توان کشور در اجراء پروژه‌های سیمانی کم‌نظیر است

▪ آقای حسین رضائی مدیرعامل شرکت صنایع سیمان شهرکرد معتقد است توانائی کشور ما برای اجراء پروژه‌های سیمانی بسیار بالا است. و ۷۳ سال سابقه در این بخش ایران را مبدل به قدرتی بی‌رقیب در احداث و فروش سیمان در منطقه کرده است.
ـ وی ابراز امیدواری می‌کند که کارخانه یک میلیون تنی سیمان شهر کرد (زیرمجموعه ایمیدرو احداث صنعت) تا شهریور ۸۶ به بهره‌برداری برسد اما تأکید می‌کند که مشکل تأمین تسهیلات بانکی کماکان بزرگترین مشکل بر سر راه اجراء پروژه‌های سیمانی است. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح گفت‌وگو با مدیر پروژه سیمان شهر کرد است.
▪ آقای ندس رضائی، پروژه سیمان شهرکرد اکنون در چه وضعیتی از نظر اجرائی قرار دارد؟
ـ پروژه سیمان شهرکرد در حال حاضر ۸۲ تا ۸۳ درصد پیشرفت کار داشته است. البته در آذرماه به‌دلیل سرمای شدید، سرعت کار قدری کند شد اما ما به طور متوسط ماهانه ۲ درصد پیشرفت داشته‌ایم.
▪ آیا پیشرفت کار طبق برنامه انجام می‌شود؟
ـ بله، با توجه به مسائل و مشکلات روزانه می‌توانم بگویم پیشرفت کار مناسب است.
▪ فکر می‌کنید طرح در چه زمانی به بهره‌برداری برسد؟
ـ در بدترین شرایط سیمان شهرکرد باید در شهریور سال ۸۶ به بهره‌برداری برسد. البته مشکلی که بر سر راه اجراء این پروژه است، بحث تسهیلات یاست که بانک‌ها باید به ما بدهند.
البته آقای مهندس هراتی نیک و آقای اکبریه دنبال آن هستند که هر چه سریعتر کار انجام شود حتی خوشبختانه با روحیه همکاری‌ای که استاندار و نمایندگان محترم منطقه داشته‌اند پی‌گیری کار کارخانه به خوبی انجام می‌شود اما هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم.
اگر پرداخت‌ها بیش از این به تأخیر بیفتد ما مجبوریم که سراغ یک بانک دیگر برویم، اگرچه همه تجهیزات ما نیز در گروی بانک ملت است. در هر حال اگر پول موردنیاز ما توسط بانک تأمین شود حتی در بدترین حالت ما در شهریور سال آینده شاهد افتتاح کارخانه سیمان شهرکرد هستیم اما اگر قرار باشد پرداخت‌ها با این مقدار تأخیر انجام شود زمان اجراء پروژه‌ها نیز به تعویق می‌افتد.
البته ما دپارتمان‌های پروژه را از اردیبهشت سال آینده احداث می‌کنیم و آسیاب‌های کارخانه را نیز در خرداد با تیر فعال می‌کنیم.
▪ به‌عبارت دیگر در اجراء پروژه تنها مشکل پیش‌روی شما بحث نقدینگی است؟
ـ باید فقط نقدینگی یا به‌عبارتی تنها مسئله تسهیلات بانکی است البته اگر این مشکل حل نشود مجبوریم که اقدامات دیگری انجام دهیم، از جمله پیش‌فروش محصولات سیمان این مجموعه برای سد‌های منطقه (کارون ۴ و خراسان ۲ و ۳) است یا بیائیم از طریق بانک‌های خصوصی اقدام کنیم.
واقعیت این است که برای ۱۰ تا ۱۵ درصد هزینه باقی‌مانده اجراء طرح صرف نمی‌کند که ما بایستیم و اجازه دهیم ۸۰ تا ۸۵ سرمایه‌گذاری اولیه آسیب ببیند. ما تا امروز ۸۰ میلیارد تومان خرج کرده‌ایم و نمی‌توانیم بابت ۲۰ میلیارد تومان باقی مانده پروژه را غیراقتصادی کنیم.
البته نگرانی بانک‌ها نیز از نظر خودشان قابل توجیه است اما ما می‌گوئیم اجراء این پروژه هم اشتغالزائی به همراه دارد و هم سودآور است و بانک باید نگران شود. با قیمت‌های فعلی، محصولات چنین کارخانه‌ای روزی ۱۰۰ میلیون تومان ارزش دارد. این رقم اقتصاد منطقه را دگرگون می‌کند. البته همان‌طور که گفتم ما فکر مسئله را کرده‌ایم و اجازه نمی‌دهیم پروژه با مشکل مواجه شود. دست‌ آخر حتی اگر هیچ کاری نتوانیم بکنیم اقدام به وام از بانک‌های خصوصی خواهیم کرد. البته آقای صادقی استاندار چهارمحال و بختیاری و آقای تمدن نماینده محترم مجلس نیز دنبال کار پروژه هستند و شاید پروژه با کمک آنها سریع‌تر به حرکت درآید. البته ما بانک صنعت و معدن را نیز داریم که چون متعلق به وزارت صنایع و معادن و بخش صنعت است، قاعدتاً باید مشکل ما را حل کند که پیگیر آن هستیم.
▪ آقای رضائی، از نظر توانائی در احداث یک واحد سیمانی آیا کشور کاملاً خودکفا است؟
ـ از نظر اجرائی ما کاملاً خودکفا هستیم و در بخش تجهیزات نیز بین ۶۰ تا ۷۰ درصد را خود ما می‌توانیم بسازیم کوره و آسیاب‌های کارخانه سیمان هنوز از خارج وارد می‌شوند البته در ایران نیز این دو قسمت ساخته می‌شود اما هنوز از نظر کیفی پیشرفت قابل‌توجهی ندارد. البته شنیده‌ام که یکی دو تا گروه جدید صنعتی به دنبال آن هستند که این بخش‌ها را با کیفیتی نظیر مشابه خارجی بسازند و این کار را با خرید لیسانس ساخت این دستگاه‌ها انجام می‌دهند.
▪ توان کشور را در اجراء پروژه‌های سیمانی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ـ توان ایران در این بخش کم‌نظیر است. ما در حال حاضر ۱۱۶ طرح در دست احداث در کشور داریم. تقریباً استانی در کشور نیست که مجری یک پروژه سیمانی نباشد بسیاری از استان‌ها بیش از ۴ واحد سیمانی در دستور کار دارند و این در حالی است که ۳۷ طرح سیمانی در کشور در حال بهره‌برداری هستند. برخی از این طرح‌ها البته واحدهای در حال توسعه و یا بازسازی نیز هستند به هر حال این حکایت از توان بالای اجرائی کشور در این بخش دارد. بیشتر طرح‌هائی که در سال گذشته و یا انسان به بهره‌برداری رسیده و یا خواهند رسید، طرح‌های جدید هستند. فکر می‌کنم امسال و سال دیگر شاهد بهره‌برداری از ۸ یا ۹ طرح سیمانی باشیم.
▪ سیمان شهرکرد نیز جزء طر‌ح‌هائی است که حتماً سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد؟
ـ بله. این کارخانه توان تولید روزانه ۳ هزار و ۳۰۰ تن کلینکر را دارد که معادل یک میلیون تن در سال می‌شود. البته این فاز اول پروژه است و در صورت تأمین منابع مالی قادریم بلافاصله پروژه دوم آن را نیز شروع کنیم. در حقیقت مسائل مالی سبب می‌شود تا پروژه‌ها فاز به فاز جلو بروند.
▪ به‌نظر شما به‌عنوان کارشناس این بخش، آیا ایران این توان را دارد که مبدل به قطب سیمان منطقه شود؟
ـ صد در صد همین‌طور است، ما امکانات زیادی در این بخش داریم. وقتی کشوری از توان کامل در ساخت و انبوه مواد اولیه بهره‌مند است به راحتی می‌تواند به قطب سیمان منطقه تبدیل شود. ما در تکنولوژی نیز در وضع مناسبی هستیم و می‌توانیم توان ۶۰ تا ۷۰ درصدی فعلی را به سرعت به ۸۵ تا ۹۰ درصد نیز برسانیم یعنی در کل در اجراء یک پروژه سیمانی در ایران برای ما بسیار به صرفه است که تقریباً با امکانات داخلی انجام می‌شود. سیمان ایران اکنون ۷۳ ساله شده و با چنین پشتیبانی و اطلاعاتی ما می‌توانیم خیلی سریع جایگاه خود را رشد دهیم. البته تکنولوژی سیمان مرتب بهتر می‌شود و در این سال‌ها شاهد تغییرات زیادی بوده اما واقعیت این است که تجربه ما سبب شده تا به این روند کاملاً آشنا باشیم.
▪ فکر می‌کنید چالش سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه برای این بخش مشکلاتی ایجاد نمی‌کند؟
ـ سرمایه موردنیاز برای احداث یک کارخانه یک میلیون تنی سیمان، ۱۲۰ میلیارد تومان است. امروز اگر کسی بخواهد واحدی مانند ما ایجاد کند مجموع هزینه‌های ارزی و ریالی‌اش ۱۲۰ میلیارد تومان می‌شود. تأمین این پول ساده نیست بانک‌های خصوصی و یا دولتی تنها جاهائی هستند که می‌توانند به اجراء چنین پروژه‌هائی کمک کنند. در شرایط فعلی با این مقدار طرح داخلی و خارجی بسیار مهم است که چه پروژه‌ای زودتر به بهره‌برداری می‌رسد. می‌توانم بگویم طرح‌هائی که سریع به بهره‌برداری برسند خیلی راحت نیز هزینه خود و سرمایه‌گذاری‌ها را پوشش می‌دهند. الان مصرف سرانه و تولید سیمان در ایران تقریباً برابر است البته همگام با تولیدات جدید مصرف تقریباً براب راست البته همگام با تولیدات جدید، مصرف نیز بالا می‌رود. از آن طرف وجود کشورهائی نظیر افغانستان، عراق، آسیای میانه و کشورهای عرب جنوب ایران شرایطی را به‌وجود آورده‌اند که نیاز به سیمان مرتب در حال افزایش است بنابراین سرمایه‌گذاری ولو سنگین در ایران برای سیمان به هر حال اقتصادی و به صرفه خواهد بود. کیفیت سیما ایران نیز بسیار بالا است. در هر حال باید در زمینه سرمایه‌گذاری تأخیر نکنیم چرا که این بخش رو به توسعه است و ما رقبای زیادی داریم. اگر فکری به حال آینده نکنیم دیگران بازار را از ما می‌گیرند. کشور وسیع ایران با کوه‌ها و دامنه‌های مملو از مواد اولیه سیمان شرایط بسیار مناسبی دارد. آهک و خاکرس فراوانی که در ایران است مزیت ما را در این بخش بسیار افزایش داده است و در چنین شرایطی نباید تأمین سرمایه‌گذاری اولیه دغدغه ما باشد.
▪ فکر می‌کنید بخش خصوصی می‌تواند در این بخش توسعه‌ها را انجام دهد؟
ـ بخش خصوصی قدرت ریسک بالاتری دارد و می‌تواند در برخی موارد سریع عمل کند. او می‌تواند حتی درصد وابستگی خود را به خریدهای خارجی باز هم کاهش دهد. البته باید مسئله صادرات سیمان و مسئله قیمتگذاری آن نیز به‌گونه‌ای حل شود که سرمایه‌گذار خصوصی نیز متضرر نشود البته دولت محترم تصمیم به ورود سیمان به سبد حمایتی را با هدف جلوگیری از رشد ناگهانی قیمت‌ها گرفت اما نباید از یاد برد که حداقل در بخش صادرات به‌دست آوردن بازار صادراتی کار ساده‌ای نیست و اگر شرکت با مجموعه‌ای پس از چند سال به بازاری دست پیدا می‌کند اگر به دلیل مقررات، آن بازار را از دست بدهند، به‌دست آوردن مجدد آن ساده نیست. ترکیه، چین و حتی ارمنستان در مدتی که ما در بازار سیمان حضور نداشتیم به سرعت سعی کرده‌اند تا جای ما را پر کنند. ما در عراق بازارهای خوبی را شناسائی کرده بودیم.
به‌ظنر من باید سیاست کشور در زمینه صادرات سیمان آزادسازی باشد و از آن طرف هرگونه کمبودی را با واردات جبران کند.
پیدا کردن یک بازار ۵ سال طول می‌کشد و اگر آن را برای چند سال از دست بدهید، به‌دست آوردن مجدد آن ساخت است.
▪ آیا با توجه به توانمندی مهندسان و کارشناسان ایرانی در بخش سیمان نمی‌توان در این بخش اقدام به صدور سازمان‌یافته خدمات فنی و مهندسی کرد؟
ـ چرا می‌شود ۲ طرح احداث صنعت در سیمان ونزوئلا و سوریه در همین راستا است و در حال حاضر مهندسان ایرانی توان خوبی در این بخش دارند که می‌توان در خارج از آنها استفاده کرد. البته توان و امکاناتی که شرکت احداث صنعت دارد می‌تواند بیش از این نیز پروژه‌های صنعتی را در خارج از کشور انجام دهد. البته پیش‌شرط این کار حمایت مالی و مقرراتی نهادهای دیگر دولتی از پیمانکارن است.
▪ اگر اجازه بدهید برگردیم به بحث سیمان شهرکرد، چه تعداد پرسنل در رح مذکور مشغول به‌کار هستند؟
ـ ما تقریباً کارهای ساختمانی را تمام کرد‌ایم. از ۷۸ هزار مترمکعب کار، بیش از ۵/۷۶ هزار مترمکعب عملیات تمام شده است، در بخش کارهای مساحت داخل نیز اکثر کارها تمام شده در مرحله نصب و برق نیز کارها شروع شده است.
نفرات این پروژه نیز چون تحت‌نظر پیمانکار هستند، در شرایط مختلف کاری فرق می‌کند اما بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر هستند. البته الآن که فصل زمستان فرا رسیده و بسیاری از کارها انجام شده نفرات فعال حدود ۱۵۰ نفر هستند البته ما در تابستان در کنار افرادی که مستقیماً در پروژه فعال بودند حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر هم نیروهای فعال خارج از پروژه داشتیم که در اراک، فیروزکوه، گرمسار و شیراز فعال بودند.
▪ اجراء یک پروژه سیمانی مشابه کار شما چه مدت به‌ طول می‌انجامد؟
ـ اگر مشکل ریالی وجود نداشته باشد ۳ ساله یک پروژه تمام می‌شود، از زمانی که کلنگ احداث زده می‌شود تا زمان بهره‌برداری
▪ در پایان اگر نکته‌ای مانده بفرمائید..
ـ کارخانه‌هائی نظیر سیمان شهرکرد می‌توانند اثر خوبی به روی اشتغال و شرایط اقتصادی منطقه بگذارند. کارخانه سیمان شهرکرد حداقل ۴۰۰ نفر از نیروهای محلی و منطقه‌ای را به‌کار می‌گیرد و در بحث حمل و نقل، توزیع، خدمات و نظایر آن نیز منشاء اثر خواهد بود. بنابراین کمک به احداث و راه‌اندازی چنین پروژه‌هائی می‌تواند خیلی مؤثر و مثبت باشد تصور کنید روزی ۱۵۰ دستگاه کامیون جنس ما را می‌برند و ۲۶۰ کامیون برای ما جنس می‌آورند، چنین رفت و آمدی در این نقطه خود می‌تواند ایجادکننده چه رونقی باشند.

منبع : هفته نامه معدن و توسعه