جغد جنگ

▪ بازیگران: قدرت ا... صالحی، سهند جاهدی، نسیم ادبی، بیژن افشار، مینو زاهدی و ...
▪ خلاصه داستان: گروهی از انسانهای درگیر با جنگ روسیه و آلمان نازی در سال ۱۹۴۵ - در لهستان - به امید نجات و پایان یافتن جنگ در یک ایستگاه - خیالی - قطار به هم می رسند و این در حالی است که قطار هیچگاه در این مکان توقف نخواهد کرد...
داوود دانشور از آن دسته هنرمندانی است که علاقه و توجه زیادی به ترجمه و کارگردانی آثار نمایشنامه نویسان خارجی دارد. دانشور که پیشتر آثاری چون «همسایه ها» نوشته «جیمز ساندرز»، «آنوا» نوشته «آما آتا» و «پیر سگ خرفت» نوشته «والتر آکوستا» را نیز ترجمه و کارگردانی کرده، علاقه زیادی به موضوعات و تمهای انسانی دارد و در تازه ترین اثرش - پای پیاده - نیز انسان را به عنوان مهمترین شخصیت جنگ در بستر یک رویداد تاریخی مورد توجه و پرداخت قرار می دهد.
مروژک «پای پیاده» را در سال ۱۹۷۹ نوشته است. این نمایشنامه یکی از بزرگترین آثار مدرن درباره جنگ است که سعی دارد تنهایی انسان و افول شخصیت انسانی را در نتیجه بحرانهای جنگ به تماشا بگذارد.
شاید نمونه های مشابه بسیار دیگری در این حوزه دیده باشیم که قصد دارند افول و سقوط انسانبحران زده و فروپاشی او تا مرز رسیدن به خصایص و ویژگی های حیوانی را نشان دهند. هر یک از چهار گروه دو نفره ای که در نمایش وجود دارند، خانواده ای هستند که به واسطه قرار گرفتن در شرایط بحرانی جنگ، تمام ارزشها و قراردادهای خانوادگی را زیر پا می گذارند و حتی تا مرز نابود کردن شخصیت انسانی شان هم پیش می روند.
نگاه انتقادی مروژک به اعتبار، اراده و تصمیم انسان، بخشی از اهداف نمایشنامه است، اما مروژک در سطحی دیگر قصد دارد انرژی و نیروی مخرب بزرگ جنگ را به عنوان هیولای نابود کننده انسان مورد پرداخت قرار دهد.
مروژک تصویری پر احساس و قدرتمند از زیر و رو شدگی فاجعه بار توده مردم را همراه با ابعاد حماسی آن خلق می کند و داوود دانشور در مقام کارگردان نمایش، به خوبی توانسته از عهده انتقال و به اجرا در آوردن همه این خواسته ها و منظورها برآید.
دانشور نوع روایت اجرایی و صحنه نمایش را به خوبی انتخاب و پرداخت کرده است، به گونه ای که تماشاگر نه به صورت یکباره، بلکه به تدریج با شخصیتها و دنیایشان آشنا می شود و پا به دنیای زندگی آنها می گذارد. آنچه تماشاگر در صحنه نمایش دانشور می بیند نزدیک شدن تدریجی و آرام شخصیتها به مخاطب و در ضمن گرایش تدریجی به درونیات، نیازها و ناهنجاری های فردی و اجتماعی خود آنهاست.
صحنه باز و فاقد دکور و شلوغ نمایش، بخشی از این وظیفه را به انجام می رساند و آدمها را با تماشاگر و با خود آنها تنها می گذارد.
پرداختن به میزانسن و طراحی حرکت نیز به زیبایی این منظور را در حوزه پرداخت اجرا مورد استفاده قرار داده و اهداف نمایش و متن را قابل فهم و آسان کرده است.
اما با وجود همه محاسن و ویژگی های مثبت و مهم اجرایی، یک نکته مهم را نیز باید مورد توجه قرارداد. کار داوود دانشور مثل نمایش قبلی او- همسایه ها - تقریباً به لحاظ تکنیکهای هنری اجرا، کامل و بی نقص است. موسیقی، صحنه، میزانسن، ریتم و بازی های این نمایشها را باید حاصل یک مهندسی دقیق تئاتری دانست که دانشور به خوبی توانسته آن را به دست آورد، اما نکته مهمی که باعث می شود همه تماشاگران با کارهای این چنینی ارتباط برقرار نکنند یا حداقل اینکه بدون دلیل از نمایش و اجرا رضایت کامل نداشته باشند، به اتمسفر و «مود» اثر مربوط می شود.
نمایش دانشور خیلی خشک و تکنیکی است و در مواردی نمی تواند تماشاگرش را به لحاظ حسی و درونی مجذوب رویدادهای خود کند. به همین دلیل ممکن است آن چنان که باید درک نشود و در ارتباط با مخاطبانش قرار نگیرد.
صرف نظر از این موضوع، با وجود عناصر مناسب و به جای ساختار، کار مطلوب و مناسب کارگردانی شده و حوزه های ساختاری اجرایش را در انطباق با ژرف ساخت و محتوای اثر به خوبی مورد استفاده قرار داده است.
بازی بازیگران نیز به عنوان مهمترین ابزارهای خارجی و مشهود اجرا در یک نظام هماهنگ نمایشی قرار می گیرد و می تواند مثبت و مطلوب ارزیابی شود.

آی سان نوروزی

منبع : روزنامه قدس