فضای باز است و vibrate (لرزش) برای زمانی است که نمی خواهیم دیگران از صدای گوشی ما اذیت شوند. خریداران باید به دستورالعمل ها دقت بیشتری داشته باشند.»
● زنگ تلفن همراه گوشه ای از شخصیت فردی
مجید کاشانی استاد دانشگاه وجامعه شناس توضیح می دهد: تمامی مسایل حاشیه ای ورود یک ابزار جدید به جامعه سوال برانگیز می شود. آیا زنگ های تلفن همراه در زمره ارتباطات غیر کلامی معنادار هستند؟ در بحث های روانشناسی مبحثی تحت عنوان خودگشودگی داریم. گاه افراد هر آن چه هستند بروز می دهند، این گروه اگر چه افراد صادقی هستند، ولی اگر رفتاری یا شخصیتی خلاف عقاید و عرف داشته باشند در معرض سرزنش قرار می گیرند.
گروه دیگری سعی می کنند چهره دیگری از خود نشان بدهند، مثلاً در یک مکالمه کلمه نادرستی را به زبان می آورند، که ناگهان خود واقعی شان را لو می دهد! به هر جهت ما جامعه شناسان معتقدیم که هر رفتاری از طرف فرد مقابل دارای معنا و محتوایی است و برابر آن چه که ما درک کرده ایم بلافاصله عکس العمل نشان می دهیم.
به این ترتیب حتی زنگ گوشی افراد می تواند معنادار باشد، اگر چه قطعاً به معنای شناخت شخصیت کلی فرد نیست.»
این استاد دانشگاه زنگ گوشی ها را به سه دسته تقسیم کرده و می گوید:«یک گروه از زنگ ها همراه با آگاهی و با توجه به شرایط خاص اداری و سازمانی انتخاب می شوند، یک گروه از زنگ ها با عرف و شرع مغایر بوده و هیچ مجرای قانونی خاصی هم برای خاموش کردنشان وجود ندارد.
این قبیل زنگ ها توسط جوانانی که با بحران هویت مواجه هستند، استفاده می شود.
یک گروه هم حالت بینابینی دارند. زنگ هایی که با عرف و شرع مغایر نبوده و در همه محیط ها می توان استفاده کرد، مثل موزیک هایی که از صدا و سیما پخش می شود، موزیک فیلم ها و یا خواننده های مجاز.»
● به حقوق دیگران احترام بگذاریم
زنگ های غیر متعارف بیش از همه در محیط های رسمی مثل دانشگاه، بیمارستان ها، ادارات و مراکز فرهنگی ایجاد مزاحمت کرده و فضایی تمسخرآمیز ایجاد می کنند.
متاسفانه در یک محیط فرهنگی که اتفاقاً برای کار نیاز به آرامش خاصی وجود دارد، به یکباره زنگ تلفن همراه یکی از کارکنان در حالت استریو، سایرین را به شنیدن یک موزیک نامتعارف مجبور می کند.
حدیقه اسکندرزاده ۲۶ ساله و پرستار می گوید:«من در جایی کار می کنم که مرکز PIC و NIC کودکان است. این بخش ها به آرامش و سکوت کامل نیازمندند، ولی در بین مراجعه کنندگان با تعجب می بینم که نه تنها در این مکان گوشی هایشان را به حالت Silent نمی گذارند، بلکه به خودشان اجازه می دهند برخلاف مقررات بیمارستان زنگ موبایلشان در حالت بلند و روی Speker پخش شود!»
محمد گرجی ۲۶ ساله گوشی های تلفن همراه را به دو دسته کلاسیک و اسپرت تقسیم بندی کرده و می گوید:«گوشی های اسپرت تنوع رنگ و تجهیزات mpt دارند. معمولاً افرادی که اولین بار خط همراه خریده اند به دنبال رنگ بدنه گوشی و موزیک آنچنانی هستند، وگرنه بعد از یک مدت برایشان عادی می شود و به همان گوشی های کلاسیک و زنگ شرکت های سازنده اکتفا می کنند.»
احمد مولایی موبایل فروش نیز با نشان دادن مدل گوشی اش که ۱۲۰۰ نوکیاست و گوشی بسیار ساده ای به نظر می رسد، می گوید:«یک عده افراد هستند که واقعاً از روی تنوع طلبی هر چند ماه یک بار گوشی شان را عوض می کنند، ولی عده دیگری به این دلیل گوشی مدل جدید می خرند که از امکاناتش استفاده کنند.
گروه اول اگر بالاترین مدل را هم داشته باشند، به امکانات جانبی اش نگاه هم نمی اندازند، فقط در دست می چرخانند تا بگویند کلاس ما بالاست!».
از مولایی سوال می کنم:«از نسل های جدیدتر تلفن همراه استفاده نمی کنید؟» وی پاسخ می دهد:«وقتی با ۴۰۰ هزار تومان می توانم یک دوربین بسیار عالی بخرم، چرا ۴۰۰ هزار تومان را تنها صرف خرید یک گوشی دوربین دار کنم؟ یک دوربین مجزا با کیفیت خوب می خرم و از گوشی تلفن همراهم هم تنها برای مکالمات استفاده می کنم.»
در انتهای پاساژ اسماعیل باباپور ۱۹ ساله نیز گوشی اش را که بدنه تماماً تیتانیم دارد، نشانم می دهد. خودش هم می گوید:«این نسل گوشی ها فقط بدنه با دوامی دارند، وگرنه چه کسی می تواند بفهمد که این گوشی ها با ظاهر ساده شان از جنس طلا، نقره یا تیتانیم است؟»
تحلیل شخصیتی با توجه به رنگ و زنگ تلفن همراه محمد مصطفوی روانشناس و مشاور خانواده می گوید:«شما شاید بارها این جمله را از دوستان خود شنیده اید که این گوشی به کلاس من نمی خورد!
یا هر چند وقت یک بار نسبت به تغییر نوع گوشی یا زنگ گوشی خود اقدام می کنند. اگر چه نمی توان با قاطعیت در مورد شخصیت افراد از طریق رنگ و یا زنگ موبایل اظهار نظر کرد، اما می توان تا حدودی با خصوصیات اخلاقی و رفتاری فرد آشنا شد. یکی از راه های شناخت پرس و جو در خصوص رنگ های مورد علاقه آنهاست. انتخاب گوشی با رنگ های سرخ، صورتی و یا رنگ های مشتقی از قرمز نشانگر شخصیت شاداب، بانشاط و پرشور و نشاط است که معمولاً منتخب جوانانند.
رنگ نقره ای و خاکستری گواه شخصیت ثابت، متفکر و عاقل است.این افراد قدرت مدیریت بحران دارند.
رنگ مشکی نشانگر ذوق و باسلیقه بودن است. معمولاً افراد هیجانی و قابل احترام هستند.»
فریبرز حمیدی روانشناس نیز پیرامون نوع زنگ انتخابی و شخصیت افراد براساس تحقیقات شرکت Tesco mobile بر روی یک هزار نفر مشترک تلفن همراه توضیح می دهد:«کسانی که به جای رینگ تون از صدای خودشان استفاده می کنند، آدم هایی خودشیفته هستند و اگر دائماً رینگ تون عوض می کنند، غیر قابل اعتماد و متزلزل اند. اگر رینگ تون شما موزیک متن سریال ها و برنامه های تلویزیونی است، دیگران نسبت به هوش شما شک می کنند!
اگر همیشه به جای رینگ تون از مورد لرزنده استفاده می کنید یا آدم مهم و پرکاری هستید و هیچ وقت فرصت جواب دادن به تلفن را ندارید و یا این که برای آدم های اطرافتان ارزش قائلید و نمی خواهید از صدای گوشی همراهتان ناراحت شوند.
موزیک های غربی و رپ برای آدم های احساسی است. این افراد معمولاً با شنیدن زنگ موبایلشان سرشان را تکان می دهند و چیزهایی زمزمه می کنند!
در مقابل کسانی که از موسیقی کلاسیک مثل بتهوون، موتزارت و ... استفاده می کنند، افراد سنت گرا و تجربه داری هستند.
در این تحقیق یک چیز در تمام دنیا روشن است و آن هم این که موزیک های جنگولک بازی و پر سر و صدا چندان طرفداری ندارند!»

گالیا توانگر

منبع : روزنامه کیهان