روابط ناتو و روسیه پس از نبرد اوستیا

رئیس جمهوری روسیه تهدید کرده سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در صورت قطع رابطه با مسکو از امتیازات بیشتری محروم خواهد شد. مدودوف می گوید: «ما هیچ مساله ناراحت کننده و پیچیده ای را در توقف روابط با ناتو مشاهده نمی کنیم مگر اینکه این سازمان خواستار آن باشد. به نظر من ناتو در این شرایط امتیاز بسیاری نسبت به روسیه از دست خواهد داد.» روابط ناتو و روسیه پس از بروز مناقشه گرجستان روبه تیرگی نهاده و حتی بحث قطع رابطه میان دو طرف مطرح شده است. رئیس جمهوری روسیه معتقد است توقف همکاری ها با روسیه به ضرر ناتو است و مسکو قطعاً به تلاش های ناتو برای ایجاد پایگاه نظامی جدید و استقرار سیستم دفاع ضد موشکی پاسخ خواهد داد. مدودوف با تاکید بر اینکه «نباید این مساله را یک فاجعه دانست»، می گوید: «ما توقف همکاری ها بین روسیه و ناتو را هیچ مساله دشوار و غم انگیزی تلقی نمی کنیم اگر چه چنین چیزی را شرکای ما در پیمان آتلانتیک شمالی می خواهند چرا که به عقیده من آنها بیشتر از روسیه در این بین ضرر خواهند کرد.»
رئیس جمهوری روسیه در عین حال توجه شرکای اروپایی خود را به این مساله جلب کرد که «این روسیه نیست که مرزهای خود را با حضور نظامی در اروپا گسترش می دهد بلکه ناتو در حال چنین اقدامی است.» وی تاکید کرده روسیه برعکس کشورهای عضو، ناتو را دعوت کرده که از اقدام برای ایجاد پایگاه نظامی جدید و استقرار سیستم دفاع ضد موشکی دست بردارند ولی اگر تصمیم در خصوص ایجاد سپر موشکی گرفته شده و اگر رادار این سیستم به راه افتد روسیه نیز مجبور به نشان دادن عکس العمل می شود برای اینکه هیچ توضیح قابل قبولی برای ضرورت این اقدام به طرف روسی ارائه نشده است. این اقدام اصلاً سطح امنیت در اروپا را افزایش نخواهد داد.
روسیه همچنین اعلام کرده به افزایش کشتی های ناتو در دریای سیاه با ملایمت واکنش نشان خواهد داد ولی در عین حال متعهد شده که این اقدام ناتو بی پاسخ نخواهد بود. روسیه بارها شکایت کرده که ناتو ناو های زیادی را در دریای سیاه مستقر کرده است.
آندری نسترنکو سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه می گوید که در حال حاضر دو ناو آمریکایی، یک ناو لهستانی، یک ناو اسپانیایی و یک ناو آلمانی در دریای سیاه مستقر هستند. همزمان پوتین نخست وزیر روسیه تاکید کرده کشورش باید در برابر تجمع غیرعادی کشتی های ناتو در دریای سیاه واکنش نشان دهد موضعی که مبین تداوم رویارویی سیاسی ناتو و روسیه است.
پوتین می گوید: ما نمی دانیم که ناو های آمریکایی در سواحل گرجستان در حال انجام چه کاری هستند ولی این مساله سلیقه ای است و این تصمیمی است که همکاران آمریکایی ما اتخاذ کرده اند. سوال دوم این است که چرا کمک های بشردوستانه از طریق ناو های مسلح به جدید ترین سیستم های موشکی تحویل داده می شوند؟ واکنش روسیه به ناو های ناتو ملایم و فاقد هرگونه حالت عصبی خواهد بود ولی این مساله بدون پاسخ نخواهد بود. پوتین در پاسخ به این سوال که روسیه در واکنش به حضور کشتی های ناتو در دریای سیاه چه کار خواهد کرد می گوید: «شما خواهید دید،»
پوتین به منظور تاکید بر قدرت روسیه و کنترل آن روی درصد در حال افزایش منابع انرژی اروپا به ازبکستان سفر کرده تا توافقی را امضا کند که کنترل روسیه را برصادرات انرژی آسیای میانه به غرب افزایش خواهد داد.
در همین حال سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز در جریان سفر به ترکیه که از اعضای ناتو است اظهار داشته این اتحادیه پیش از آغاز مناقشه روسیه با گرجستان تفلیس را مسلح کرده است.
نیروهای گرجستان روز هشتم آگوست ( ۱۸ مرداد ماه) برای حل مناقشه اوستیای جنوبی به این منطقه حمله کردند که با ورود نیروهای روسیه مجبور به عقب نشینی شدند. به دنبال این واقعه روسیه رسماً استقلال اوستیای جنوبی و آبخازیا را به رسمیت شناخت. جمهوری اوستیای جنوبی ۷۰ هزار و آبخازیا ۲۵۰ هزار نفر جمعیت دارند که اکثر آنها را اتباع روسیه تشکیل می دهند. این مناطق از اوایل دهه ۹۰ به طور یک جانبه استقلال خود را از گرجستان اعلام کردند که باعث چند مناقشه نظامی بین نیروهای آنها شده است.
از طرف دیگرسازمان پیمان آتلانتیک شمالی ( ناتو) اعلام کرده این پیمان به گرجستان برای بازسازی ساختارهای زیربنایی نظامی این کشور به دلیل حملات سه هفته ای روسیه کمک خواهد کرد. نخست وزیر گرجستان خسارت وارده ناشی از جنگ سه هفته ای روسیه با گرجستان در این کشور را حدود یک میلیارد دلار آمریکا اعلام کرده است. این در حالی است که بودجه ملی گرجستان در سال ۲۰۰۷ حدود سه میلیارد دلار است.
سخنگوی دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به روزنامه اقتصادی هندلز پلات آلمان اعلام کرده این کمک ها بیشتر معطوف به بازسازی ساختارهای نظامی خواهد بود که در جنگ با روسیه نابود شده اند.
این سخنگو دقیقاً به نوع کمک های ناتو برای بازسازی زیربناهای نظامی گرجستان اشاره ای نکرده است اما قرار است مسوولان ناتو و دبیرکل این پیمان در نشستی در روزهای ۱۵و۱۶ سپتامبر(۲۵ و ۲۶ شهریورماه جاری) با رهبران گرجستان در تفلیس راجع به این کمک ها گفت وگو کنند. پیش از این اعلام شده بود هواپیماهای آواکس ناتو در آلمان با استقرار در گرجستان جایگزین نیروی هوایی و راداری این کشور خواهند شد که در پی حملات روسیه نابود شده اند، اگر چه این تصمیم بعداً لغو شد.

سعید طباطبایی

منبع : روزنامه سرمایه