باشگاههای دانایی، هدایتگر توسعه اقتصادی در جهان امروز

باشگاههای دانایی در جهان امروز از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار هستند. این باشگاهها در چارچوب اقتصاد امروز برپایه اقتصاد دانایی متكی هستند.
در مقاله زیر از ارزشهای افزوده در باشگاههای دانایی سخن رفته است كه سخن و نگاه تازه‌ای در این ارتباط است.
اقتصاد امروز، اقتصادی دانائی محور است. در چنین اقتصادی استعدادها، تخصص‌ها، توانائی‌ها و منابع انسانی نیز در عرصه رقابت قرار می‌گیرند و دانش از جمله مهمترین منابع سازمان به شمار می‌آید.
در حال حاضر دانش كلید موفقیت محسوب شده و سازمان ها ناگزیر از فهم دقیق قلمروهای دانش مورد نیازشان هستند. اكثر سازمان ها با درك این حقیقت با جدیت تمام در این حوزه سرمایه گذاری می كنند.
به همین منظور سازمان ها به منظور تسخیر و اشاعه دانش و ایده‌ها از گروه‌های عملیاتی هم عرض، واحدهای كاری مبتنی بر محصول و گروه های كاری استفاده می نمایند.
در این میان یك ساختار وجود دارد كه نه به عنوان یك سیستم جدید بلكه به عنوان یك ساختار مكمل یا متمم در سازمان ها مورد استفاده قرار می گیرد كه آن را باشگاه دانائی می نامند.
باشگاه دانائی به مكانی اطلاق می‌شود كه گروهی از مردم تحت عنوان گروه های هم كاركرد با توجه به دانش و علایق مشترك و با هدف افزایش دانش، تخصص و فهم شان به تعامل و تبادل دانائی با یكدیگر می‌پردازند. هم اكنون اهمیت مدیریت دانش موجب شده تا باشگاه های دانایی به عنوان یك عضو قدیمی با شكلی جدید مورد توجه قرار گیرند.
به عبارت دیگر باشگاه دانائی پدیده جدیدی نیست. انسان‌ها در عصر غارنشینی كنار آتش، دور هم گرد می‌آمدند و به بحث و تبادل نظر در مورد شكل نیزه ها، راهبردهای شكار یا ریشه های خوراكی می پرداختند. اجتماع های فلزكاران، شاعران، بناها و صاحبان سایر پیشه ها در روم باستان نمودهای از باشگاه های دانائی بوده اند. این اجتماع ها هم از جنبه اجتماعی و هم حرفه ای مورد توجه قرار می گرفتند.
باشگاه دانائی مكانی برای یادگیری از یكدیگر است. در این محل افراد دیدگاه های یكدیگر را درك و به تبادل دانش در حوزه‌های حرفه‌ای و مورد علاقه خود می‌پردازند. روابط خصوصی در پرتو باشگاه‌ در سازمان گسترش می‌یابد. در طول زمان باشگاه، گنجینه‌ای از دانش، شامل نقطه نظرات خاص، تجربیات و روش های حل مسئله را مستندسازی می كند.
باشگاه‌های دانائی فقط به حوزه‌های حرفه‌ای محدود نمی‌شوند. این باشگاه‌ها در همه جا وجود دارند.
هر فرد می تواند در چندین باشگاه عضویت داشته باشد. هر كدام از ما عضویت در یك یا چند باشگاه را تجربه كرده‌ایم. كار، خانه، سرگرمی‌ها نمونه‌هائی از این باشگاه‌ها هستند.برخی از این گروه‌ها با نام و برخی بی نامند. برخی را می شناسیم و برخی را نمی شناسیم. در برخی عضویت اصلی و در برخی عضویت فرعی داریم. برخی از این باشگاه‌ها از اعضای محدودی تشكیل می‌شوند و برخی صدها یا هزاران متخصص رادر بر می‌گیرند.
هر سازمان را می توان به عنوان مجموعه ای از توانائی ها در نظر گرفت كه حاصل تجربیات سازمان در طول حیاتش است. همچنین هر سازمانی از مجموعه ای از حوزه‌های تخصصی تشكیل شده است كه معمولا با نام خاص خواه رسمی یا غیر رسمی شناخته می شوند. بدنه این مجموعه‌ها را كاركنانی تشكیل می‌دهند كه به صورت دائم در حال كسب دانش‌ها، مهارت‌ها، بینش‌ها، تجربه‌‌ها و در مجموع یادگیری‌های جدید هستند.
تبادل و تعامل این گروه از كاركنان با یكدیگر خود خلق دانش جدید، تقویت نوآوری و افزایش كارائی را به همراه دارد. به عبارت دیگر این كاركنان در حوزه های مختلف تخصصی می‌تواند به یكدیگر یاد بدهند و از یكدیگر یاد بگیرند. باشگاه‌های دانائی راهی نظام‌مند و هدفمند در جهت اشتراك تجربیات است. باشگاه های دانائی با بكارگیری فنآوری های اطلاعاتی بستری را فراهم می‌آوردند تا كاركنان بدون محدویت مكانی و زمانی به تبادل دانش با یكدیگر بپردازند. این باشگاه‌ها را، گنجینه‌ای از دارائی‌ها سازمان از نوع دانائی می‌دانند.
باشگاه‌های دانائی از ظرفیت برقراری پیوند میان چند سازمان یا واحدهای كاری برخوردار هستند.
آنها قادرند كل یك نظام را در یك قلمرو دانش جهت اشتراك دانش با هم بسیج كنند. باشگاه دانائی ارزش‌های افزوده فراوانی را برای سازمان به همراه دارد. این ارزش‌ها می‌توانند كوتاه‌مدت، بلندمدت، ملموس یا غیر ملموس باشند. اعضای باشگاه‌های دانائی می‌توانند مسائل كاری خود را با سرعت بیشتری حل كنند. آنها وقت كمتری را صرف جستجوی اطلاعات یا راه‌حل‌های لازم جهت حل مسئله می كنند. وجود دیدگاه‌ها و دانش همتایان كاری، اتخاذ تصمیمات بهتر را به همراه دارد.
اعضای باشگاه های دانائی از قدرت ریسك بالاتری برخوردارند آنها به راحتی از روش های جدید استفاده می‌كنند زیرا می دانند گروه‌هائی هستند كه از آنها پشتیبانی می‌كنند.
با وجود باشگاه های دانائی، هماهنگی بیشتری در مجموعه فعالیت ها و كارهای سطح سازمان وجود خواهد داشت. هر حركتی در سازمان با مشاركت و اشتراك مساعی كل سازمان همراه خواهد بود. دانش اعضاء به صورت حرفه ای در سازمان گسترش پیدا می كند.
تدوین استانداردها، دستنامه‌ها، گسترش مهارت‌ها و كاهش هزینه‌ها از طریق دسترسی سریع به اطلاعات از ارزش های ملموس باشگاه های دانائی به شمار می‌آیند، در مقابل افزایش حس اعتماد، توانائی نوآوری، ایجاد ارتباط حسنه بین كاركنان، ایجاد حس تعلق به سازمان، ایجاد روحیه تحقیق و ایجاد اطمینان حرفه ای بین اعضاء از جمله ارزش های غیر ملموس به حساب می‌آیند.
باشگاه های دانائی هم بر ایجاد راهبردهای جدید و هم بر به كارگیری و پیاده سازی آنها موثر هستند. باشگاه‌های دانائی در تعیین و تشخیص راهبردها بسیار مفید هستند كه خود نیازمند مشاركت افراد دانا است افرادی كه سازمان و مسائل پیرامون آن را به خوبی می شناسند.
یكی دیگر از مهمترین ارزش افزوده‌های باشگاه‌های دانائی، پیوند توسعه فردی و سازمانی دانش منطبق با راهبرد سازمانی است. چنین همسوسازی هم برای كاركنان و هم سازمان مفید خواهد بود. باشگاه‌های دانائی با تعیین راهبرد دانش، توسعه دانش فردی را با اهداف و راهبرد سازمانی یكی می سازند به نحوی كه دانش افراد به صورت عمیق در جهت انجام بهتر رسالت سازمانی شكل می‌گیرد. همین عنصر وجه تمایز باشگاه‌های دانائی با مراكز تولید علم است. دانش در باشگاه های دانائی با توجه به خطوط عملیاتی سازمان رشد می كند. با توجه به عضویت دو طرفه كاركنان، كاركنان در حین انجام وظایف كاری خود مسائل و راه‌حل‌های جدید را تجربه می كنند و دائما مهارت خود را افزایش می دهند. بسیاری از مسائل جدید به باشگاه ارسال و پاسخ‌ها دریافت می شوند و این مسائل و راه‌حل‌ها مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته و با تكمیل دانش، مستندسازی صورت می گیرد. چرخه دریافت و ارسال دانش، غنای دانائی كاركنان و گنجینه‌ای با ارزش از دانش را برای سازمان به ارمغان می‌آورد.
ایجاد هدفمند باشگاه‌های دانائی در لوای پروژه‌های مدیریت دانش، سازمان را به صورت اصولی متحول می‌سازد. دانش در این نظام مركزیت دارد و كاركنان سازمان در واحدهای مختلف كاری به منظور تبادل دانش با یكدیگر پیوند می خورند.