نظامی گری و سیاست

سخنان سردار جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران ،در همایش مسئولان بسیج دانشجویی با نام «دانشجو، ‌انتخابات و مشارکت حداکثری»، و معرفی جریان اصولگرا به عنوان «انقلابی در انقلاب» پیامدهایی در پی داشت. وی ضمن اشاره به حاکمیت جریان اصولگرا در دو قوه مجریه و مقننه، وظیفه بسیج را چنین تشریح کرد: « بسیج ابتدا باید از این جریان مراقبت و در حفظ ، توسعه و پیشرفت آن و برطرف کردن نقاط ضعفش تلاش کند».
حمایت آشکار فرمانده سپاه پاسداران از یک جریان سیاسی خاصی، آن هم در آستانه ی انتخابات، موضوع دخالت نظامیان در سیاست و نیز انتخابات را بر سر زبانها انداخت. روشن ترین موضع گیری در باره این موضوع از سوی حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی، نوه امام خمینی (ره)، انجام گرفت. به گفته وی؛ وفاداران حمایت آشکار فرمانده سپاه پاسداران از یک جریان سیاسی خاصی، آن هم در آستانه ی انتخابات، موضوع دخالت نظامیان در سیاست و نیز انتخابات را بر سر زبانها انداخت. به امام راحل (ره) باید به دستور صریح آن امام فقید حساس باشند و «باید در برابر «ورود نظامیان به عرصه سیاست» حساسیت داشته باشند. اگر اینگونه نباشد یا دروغ می‌گویند و یا دچار تناقض هستند.»
سخنرانی فرمانده سپاه و عکس العمل نوه امام فقید (ره) ، چالش سیاسی عمیقی را به وجود آورد که به عنوان مسئله وفاداری یا تخطی از آرمانهای بنیانگذار جمهوری اسلامی مطرح شده است. این چالش چنان عمیق است که برخی راه معمول اهانت و تخطئه سید حسن را در پیش گرفتند و برخی سعی بی حاصل کردند تا با تفسیر سخنان فرمانده سپاه، اصولگرایی ذکر شده از سوی وی را نه به معنای یک جریان سیاسی خاص، بلکه به معنای وفاداری به ارزشهای اصولی انقلاب تعبیر کنند.
در این میان، مقاله یکی از حامیان شاخص جناح راست جالب توجه است. حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان، در یادداشت روز چهارشنبه، تحت عنوان «خطا را باید پذیرفت»، سخنرانی فرمانده سپاه را نقد کرده است. او تعبیر سخنان فرمانده سپاه به «مفهوم و معنای واقعی آن یعنی وفاداری به ارزش های اسلامی و انقلابی» را نپذیرفته و به نظرش؛ «نشانه ها و مشخصاتی که از اصولگرایی ارائه گویا سخنان سردار جعفری چنان دلالت آشکار و روشنی دارد که حتی آقای حسین شریعتمداری نیز نمی تواند کتمانش کند و در نهایت، چاره آن را «پوزش از خطای لفظی- سهوالبیان- و توضیح درباره آن» می داند. شاید تعبیر خطای لفظی در نظر مدیر مسئول روزنامه کیهان چاره ساز آن سخنرانی باشد، اما برای تخطی از فرمان صریح بنیانگذار جمهوری اسلامی (ره) را چگونه می توان چاره ساخت. می دهد نشانه ها و مشخصات یک جبهه سیاسی است و نه یک مفهوم ارزشی به معنای واقعی آن».
گویا سخنان سردار جعفری چنان دلالت آشکار و روشنی دارد که حتی آقای حسین شریعتمداری نیز نمی تواند کتمانش کند و در نهایت، چاره آن را «پوزش از خطای لفظی- سهوالبیان- و توضیح درباره آن» می داند. شاید تعبیر خطای لفظی در نظر مدیر مسئول روزنامه کیهان چاره ساز آن سخنرانی باشد، اما برای تخطی از فرمان صریح بنیانگذار جمهوری اسلامی (ره) را چگونه می توان چاره ساخت.
حجت الاسلام مصطفی پور محمدی و سردار مصطفی محمد نجار، وزرای کشور و دفاع، در این مورد اظهار نظر کردند. سردار نجار تبعیت از دستورات مقام معظم رهبری و کلام امام خمینی (ره) را بر تمام نظامیان «لازم الاجرا و لازم الاطاعه» دانست.
پور محمدی در این مورد گفت: « نظامیان در حالی که در پست های نظامی فعالیت می کنند ،حق هیچ گونه اظهار نظر و دخالت در انتخابات را ندارند ... وقتی جایگاه یک فرد نظامی عوض می شود و تغییر شغل می دهد بنا به پست سازمانی جدید خود می تواند در صحنه های مربوطه اظهار نظر کند».
به نظر می رسد توجه به کلام صریح بینانگذار جمهوری اسلامی به خوبی منظور وی از منع دخالت نظامیان در امور سیاسی را نشان می دهد. او در مورد انتخابات مجلس به صراحت به نظامیان فرمود: «به شما چه ربط دارد که در مجلس چه می‌گذرد؟» ایشان نظامیان را از ورود به هر حزب و گروهی منع می کردند «هرچند آن حزب و گروه صد در صد اسلامی و به جمهوری اسلامی وفادار باشند».
وزیر کشور در قسمت نخست سخنان خود رعایت کلام امام خمینی (ره) را کرده اما آیا در قسمت دوم نیز فرمان مصداق خروج از سازمان نظامی در عملکرد محسن رضایی و محمد باقر قالیباف دیده شده است. این دو تن برای ورود به عرصه سیاسی، نخست با استعفا از سازمان نظامی متبوع، یونیفرم و نشانهای نظامی خود را به کناری گذاشتند و دیگر واجد هیچ عنوان نظامی نبودند و پس از این عمل، وارد فعالیتهای سیاسی شدند. آن بزرگوار در نظر گرفته است؟ به عبارت دیگر تغییر جایگاه و شغل، به فرد نظامی اجازه دخالت در امور سیاسی را می دهد؟ آیا یک نظامی به محض این که مأمور به خدمت در یک دستگاه غیر نظامی شد می تواند در سیاست هم دخالت کند؟
بنابر تصور وزیر کشور، یک نظامی همین که لباس نظامی خود را در آورد و کت و شلوار پوشید مبدل به فردی غیر نظامی شده و دیگر مشکلی برای دخالت وی در امور سیاسی وجود ندارد. آیا تغییر لباس به معنای تغییر هویت سازمانی فرد است و به همین راحتی می توان بین هویت نظامی و غیر نظامی رفت و آمد کرد؟
نکته مهم این است که برای نظامی شدن یک فرد غیر نظامی همان گونه که باید شرایط و مراتبی لحاظ شود، عکس آن نیز چنین است. غیر نظامی شدن یک نظامی نیز شرایط و مراتب خاص خود را دارد. بنابراین، چنین نیست که کسی امروز کت و شلوار بپوشد و مبدل به فردی غیر نظامی گردد و فردا با پوشیدن یونیفرم و نصب نشانها نظامی شود.
خروج نظامی از نظام به معنای استعفای وی و صرف نظر کردن از یونیفرم و نشانهای آن است. چنین عملی به آن معنا است که فرد پس از استعفا دیگر هیچ عنوان و مقامی در سازمان نظامی نداشته و حق بازگشت به آن نیز ندارد و در صورت بازگشت باید دوباره سلسله مراتب نظامی را بگذراند. به عبارت روشنتر، غیر نظامی شدن به معنای خروج تام و تمام از سازمان نظامی است و نه صرف تغییر لباس و ظاهر. بر این اساس است که امام خمینی (ره) فرمود: « من امر می‌کنم به شما که یا در ارتش یا در حزب، دوم ندارد که بخواهید سخنرانی فرمانده سپاه و عکس العمل نوه امام فقید (ره) ، چالش سیاسی عمیقی را به وجود آورد که به عنوان مسئله وفاداری یا تخطی از آرمانهای بنیانگذار جمهوری اسلامی مطرح شده است. این چالش چنان عمیق است که برخی راه معمول اهانت و تخطئه سید حسن را در پیش گرفتند و برخی سعی بی حاصل کردند تا با تفسیر سخنان فرمانده سپاه، اصولگرایی ذکر شده از سوی وی را نه به معنای یک جریان سیاسی خاص، بلکه به معنای وفاداری به ارزشهای اصولی انقلاب تعبیر کنند. هم ارتشی باشید هم حزبی».
مصداق خروج از سازمان نظامی در عملکرد محسن رضایی و محمد باقر قالیباف دیده شده است. این دو تن برای ورود به عرصه سیاسی، نخست با استعفا از سازمان نظامی متبوع، یونیفرم و نشانهای نظامی خود را به کناری گذاشتند و دیگر واجد هیچ عنوان نظامی نبودند و پس از این عمل، وارد فعالیتهای سیاسی شدند.
عملکرد این دو تن را می توان در راستای فرمان بنیانگذار جمهوری اسلامی دانست و اکنون در پست دبیری مجمع تشخیص مصلحت یا شهرداری تهران، دارای هیچ سمت، عنوان و نشان نظامی نیستند.
طرد شق سوم در کلام امام (ره) به معنای رد آن صورتی است که فردی نظامی در حین داشتن عنوان نظامی خود و عضویت در سازمان نظامیش وارد عرصه سیاسی شود، خواه این عمل به صورت تغییر شغل باشد یا نباشد. امام راحل (ره) متوجه بود که دخالت نظامی در امور سیاسی نه تنها باعث قصور او در وظایف نظامیش می شود بلکه عرصه مدنی و آزاد و رقابتی سیاست را نیز تخریب می کند و در آن صورت «باید فاتحه این سپاه و ارتش را ما بخوانیم».
منع ورود نظامیان به عرصه سیاسی که حتی در وصیتنامه آن مرحوم به صراحت ذکر شده، متکی به این واقعیت است که ورود نظامی و به تبع آن قوه قهریه در سیاست و به خصوص انتخابات موجب می شود تا عرصه سیاست و آراء مردم مقهور و مغلوب نظامی گری گردد. روشن است که نهی آن بزرگوار تنها متوجه انتخابات اولیه نبوده و اصلی را بیان کرده که مایه بقا و استحکام نظام جمهوری اسلامی شده است .
ضروری است تا همه دلسوزان نظام اسلامی به صورت کامل از این دستور حکیمانه که در تمام کشورهای مردم سالار رعایت می شود تبعیت کنند و اجازه ندهند عرصه ی سیاست که باید مدنی ، آزاد و رقابتی باشد، جولان گاه نظامیان سیاست طلبی شود که از سر دلسوزی برای انقلاب و نظام ، عملا ممکن است جمهوری اسلامی را به باد فنا دهند.

امیر ریاحی فر

منبع : پایگاه خبری ـ تحلیلی فرارو