آسم، در صف اول چالش های درمانی

گرده های درختان كنار خیابان بدون اینكه از نظر بهداشتی كوچكترین آلودگی داشته باشند، حال شما را می گیرند. بهار است و فصل، فصل حساسیت های تنفسی، همه ما از اینكه مجبور باشیم دائم عطسه و سرفه كنیم و مثل سرماخورده ها روزی چند جعبه دستمال كاغذی مصرف كنیم، اصلا خوشمان نمی آید، اما آلرژی كسی را خبر نمی كند و به كسی آمادگی قبلی نمی دهد، فقط به قول دكترها هر وقت دلش خواست می آید و هر وقت خواست می رود، امان از اینكه نرود و ما دائم دو به شك بمانیم كه آیا قرار است آسم بگیریم؟
«نشانه رشد و پیشرفت هر اجتماعی سلامتی است»، در این جمله شكی نیست، اما سلامتی را دقیقا چه كسی به ارمغان می آورد؟ اگر قرار باشد بتوانیم سرحال و سالم به كارهای روزمره بپردازیم، باید از قبل برای سلامتی خودمان نقشه كشیده باشیم. مسئولان بهداشتی درمانی و پزشكان اسم این نقشه كشیدن را می گذارند پیشگیری و در سرتاسر سمینار آسم و آلرژی روی این واژه تاكید دارند، اما با این ارقام نجومی بیماری ها، مسئولان تا چه حد توانسته اند در تحقق این شعار موفق باشند؟
دكتر قره گوزلو، دبیر علمی همایش معتقد است اتفاقاتی كه پیرامون ما افتاده، آسم را به یك بیماری مهم، شایع و پرهزینه تبدیل كرده و از این رو بیماری آسم را به عنوان شایعترین علت غیبت كودكان و بزرگسالان از مدرسه و كار معرفی می كند.
حقیقت این است كه تغییراتی كه بشر در اكوسیستم و فضا، اقتصاد، اجتماع، نوع تغذیه و محیط زندگی پیرامونش ایجاد كرده، عامل اصلی افزایش شیوع آسم است. در این بین پزشكان حتی به وجود حیوانات اهلی در خانه ها هم اشاره می كنند، اما مگر نه اینكه سالها قبل بشر انس و الفتی جدانشدنی تر از امروز با طبیعت و حیوانات داشته است؟
سیگار و باز هم سیگار
آمار استفاده و مصرف سیگار در دهه های اخیر در كشورمان چنان بالا رفت كه ایران به عنوان یكی از پیشروان كنوانسیون دخانیات در ژنو و تصویب آن، قوانینی را پذیرفت كه استفاده از سیگار در اماكن سرپوشیده و عمومی را ممنوع می كرد. اما به گفته دكتر علیرضا دلاوری، معاون بیماری های غیر واگیر مركز مدیریت بیماری های وزارت بهداشت، صرف وجود قانون، تا چه حد می تواند مردم را ملزم به اجرای بند بند این كنوانسیون كند؟ شاید وقت آن رسیده باشد كه جامعه با دیدی حساستر، آگاهتر و توانمندتر در كاهش آلودگی های پیرامون محیط زیست خود قدم بردارد.
تغییر چهره بیماری ها
تا چندی پیش كشور ما درگیر انواع و اقسام بیماری های واگیر از جمله وبا، سرخك، فلج اطفال و ... بود. با تغییرات ایجاد شده در محیط زندگی، عملا اولویت های سلامت ما چهره دیگری پیدا كرد و بیماری های غیر واگیر كه ریشه میكربی و ویروسی ندارد، به علت تغییرات سنی جمعیت و شیوه زندگی مردم (شهرنشینی) عملا خود را بهتر نشان داد. آسم از اینگونه بیماری های غیر واگیر است. دكتر دلاوری می گوید: «پشت این واقعیت نیازی پیش می آید مبنی بر اینكه وزارت بهداشت باید برنامه ای برای آن داشته باشد. مسئولان وزارت بهداشت می گویند ما بیماری آسم را پیگیری می كنیم و درصدد كشف راه های موثرتری برای ارزشیابی آن هستیم، اما هنوز آمار دقیقی از تعداد مبتلایان به این بیماری در كشور ما ارائه نمی دهند.
آسم می تازد
امروزه حدود ۳۰۰ میلیون نفر در جهان و ۲۰ میلیون كودك در خاورمیانه به آسم مبتلا هستند، اما پیش بینی ها از چیزی بیش از این آمار خبر می دهند. متخصصان معتقدند آسم یك بیماری پرسروصداست و چیزی كه باعث شده افراد از وجود این بیماری در خود آگاه نشوند، تشخیص های افتراقی است. ممكن است افراد با وجود سرفه های مزمن و تنگی نفس، تا مدت ها به وجود آسم در خود شك نكنند و این یعنی زنگ خطر، چراكه در درمان این بیماری تشخیص به موقع و پیشگیری از عواقب وخیم آن در آینده مهمترین مسئله است.
شیوع بیماری آسم در كشور ما چیزی حدود ۸ تا ۱۴ درصد است كه این در مقایسه با سایر كشورها رقم بالایی است، اما طبق تخمین ها به نظر می رسد وضع از آنچه كه هست وخیم تر باشد، چراكه ریزفاكتورهایی كه باعث ایجاد آسم می شوند، وضع بدتری را ایجاد می كنند. افزایش روزافزون آلودگی ها و آپارتمان نشینی در شهرها، افراد را با یك سیر صعودی به سمت شیوع هرچه بیشتر می برد.
آمارهای غلط ،باورهای غلط
با توجه به سیستم گزارش دهی ضعیف در شهرها و روستاهای كشور و نبود یك آمار صحیح با منطقی درست، نیازهای برآورده نشده آسم را پر رنگتر نشان می دهد. به اعتقاد دكتر دلاوری تشخیص، درمان، آموزش و سلامت محیط، مهمترین فاكتورهایی است كه در این زمینه مطرح می شود، وی می گوید: «هر زمانی كه در كشور بخواهیم اقدامی را برای كمك به مردم انجام دهیم، باید سطح بندی درستی انجام دهیم، ما نمی توانیم تمامی یك خدمت را به یك متخصص در یك شهر بزرگ بدهیم و از او بخواهیم كه متولی بیماران آسمی در سراسر كشور باشد.» در این زمینه، تلاش در توانمند ساختن مردم هم در بروز و شیوع بیماری های غیر واگیر مهم می نماید. دكتر دلاوری امیدوار است كه تا سال ۸۵ ، حداقل گزارشی از ادغام برنامه آسم و آلرژی در برنامه های توانمند سازی شهرها و روستاها داشته باشیم. در این میان به نظر می رسد به تنها چیزی كه دقت نشده، فهرست داروهای مفید آسم در كمیته آسم و آلرژی كشور است. آموزش باورهای غلط نسبت به یك بیماری در جامعه كاری نیست كه از دست یك یا دو متخصص بربیاید، شاید تنها ارگان هایی كه در این زمینه می توانند به طور كامل مثمرثمر باشند، رسانه های عمومی و مطبوعات هستند. و دست آخر اینكه بنا بر گزارش سازمان منطقه ای بهداشت جهانی، تعداد تخمینی مبتلایان به آسم در شرق مدیترانه، ۲۰ میلیون كودك است و هزینه ای كه صرف درمان آنها می شود چیزی حدود ۲ میلیارد دلار، اما خوشبختانه اگر داروها درست تجویز شده و طبق تجویز پزشك مصرف شوند، به كودكان كمك می كنند تا راحت تر نفس بكشند، فعالیت كرده و زندگی كنند. سازمان جهانی بهداشت، بیماری آسم را در صف اول چالش های منطقه شرق مدیترانه قرار داده است.

منبع : خبرگزاری فارس